Bu günlerde internette çok zaman geçiriyorsanız, Amerika kaynaklı haberlerde sık sık adı geçen QAnon’u muhtemelen duymuşsunuzdur. Ama tam olarak neyden söz edildiğini anlamamış olabilirsiniz.
QAnon önceleri çoğu insanın görmezden gelebileceği türden bir marjinal şeydi. Ancak son aylarda ana akım haline geldi. Twitter, Facebook ve diğer sosyal ağlar şu an Covid-19, Black Lives Matter protestoları ve 2020 seçim konusunda QAnon kaynaklı yanlış bilgilerle dolu.
QAnon destekçileri, saflarını genişletmek için kendilerini aşı ve çocuk kaçakçılığına karşı aktivist hareketlere bağlamaya çalışıyorlar.
QAnon gerçek dünyaya da sızdı. İnananlardan biri geçen yıl New York’ta bir mafya babasını öldürmekle suçlandı, bir diğeri Nisan’da Demokrat Başkan adayı Joseph R. Biden Jr.’ı ölümle tehdit etmekten tutuklandı.
Federal Soruşturma Bürosu FBI, QAnon’un potansiyel bir iç terör tehdidi oluşturduğu kanısında artık.
Geçtiğimiz hafta QAnon yeni bir kilometre taşına daha ulaştı; aşırı muhafazakar Georgia’dan açık bir QAnon destekçisi olan Marjorie Taylor Greene, Cumhuriyetçi parti adayı olmak için yapılan ön seçimi kazandı, Kasım’da Kongre’ye girmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Greene’nin galibiyetinden sonra, Trump ona “geleceğin Cumhuriyetçi yıldızı” dedi.
Peki ama nedir bu QAnon? Bir örgüt müdür, bir dernek midir, bir sanal topluluk mudur nedir?
QAnon nedir?
QAnon, dünyanın Şeytan’a tapan pedofillerden oluşan bir grup tarafından yönetildiğini, küresel çapta çoçuk seks ticareti yapan bu grubun Donald Trump’a karşı komplo kurduğunu iddia eden bir dizi internet komplo teorisi için kullanılan genel bir terim.
Çocuk kanı içip şeytana tapan gizli örgüte karşı kurtarıcı Trump
QAnon takipçileri, bu grubun, yani “Şeytan’a tapan pedofiller”in içinde Hillary Clinton, Barack Obama ve George Soros gibi Demokratların yanı sıra Oprah Winfrey, Tom Hanks, Ellen DeGeneres gibi eğlence dünyası ve Hollywood ünlüleri ile Papa Francis ve Dalai Lama gibi dini figürlerin de olduğuna inanıyor. Birçoğu, gruptakilerin çocukları taciz etmenin yanı sıra, kanlarından hayatlarını uzatan bir kimyasal çıkarmak için kurbanlarını öldürüp yediğine de inanıyor.
QAnon’a göre Trump, bu suç komplosunu kırmak, siyaset ve medyadaki kontrolünü sona erdirmek ve üyelerini adalete teslim etmek üzere üst düzey askeri generaller tarafından seçildi ve 2106’da Başkan oldu.
Hepsi bu mu?
Hayır. QAnon, John F. Kennedy suikastı, UFO’ların varlığı ve 11 Eylül “gerçek” hareketi gibi diğer birçok komplo teorisi topluluğunun unsurlarını birleştirdi.
QAnon hareketi hakkında bir podcast olan QAnon Anonymous, QAnon’u “Büyük bir çadır komplo teorisi” olarak adlandırıyor, çünkü sürekli gelişiyor ve yeni özellikler ve iddialar ekliyor. Ancak küresel bir pedofil çetesinin varlığı, QAnon’un temel ilkesi ve takipçilerinin tümü olmasa da çoğu buna inanıyor.
Bunların hepsi nasıl başladı?
QAnon bir çeşit şemsiye terim. Ortada bir örgüt, bir üyelik, bir yapı yok. Bazıları o yüzden QAnon inancını yeni bir dinin yayılmasına benzetiyorlar. Bu dine inananlar için Donald Trump yüksek rütbeli generaller tarafından seçilmiş bir kurtarıcı. Bu durum Trump’ın da çok hoşuna gidiyor belli ki.
Ekim 2017’de, “Q Clearance Patriot” adlı isimsiz bir hesaptan, aşırı sağcı ve ırkçıların kötü şöhretli mesaj panosu 4chan’da bir gönderi yayınlandı.
