Amerikan dışişleri Bakanı Marco Rubio iki gün önce Paris’te gün boyu Ukrayna barışı konulu toplantılar yaptıktan sonra havaalanında pistin üzerinde gazetecilere “Bir iki gün içinde Ukrayna-Rusya barışı konusunda bir ilerleme olmazsa bu işin peşini bırakacağız, bizim başka işlerimiz de var” dediğinde herkes onun Rusya’yı eleştirdiğini düşündü.
Oysa şimdi ortaya çıkıyor ki öyle değildi, Rubio ateşkes için bile ayak sürüyen, barış anlaşması için çok yüksek bir bedel belirleyen Rusya’yı ve Vladimir Putin’i değil, ABD’nin nihai barış için önerdiği bazı tavizleri vermeye yanaşmayan Ukrayna’yı ve onun lideri Volodimir Zelenski’yi hedef alıyordu bu cümleleriyle.
Amerikan Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna ve Rusya barışı konularında iki özel temsilcisi var. Biri, Trump’ın yakın arkadaşı, emlak zengini Steve Witkoff, diğeri emekli bir general olan Keith Kellogg. Bu iki özel temsilciden daha önemli olanı Steve Witkoff, son birkaç hafta içinde Putin’le üç kez görüştü, bu hafta bir kez daha görüşecek.
ABD, Rusya-Ukrayna savaşında nihai barış anlaşmasından önce 30 günlük bir ateşkes istedi. Ukrayna bu ateşkesi şartsız olarak kabul etti ama Rusya kabul etmedi. Buna rağmen ABD Rusya’ya kızmadı, yan yollar aramaya devam etti. Karadeniz’de ateşkes istendi, sonra iki tarafın birbirinin enerji altyapısına yönelik saldırıları durdurması önerildi. Bunların hiçbiri tam olarak hayata geçmedi. Şimdi Ukrayna tarafı sivil hedeflerin vurulmasını engelleyen bir ateşkes istiyor. Rus tarafı ilk kez bu konuyu konuşmaya istekli görünüyor.
Ancak bir yandan ABD nihai barış için de bir anlaşma taslağı oluşturma çabasında, bunun için Rusya ile de görüşüyor, Ukrayna ile de.
Sızan son taslakta Rusya’nın 2014’te işgal edip sonra da ilhak ettiği Kırım’la ilgili Ukrayna’nın bu durumu hukuken de kabul etmesi öneriliyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı bu öneriyi kabul edilemez buldu, “Anayasamıza aykırı ne ben ne başkası bunu kabul edebilir” dedi.
Kırım’ın işgali ve ilhakı, 2014’ten başlayarak Rusya’nın Batı ambargolarına alınmasının başlıca sebebi. ABD’nin Rusya ile ilişkisini normalleştirmek isterken bu engelden kurtulmak istediği anlaşılıyor.
Ama Zelenski bunu kabul etmeyince bugün Londra’da yapılması beklenen ikna toplantısı da anlamını kaybetti. Bu toplantıda İngiltere, Fransa, Almanya ve Avrupa Birliği de bulunacaktı. Avrupalılar henüz yüksek sesle Kırım’ın Rusya’ya teslimine karşı çıkmadı ama Ukrayna’nın karşı çıkması halinde bu ülkeyi desteklemeleri bekleniyor.
Zelenski’nin kamuoyu önünde de red cevabı vermesi sonrası, daha pazar günü “Bu hafta Rusya-Ukrayna barışı olabilir” diyen Başkan Donald Trump da tonunu düşürdü.
Zaten Rusya ve Ukrayna’nın açıklamalarına bakınca, iki tarafın da barışa karşı çıkan taraf olmamak için bazı sözler söyledikleri görülüyor. Örneğin Vladimir Putin savaşın başından beri ilk kez Ukrayna tarafıyla yüzyüze görüşme masasına oturmaktan söz etti. Zelenski de koşulsuz ateşkese hazır olduğunu tekrar ediyor.
