Türkiye Ticaret Kanunu’ndaki ‘adam’ kavramı yerine ‘insan’ veya ‘çalışan’ terimleri kullanılabilir.
22 Ekim 2023

Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Dr. Sevda Bora Çınar, Türk Ticaret Kanunu’nda kadına yönelik ayrımcılık ve cinsiyet eşitsizliğine dikkat çekmek için hazırladığı makalede, kanun dilinde sıkça kullanılan ‘adam’ kelimesinin yerine ‘insan’, ‘kişi’, ‘çalışan’ gibi kavramların kullanılmasını talep etti. Adalet Bakanlığı’na başvuruda bulunan Dr. Bora Çınar, bu talebin değerlendirileceği yanıtını aldığını belirtti.

Makalesinde, iş dünyası derneklerinin son yıllarda ‘iş adamı’ yerine ‘iş insanı’ ifadesini kullanmaya başladığını ve dernek isimlerini de buna göre değiştirdiğini belirten Dr. Bora Çınar, Türkiye’nin taraf olduğu Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi (CEDAW) maddesi 2/f gereğince mevzuatlardaki cinsiyetçi ifadelerin değiştirilmesini ve kadın-erkek eşitliğini koruyan düzenlemelerin getirilmesini istedi.

Dr. Bora Çınar, Türk hukuk mevzuatında sıklıkla kullanılan cinsiyetçi bir söylem olan ‘adam’ kelimesine dikkat çekerek, tüm mevzuatın CEDAW hükümleri ışığında yeniden ele alınması gerektiğini ifade etti. Bu konuda bir hukuk komisyonu oluşturulmasını ve cinsiyetçi söylem içeren tüm mevzuatın kapsayıcı bir dil çerçevesinde yeniden gözden geçirilmesini önerdi.

Makalede, Türk Ticaret Kanunu’ndaki cinsiyetçi ifadeler de maddeler halinde belirlendi. Dr. Bora Çınar, ‘adam’ kelimesinin sıkça kullanıldığı TTK’da toplamda 66 kez bu kelimenin yer aldığını belirtti.

Dr. Bora Çınar, Adalet Bakanlığı’na yaptığı başvurunun not edildiğini ve mevzuat değişikliği önerilerinin değerlendirileceğini söyledi. ‘Adam’ gibi erkeklik vurgusu yapan ifadelerin TTK’da açıkça yer almasının hem kadınlar hem de erkekler için rahatsızlık kaynağı olduğunu belirten Dr. Bora Çınar, iş dünyasının da bu konuda rahatsızlıklarını dile getirdiğini ve bazı derneklerin isimlerinde ‘iş adamı’ ifadesini ‘iş insanı’ olarak değiştirdiğini aktardı.

Dr. Bora Çınar, ‘adam çalıştırma’ gibi cinsiyetçi ifadelerin yerine ‘insan çalıştırma’, ‘kişi çalıştırma’, ‘iş yaptırma’ gibi kavramların kullanılması gerektiğini belirtti. Kadın emeğinin görünür kılınmasının önemli olduğunu vurgulayan Dr. Bora Çınar, cinsiyetçi söylemlerin tercih edilmediği eşitlikçi bir dilin kullanılması gerektiğini ifade etti.

Dr. Bora Çınar, yapay zeka sistemlerinin şirket yönetiminde etkili olmaya başladığı bir dönemde olduğumuza dikkat çekerek, bu gelişmeler ışığında cinsiyetçi ifadelerin dijitalleşen çalışma hayatına uygun şekilde yeniden ele alınması gerektiğini söyledi. Toplumun her bireyine sorumluluklar düştüğünü belirten Dr. Bora Çınar, dilin eşitlikçi ve adil kavramları tercih etmesinin önemli olduğunu ve kadının iş gücüne erkekleştirilmeden dahil edilmesinin ticaretin ve toplumun gelişimi için gereklilik olduğunu ifade etti.