“Q” kendisini, Trump’ın küresel çeteye karşı savaşı hakkında gizli bilgilere erişimi olan yüksek rütbeli bir istihbarat subayı olarak tanıttı.
Q bu savaşın yakında “Fırtına” ile sonuçlanacağını iddia etti. Trump sonunda bu büyük komplocu grubun maskesini indirecek, üyelerini suçlarından dolayı cezalandıracak ve Amerika’yı yeniden yüceltecekti.
Neden ‘Fırtına’ deniyor?
Fırtına, Trump’ın Ekim 2017’de generallerle fotoğraf çektirirken söylediği bir söze gönderme yapıyor. Askerlerin yanında poz veren Trump, “Bunun neyi temsil ettiğini biliyor musunuz? Belki fırtınadan önceki sakinliktir” demişti.
QAnon’a inananlara göre bu sözler, Trump’ın ordunun yardımıyla küresel çeteyi parçalama planı hakkında kodlu mesajlar gönderdiğini kanıtladı.
Q kim ve ‘Q Dropları’ nedir?
Yıllardır hakkında ipuçları ve spekülasyonlar olmasına rağmen, Q’nun kimliği hala bilinmiyor. Bazıları tek bir internet trolünün tüm zaman boyunca Q olarak mesaj gönderip aldığını düşünüyor; diğerleri Q olarak mesaj gönderme işlemine birden fazla kişinin dahil olduğunu veya Q’nun kimliğinin zamanla değiştiğini söylüyor.
İşleri daha karmaşık hale getiren, Q’nun online ana üssünün birkaç kez değişmiş olması. Q’nun gönderileri ilk olarak 4chan’da görünüyordu. Sonra, geçen yıl El Paso’daki toplu saldırıdan sonra bu site devre dışı bırakılıncaya kadar kaldığı 8chan’a taşındılar. Şimdi 8chan’ın eski sahibi tarafından işletilen 8kun’da paylaşım yapıyorlar. Bu sitelerin her biri, “üçlü kod” olarak bilinen bir kimlik doğrulama sistemi kullanıyor. Bu, bir dizi anonim gönderinin aynı kişi veya kişiler tarafından yazıldığını kanıtlayan benzersiz bir dijital imza.
“Q Droplar”, Q’nun gönderilerine verilen isim. Şimdiye kadar yaklaşık 5 bin Q Drop var, hepsi de şifreli…
Ne gibi?
İşte Eylül 2018’den bir Q Drop örneği:
DC’DE PANİK
[LL] konuşuyor = GERÇEK TARMAC’ı [BC] ifşa ediyor mu?
[LL] konuşma = GERÇEK, COMEY HRC E-POSTA DURUMUNU açığa çıkarıyor mu?
[LL] konuşma = GERÇEK HUSSEIN talimatlarını açığa çıkar: HRC E-POSTA DURUMU?
[LL] konuşuyor = GERÇEK, BRENNAN’ı açığa çıkar ÇERÇEVE POTUSUN ADI KOORDU YOK? …………… ..FISA = STARTFISA EVİ AŞAĞIDAKİ KUŞLAR NE ZAMAN ŞARKI SÖYLER?
Bu mesajda, “LL” (Loretta Lynch, Başkan Obama’nın eski başsavcısı), “BC” (Bill Clinton), “HRC” (Hillary Rodham Clinton) ve “HUSSEIN” (Başkan Obama) için kodlanmış referanslar. CIA eski müdürü John Brennan, Dış İstihbarat Gözetleme Yasası ve “POTUS”, Başkan Trump’a göndermeler.
Birçok QAnon takipçisi, Q’nun tüm gönderilerini tek bir yerde toplayan ve her yeni gönderi geldiğinde onları uyaran “Q Drop” uygulamalarını kullanıyor. (Bu uygulamalardan biri kısa bir süre için Apple’ın App Store’daki en iyi 10 ücretli uygulamasına girdi, sonra Apple uygulamayı kurallara uymadığı gerekçesiyle AppStore’dan kaldırdı.)
QAnon, Pizzagate ile aynı şey mi? 
Evet ve hayır. Pizzagate Hillary Clinton ve onun kafadarlarının Washington DC’deki bir pizza restorantının bodrumundan çocuk seks ticareti yürüttüğüne dair çok katmanlı bir komplo teorisi. Ancak QAnon’a inananların çoğu Pizzagate’e inanıyor.
