Adolfo Ibáñez Üniversitesi (Şili) Arizona Üniversitesi (ABD) ve Georgia Üniversitesi’nden (ABD) araştırmacılar, 2018 ile 2022 arasında 12 ülkede (Avustralya, Şili, Çin, Almanya, Hindistan, Meksika, Nijerya, İspanya, Güney Afrika, Güney Kore, Türkiye ve ABD) yaklaşık 6 bin kişiyle anket yaptı.

Katılımcılardan önce ‘havalı’, ‘havalı olmayan’, ‘iyi’ veya ‘iyi olmayan’ bir kişi düşünmesi, sonra da bu kişiyi, kişilik özelliklerini tanımlamaya yardımcı bir bilimsel model ve bir bireyin temel değerlerini ölçmeyi amaçlayan bir anket kullanarak derecelendirmesi istendi.

‘Havalı’ ile ‘iyi’ veya ‘hoş’ aynı şey değil!

Sakin, vicdanlı, evrenselci, uyumlu, sıcakkanlı, güvenilir, geleneksel ve uyumlu olmak, ‘havalı’ bir insan olmaktan çok ‘iyi’ veya ‘hoş’ bir insan olmakla ilişkilendirildi. Yetenekli olmak çok belirgin olmasa da hem ‘havalı’ hem ‘iyi’ veya ‘hoş’ olarak kabul edildi.

‘Havalı’ olmanın formülünün ise yaş, cinsiyet veya eğitim seviyesi ne olursa olsun ‘dışa dönük, hazcı, güçlü, maceracı, açık ve özerk’ olmaktan geçtiği belirlendi.

Birini ‘havalı’ kılan bu özellikler her ülkede aynı.

Araştırma ekibinden Şili Adolfo Ibáñez Üniverisetesi öğretim üyesi Todd Pezzuti bu durumu şöyle açıkladı: “Çin, Kore, Şili veya ABD fark etmiyor, insanlar sınırları zorlayan ve değişimi ateşleyen insanları beğeniyor. Bu yüzden havalılığın, havalılık etiketinden daha temel bir şeyi temsil ettiğini söyleyebilirim.“

Havalı olunmaz, havalı doğulur!

Pezzuti’ye göre bu özellikler öğrenilebilecek şeyler değil: “Bu özelliklerle doğuyoruz. Bu özelliklerden beşi kişilik özellikleri ve istikrarlı” dedi.

Araştırma ekibi üyesi Arizona Üniversitesi’nden Caleb Warren’a göre araştırma, havalı insanlarla iyi insanların aynı olmadığını ancak bazı örtüşen özellikleri olabileceğini gösterdi.

“Havalı olarak görülmek için birinin genellikle biraz sevimli veya hayranlık uyandırıcı olması gerekir. Bu da onları iyi insanlara benzetir. Ancak, havalı insanlar genellikle ahlaki anlamda ‘iyi’ olarak kabul edilmeyen, hedonistik ve güçlü olmak gibi başka özelliklere de sahip.”

‘Havalı’ kelimesi tartışmalı olabilir

Araştırmanın bir sınırlaması, çalışmaya yalnızca ‘havalı’ kelimesinin ne anlama geldiğini anlayan kişilerin dahil edilmesiydi.

Pezzuti, bulguların daha geleneksel kültürler veya terime daha az aşina olabilecek insan grupları arasında benzer olup olmayacağını belirlemenin zor olacağını söyledi.

“Avcılık ve toplayıcılık yapan kabileler veya çiftçilik yapan gruplar gibi geleneksel kültürlerde ne bulacağımızı bilmiyoruz. Önereceğimiz bir şey, bu kültürlerde ‘havalı’ insanların o kadar önemli bir role sahip olmaması çünkü yenilik veya kültürel yenilik bu kültürlerde o kadar önemli değil. Bu yüzden, bu kültürlerde muhtemelen ‘havalı’ insanların bulunduğunu ancak rollerinin o kadar büyük olmadığını ve muhtemelen diğer kültürlerde olduğu kadar hayranlık duyulmadıklarını söyleyebilirim.“