Amerikan Başkanı Donald Trump haftalar öncesinden 2 Nisan’ı ‘Amerika’nın kurtuluş günü’ ilan etmişti. Ona göre bütün dünya Amerika’nın sırtından geçiniyor ve zengin oluyordu, bu duruma dur diyecek ve ülkesinin ithalatına gümrük vergileri getirecekti.

Getirdi de. Bütün dünyaya yüzde 10 gümrük vergisi koydu ama bir de Amerika ile ticaretinde büyük ticaret fazlaları elde eden ülkelere ilave vergiler koydu. En yüksek oranda vergiyle cezalandırılan ülkelerin başında Çin geliyordu; bu ülkeye zaten konmuş olan yüzde 20’lik vergiye ilave olarak yüzde 34 daha gümrük vergisi getirildi.

Çin, Amerikan Başkanı Trump’ın bu hamlesine çok sert bir karşılık verdi. Onlar da ayrımsız ABD’den yaptıkları bütün ithalata yüzde 34 gümrük vergisi koydukları gibi üzerine Amerikan teknoloji şirketleri için çok kritik olan nadir toprak elementlerinin ihracatındaki kısıtlamaları daha da arttırdılar, ayrıca 11 büyük Amerikan şirketini de ‘güvenilmez varlıklar’ olarak niteledi ve bu şirketlere Çin’de iş yapmayı bir anlamda yasakladı. Daha çarpıcısı Amerika’nın Çin ile ticaretinde ticaret fazlası verdiği nadir ürünlerden biri olan tıbbi teşhis ve görüntüleme cihazları konusunda da Çin bir inceleme başlatmaya karar verdi ve şimdilik ithalatı durdurdu. Çin’in uygulamaya aldığı yaptırımlardan biri de, Amerika’dan tavuk ve tavuk ürünü ithalatını durdurmak oldu. Bunun da Amerikan tavuk üreticileri üzerinde yıkıcı etkileri olacak.

Çin, Amerika’dan 147,8 milyar dolarlık ithalat yapıyor; buna karşılık ABD’ye 426,9 milyar dolarlık mal satıyor. Çin, Amerika’nın ithalat yaptığı en büyük ikinci ülke. (Birinci Meksika)

Trump, Çin’e yüzde 34 vergi koyarken ilaç ve yarı iletken endüstrilerini bu vergilerden muaf tutmuştu, Çin ise hiçbir endüstriye muafiyet vermedi, yüzde 34’ü herkese uygulayacak.

Çin Maliye Bakanlığından yapılan açıklamanın etkisi özellikle Amerika’da çok büyük oldu. New York borsasında S&P endeksi yüzde 6 düştü. New York piyasası şubat ayındaki zirvesine göre yüzde 20’ye yakın değer kaybetmiş durumda. Sadece son iki günde New York borsasında şirketlerin değerlerinden 6 trilyon dolar buharlaştı.

Burada büyük kaybeden şirketler, üretimlerinin çoğunu Çin veya Vietnam gibi yüksek vergiye maruz bırakılan ülkelerde yapanlar. Teknoloji hisselerinde Apple, giyim kuşamda Nike gibi markalar çok yüksek değer kayıplarına uğradılar.

Fakat New York borsasında yaşananlar ve genel olarak Amerika’da ekonomik yavaşlama ile enflasyon beklentilerindeki artış Başkan Donald Trump’ı yolundan çevirmedi. Daha önce gümrük vergileri politikalarını değiştirmeyeceğini ilan etmiş olan başkan dün Çin’in misillemeleri belli olduğunda kendi sosyal medyasından hepsi büyük harflerle yazılmış bir mesaj verdi, Çin’in elindeki kartları yanlış oynadığını, paniklediğini öne sürdü. 

New York borsasında iki gün üst üste yaşanan keskin düşüşün ardından en büyük yarayı enerji şirketlerinin aldığı anlaşılılıyor. Onların hisse senetleri yüzde 15’ten fazla düştü. İkinci sırada ise teknoloji şirketleri var.

The Wall Street Journal’ın analizine göre bu fırtınadan hiç etkilenmeyen veya çok daha az etkilenen bazı sektörler de var.