Uluslararası Af Örgütü, yayımladığı bilgilendirme yazısında İsrail’in Gazze Şeridi’ndeki soykırımına ve işgaline ticari ilişkileriyle destek sağlayan 15 şirketi açıkladı. Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Gazze’deki Filistinli anneler, İsrail’in soykırımı altında çocuklarının açlıktan solup gitmesini izlemeye terk edilirken, silah şirketleri ve diğerleri ciddi kâr etmeyi sürdürüyor” dedi. Bilgilendirme yazısında devletlere, kamuoyuna ve şirketlere çağrıda bulunuldu.

Uluslararası Af Örgütü’nün bugün yayımladığı adlı bilgilendirme yazısında, dünyanın dört bir yanındaki devletlerin, kamu kurumlarının ve şirketlerin; İsrail’in işgal altındaki Gazze Şeridi’ndeki soykırımını, Filistin’deki işgalini ve apartheid sistemi de dahil uzun yıllardır işlediği uluslararası hukuk ihlallerini suç ortaklığı, destek veya tercihli eylemsizlik yoluyla kolaylaştırdığına veya bundan kazanç sağladığına dikkat çekti.

Devletlerin yükümlülüklerini yerine getirmeleri için atması gereken adımları ortaya koyan bilgilendirme yazısında, İsrail’in suçlarında rol oynayan veya bu suçlarla doğrudan bağlantılı olan şirketleri yasaklamak, ticari faaliyetlerini sonlandırmak, yatırımları geri çekmek, satın alım ve sözleşmeleri iptal etmek gibi etkili yasa ve yönetmelikler çıkarılması yer alıyor. Ayrıca şirketlere de çağrıda bulunuluyor.

Uluslararası Af Örgütü’nün, İsrail’in hukuksuz işgaline, soykırımına ve diğer uluslararası hukuk suçlarına katkı sağladığını tespit ettiği 15 şirket arasında, çokuluslu ABD şirketleri Boeing ve Lockheed Martin, İsrailli silah şirketleri Elbit Systems, Rafael Advanced Defense Systems ve Israel Aerospace Industries (IAI), Çin şirketi Hikvision, İspanya merkezli demiryolu üreticisi Construcciones y Auxiliar de Ferrocarriles (CAF), Güney Koreli şirketler grubu HD Hyundai, ABD’li yazılım şirketi Palantir Technologies, İsrailli teknoloji firması Corsight ve İsrail devletine ait su şirketi Mekorot yer alıyor.

Genel Sekreter Callamard: Çocuklar ölürken, şirketler kâr ediyor

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, bu 15 şirketin; sivillerin aç bırakılmasını ve toplu halde öldürülmelerini tasarlayan ve Filistinlileri on yıllardır haklarından yoksun bırakan bir hükümeti ayakta tutmaktan sorumlu olanların yalnızca küçük bir örneği olduğunu belirterek, şunları söyledi:

“23 aylık aralıksız bombardıman ve süren soykırım, ayrıcalıklı ticari ilişkiler ve bağışlanamaz olanı göz ardı etmeye hazır devletler ve şirketler tarafından desteklenen sonsuz bir silah ve gözetim ekipmanı tedarikine muhtaç. Buna son verilmeli. İnsan onuru meta değildir. Filistinli anneler, İsrail’in soykırımı altında çocuklarının açlıktan solup gitmesini izlemeye terk edilirken, silah şirketleri ve diğerleri ciddi kâr etmeyi sürdürüyor.

Uluslararası Af Örgütü, dünyanın dört bir yanında herkesi barışçıl eylemlerde bulunmaya çağırıyor. Kamuoyu, devletlerin yükümlülüklerine riayet etmesini ve İsrail’in suçlarına katkıda bulunan ve doğrudan bağlantılı şirketlerden hesap sormasını sağlamak için harekete geçmeli. Devletlerin ve şirketlerin gelirlerinin ölümden, yıkımdan ve Filistinlilerin akıl almaz acılarından kaynaklandığını bilmelerine rağmen bunu göz ardı ederek, insani bedeli her ne olursa olsun iş modellerini sürdürmeyi ve servetlerinin tadını çıkarmayı seçmeleri kabul edilemez. Filistin halkının derin, akla hayale sığmaz acılarının bir dakika daha görmezden gelinmesine izin veremeyiz.”

Yalnızca beş şirket yanıtladı

Uluslararası Af Örgütü, brifingde ismi açıklanan tüm şirketlere yazarak, İsrail’de ve Filistin’deki faaliyetlerine ilişkin sorular sordu ve insan hakları ihlalleriyle ilgili kaygılarını dile getirdi. 2025’te sadece beş şirket soruları yanıtladı.

Uluslararası Af Örgütü, işgal altındaki Gazze Şeridi’nde gerçekleştirilen hukuka aykırı hava saldırılarında Boeing bombaları ve güdüm kitleri kullanıldığını belgeledi.

Agnès Callamard, “Bu şirketler, insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmeli, aksi halde eylemlerinin sonuçlarıyla yüzleşmeli. İsrail’in hukuksuz işgaline ve uluslararası hukuk suçlarına hiçbir şekilde ve yöntemle dahil olmadıklarından emin olmalı. Bunu yapmadıkları takdirde, şirketler ve çalışanları ile yönetim kurulu üyeleri hukuki sorumluluk taşıyabilir ve hatta bazı durumlarda İsrail’in suçlarına yardım ve yataklık etmek konusunda olası cezai yükümlülük altına girebilirler” değerlendirmesinde bulundu.

Devletlere ve şirketlere yönelik çağrılar yapıldı

Uluslararası Af Örgütü brifingde adı geçen şirketlere, Filistin’deki insan hakları ihlallerine katkı sağlayan veya bağlantılı olan tüm silah ve askeri, güvenlik ve gözetim ekipmanı, diğer ağır makine, parça, ürün ve hizmetlerin İsrail’e satışını ve sevkiyatını derhal durdurma çağrısı yaptı.

Devletleri ise, İsrail’e her türlü silah, askeri ve güvenlik ekipman ve hizmetleri, her türlü gözetim ekipmanı; gözetim, güvenlik ve askeri faaliyetlerde kullanılan yapay zekâ ve bulut (veri depolama) altyapısı tedarikini derhal yürürlüğe girmek üzere yasaklamaya çağırdı.