Türkiye her bakımdan çarpık bir vergi ülkesi ve maalesef bu konu popüler tartışma ortamında hiç konuşulmayan, konuşulsa da genel geçer ifadelerle anlatılan bir konu.
Olması gereken, ülkemizde gelir vergisini en temel vergi haline getirmek. Oysa maalesef bizde ürünlerin üzerinden alınan ÖTV ve KDV gibi vergiler temel vergi.
Bunun sebebi devletimizin kolaya kaçması, zaten kayıt altında olan mükellefler eliyle vergi toplamayı tercih edip kayıt tabanını genişletmekle uğraşmaması.
Oysa bu ülkede yaşayan herkes ama çok ama az bir gelir mutlaka ediniyor ki, hayatta kalıyor. Biz bu geliri adil biçimde vergilendirebilsek, KDV ve ÖTV’nin hayatımızda işgal ettiği yeri azaltıp makul seviyelere indirebiliriz.
Sokakta dolaştığınızda görüyorsunuz, öyle küçük bir azınlık falan değil bir hayli geniş bir kesim oldukça pahalı bir hayat sürüyor. Demek bu hayatı finanse edecek gelirleri var. Ama buna karşılık o gelirlerden vergiyi ya hiç ödemedikleri ya da gelirlerini gizledikleri de çok belli.
Şimdi Hazine ve Maliye Bakanlığı benim hatırlayabildiğim kadarıyla ilk kez sistematik biçimde çeşitli sektörlerin üzerine gidiyor. Örneğin bugün haberi var, bir kısım doktoru mercek altına aldıklarında gizlenmiş 13 milyar liralık gelir bulmuşlar. Daha önce sinema ve dizi oyuncularını böyle mercek altına aldılar, yine ciddi bir gizlenmiş gelirle karşılaştılar.
Ama bunlar yetmez. Daha geniş kesimlere bakmak gerek. Örneğin lüks otomobil satın alanların gelirleriyle vergi beyannamelerini kıyaslamak, banka hesaplarındaki hareketlere bakmak.
Eğer gelir vergisi tabanı genişletilebilirse, aslında bir hayli yüksek oranlı olan (yüzde 40’a kadar gidiyor) bu verginin oranı da makul bir seviyeye inebilir belki. (Amerika’da yüzde 25 örneğin.)
Şu anda Türkiye’de gelir vergisini bir hayli haksız biçimde bordrolu çalışanlar ödüyor. Onlar da dediğim gibi yüzde 40’a varan oranda ödüyorlar, bu da o verginin fiili mükellefi durumundaki işverenleri çok zorluyor, kayıt dışılığa teşvik ediyor.
Oysa vergi tabanı yayılabilse, dediğim gibi oran da dilimler de makul seviyelere gelebilir, o zaman verginin kendisi kayıtlı istihdamı kısıtlayan bir şey olmaktan çıkar.