QAnon’daki yeni unsur, “Fırtına”nın ne zaman ve nasıl kopacağına dair net ve spesifik tahminler. Q, yıllardır, şeytana tapan pedofillerden oluşan grup üyelerinin toplu tutuklamalarının belirli günlerde gerçekleşeceğini, bazı hükümet raporlarının bu grubun faaliyetlerini ortaya çıkaracağını ve Cumhuriyetçilerin 2018 ara seçimlerinde çok sayıda sandalye kazanacağını iddia etti. Bu tahminlerin hiçbiri gerçekleşmedi. Ancak QAnon’a inananların çoğu umursamadı. Sadece anlatıyı yeniden şekillendirmenin ve tutarsızlıkları görmezden gelmenin yollarını buldular ve devam ettiler.
QAnon’a kaç kişi inanıyor?
Söylemesi zor, çünkü resmi bir üyelik rehberi yok, ancak sayı küçük değil. Sadece Trump’a karşı derin devlet komplosuna inanan, ancak çocuk yiyen Satanistler masalına aklı yatmayanları saysanız bile bu sayı en azından yüz binlerce olabilir.
Facebook’taki en popüler QAnon gruplarından bazılarının her birinin 100 binden fazla üyesi var ve Twitter kısa süre önce QAnon ile ilişkili 150 binden fazla hesabın erişimini sınırlamak için harekete geçtiğini duyurdu. NBC’nin haberine göre Facebook kendi platformunda QAnon varlığına ilişkin bir iç çalışma yapmış ve milyonlarca üyeye ulaşan binlerce QAnon grubu olduğu sonucuna varmış.
Bu sayı muhtemelen salgın sırasında artmıştır, çünkü evde kalan insanlar eğlence ve sosyalleşme için internete yüklendiler. The Wall Street Journal’da yakın zamanda yayınlanan bir makale, QAnon’a adanmış 10 büyük Facebook grubunun üyeliğinin, pandeminin başlamasından bu yana yüzde 600’den fazla arttığını iddia etti.
Neden bazı insanlar QAnon hareketine ilgi duyuyor?
Yaygın bir yanılgı, QAnon’un tamamen politik bir hareket olduğu. Ancak ona inanan insanlar için hem sosyal bir topluluk hem de eğlence kaynağı olarak işlev görüyor.
Bazı insanlar QAnon’u çok katılımcılı online bir oyuna benzetiyor. Çünkü karakterleri yinelenen hikayeler ve girift bulmacalarla dolu şifreli mesajları çözmeye davet ediyor.
QAnon, takipçilerine sosyal destek ve günlük yaşamları için düzenleyici bir anlatım sağlamasıyla da bir kiliseyle karşılaştırılıyor.
Sanal oyunlar tasarımcısı Adrian Hon, QAnon’un alternatif gerçeklik oyunlarıyla benzerliği için “inananların önünde fantastik bir dünya açılıyor. Gizli savaşlar, kabal. Hillary Clinton’ın kontrol ettiği şeyler filan… Dünyada bazı açıklaması zor şeyler için her tür komplo teorisine elverişli açıklamalar sunuyor” diyor.
QAnon’un popülaritesinde sosyal ağların rolü ne?
Q’nun gönderileri mesaj panolarında sınırlıymış gibi görünse de, QAnon fenomeni, popülaritesinin çoğunu, QAnon mesajlarını güçlendiren ve algoritmaları aracılığıyla yeni insanlara QAnon grupları ve sayfaları öneren Twitter, Facebook ve YouTube’a borçlu.
Buna ek olarak, QAnon’a inananlar, algılanan düşmanlarını taciz etmek, sindirmek ve tehdit etmek için sosyal medyayı kullanıyor. Bu yıl internetteki en popüler komplo teorilerinden bazıları, Covid-19 hakkında yanlış ve tehlikeli iddiaları içeren bir belgesel olan “Plandemic” ve çevrimiçi mobilya şirketi Wayfair’in çocuk ticareti yaptığını yanlış bir şekilde iddia eden viral bir komplo teorisi gibi, QAnon takipçileri tarafından büyütüldü ve popüler hale getirildi.
Bu ağlardan bazıları, QAnon içeriğini platformlarından kaldırmaya başladı. Twitter geçtiğimiz günlerde koordineli tacizde bulunduklarını söyleyerek binlerce QAnon hesabını yasakladı. Facebook, yaklaşık 800 QAnon grubunu ortadan kaldırdı ve binlerce QAnon ile ilgili grubu, sayfayı ve Instagram hesabını kısıtladı.
