Amerikan Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergisi tarifeleriyle ilgili başlattığı belirsizlik, tarifeleri bir ilan edip sonra durdurması, ertelemesi gibi şeyler Amerikan ekonomisinde ciddi bir belirsizliğin ortaya çıkmasına neden oldu. Bu belirsizlik beraberinde enflasyonun yükselmesi, hatta şu an çok iyi durumda olan ekonominin durgunluğa girebileceği endişelerini beraberinde getirince New York borsası düşme eğilimine girdi. Dün yeni haftanın ilk işlem günüydü ve b orsa endeksleri oldukça sert düşüşünü sürdürdü. Dün New York borsasının S&P endeksi yüzde 2,7, Dow Jones endeksi yüzde 2 ve daha çok teknoloji hisselerinin bir araya geldiği Nasdaq endeksi yüzde 4 düştü.
Borsa aslında düşmeye geçen hafta başlamıştı ancak Başkan Trump’ın pazar günü gazetecilerin ısrarlı sorularına rağmen Amerikan ekonomisinin durgunluğa girme tehlikesi olmadığını söylememesi dünkü düşüşü hızlandırdı.
Dün, Amerikan borsasında yatırımcılar “muhteşem yedili” adı da verilen teknoloji hisseleri Alphabet, Amazon, Apple, Microsoft, Meta, Nvidia ve Tesla hisselerini de satmaya başladı. Özellikle Tesla’daki düşük çok büyük. Satışlarının. ve karlılığının azalması nedeniyle bir süredir zaten düşüşte olan Tesla’da dün yüzde 15 değer kaybı yaşandı. Sadece Avrupa’da değil Amerika’da da tüketiciler aldığı yeni siyasi pozisyon nedeniyle Elon Musk’a tepkilerini Tesla üzerinden gösteriyorlar. Tesla mağazalarında protesto gösterileri yapılıyor, insanlar ellerindeki Tesla’ları satışa çıkarmış durumda.
Ancak belirsizliği yaratan esas neden Başkan Trump’ın gümrük vergileri konusunda sergilediği kararsızlık. Trump Çin’e önce yüzde 10 vergi getirdi, sonra bunu yüzde 20’ye çıkardı. Çin’in vergi misillemeleri geldi ve yürülüğe girdi.
Trump Meksika ve Kanada için yüzde 25 vergi getirdi. Sonra bunun uygulamasını erteledi. Derken yeniden uygulamaya soktu. Ama bazı ürünleri vergi dışı bıraktı. Kanada misillemelerine başladı, Meksika da başlamaya hazırlanıyor.
Bazı ekonomistler bu belirsizliklerin ve gelecek gümrük vergilerinin bir çeşit durgunluğa sebep olacağını söylüyor, ABD’de zorlukla düşürülen enflasyonun yeniden yükselmesi de söz konusu.
New York borsasındaki düşüş dün Avrupa borsalarını da etkiledi. Londra’da FTSE endeksi yüzde 0,9, Almanya’da Dax endeksi yüzde 1,7 ve Fransa’da CAC endeksi yüzde 0,9 geriledi.