Güçlü seçkinler hakkında her zaman aşırı komplo teorileri olmadı mı?
Normal şartlarda QAnon’cuları marjinal bir grup deli olarak görmek mümkündü ama onlar giderek yayılıyorlar; şimdi Georgia eyaletinden bir temsilcilerini Kongre’ye sokacakları kesin gibi. QAnon konusunu belli ki Amerika da dünya da daha çok konuşacak.
QAnon’un konularının çoğunun önceki komplo teorilerinden devşirildiği doğru. Ancak QAnon, temelde, daha önce gördüğümüz her şeyden farklı bir şekilde ve farklı bir ölçekte işleyen internet tabanlı bir hareket.
Yeni başlayanlar için, QAnon, diğer birkaç popüler komplo teorisinde olduğu gibi, son derece katılımcı. Takipçiler, en son Q gönderilerini çözmek, günün haberleri hakkındaki teorileri tartışmak ve iman kardeşleriyle bağ kurmak için sohbet odalarında ve Facebook gruplarında bir araya geliyor. Atlantik dergisi buna “yeni bir dinin doğuşu” adını veriyor.
QAnon takipçilerinin gerçekte inandıkları şeyin temel bir tehlikesi de var. Ateşli anlaşmazlıklarla kutuplaşmış bir siyasi söyleme sahip olmak bir şeydir; muhalefet partisinin liderlerinin masum çocukları kaçırdığını ve yediğini samimiyetle düşünen insanlara sahip olmak başka bir şey.
Bu şiddetli paranoyak fantezileri, QAnon takipçilerinin birilerini ciddi suçlar işlemekle suçladığı gerçeğiyle birleştirince insanların endişelenmesine şaşmamalı.
Başkan Trump, QAnon’a nasıl tepki verdi?
Trump, QAnon’un ana anlatısının merkezindeki kahraman figür. Amerika’yı küresel komplodan kurtarmak için seçilen cesur vatansever. Sonuç olarak, QAnon’a inananlar Trump’ın sözlerini ve eylemlerini yakından inceleyerek gizli anlamlar arıyor. Trump 17 rakamını söylediğinde, bunu kendilerine gizli mesajlar gönderdiğinin bir işareti olarak alıyorlar. Çünkü Q, alfabenin 17’nci harfi.
Pembe kravat taktığı zaman, bunu insan ticareti mağduru çocukları kurtardığının bir işareti olarak yorumluyorlar. Çünkü bazı hastaneler, çocuk tacizi için pembe kodu kullanıyor.
Trump’ın QAnon teorisinin ezoterik ayrıntılarını bilip bilmediği belli değil. Ancak Beyaz Saray basın toplantısında, “Bunların ülkemizi seven insanlar olduğunu duydum” diyerek hareketin destekçilerini kucakladı.
Ayrıca, QAnon üyesi kongre adayı Greene’e desteği sorulduğunda hareketi kınamayı reddetti. Ve sosyal medya hesaplarında onlarca kez QAnon takipçilerinden paylaşımlar yaptı.
QAnon takipçileri, meşru bir çocuk kaçakçılığına karşı koruma örgütü için bir bağış toplama kampanyası olarak başlayan #SaveTheChildren’ı ele geçirdi.
Temelde yaptıkları şey, yeni bir kitlenin, bu durumda endişeli ebeveynlerin dikkatini çekmek için çocuk ticaretiyle ilgili yanlış ve abartılı iddialar ortaya atmak. Daha sonra, bu insanları QAnon’un sohbet odalarına yönlendirmeye çalışıyorlar. Örneğin çocukların kaçırılmasının nedeninin, küresel komplocu grubun, çocukların kanlarından sözde hayat uzatan bir kimyasal üretmek istemesi olduğunu söylüyorlar.
Bu özel taktik, QAnon’un sorunlarına el koyduğu için tıkanmış yardım hatları ve yaygın yanlış bilgilerle uğraşmak zorunda kalan meşru insan ticareti karşıtı gruplar için özellikle sorunlu yaratıyor.
Size #SaveTheChildren tagı gönderen arkadaşlarınızın QAnon’a inananlar olduğunu düşünmeyin. Çocuk ticaretiyle ilgili, kendilerinde yankı uyandıran bir post’u paylaşıyor olabilirler. Ama onlar ve siz, bu paylaşımların uyumlu bir QAnon stratejisinin parçası olduğunu da bilin.
Bu haber New York Times’tan çevrilmiştir