Rusya ile Ukrayna savaşıyor ama iki ülke arasındaki savaşı bitirmek için ABD sadece Rusya ile görüşecek. Bu tuhaf duruma dün Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski kuvvetli biçimde itiraz edince Amerikan Başkanı Trump ortadaki tuhaflığın farkına vardı, gelecek hafta Suudi Arabistan’da Rusya devlet Başkanı Vladimir Putin ile yapacağı barış zirvesine Zelenski’yi de davet etti. Ancak bu davet sonrası Rusya Devlet Başkanı’nın ne düşündüğü henüz bilinmiyor. Putin, hem eşiti görmediği hem de gayrı meşru olduğunu öne sürdüğü için Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenski ile aynı masada oturmayı reddediyordu. Avrupa ülkeleri ise bütün itirazlarına rağmen Suudi Arabistan’da yapılacak barış görüşmelerine davet edilmedi.
Rusya-Ukrayna savaşı iki aşamalı yaşandı. Birinci aşaması 2014’te ve sanki bir iç savaş görünümündeydi. Ukrayna’daki Rus azınlık, arkalarına Rus ordusunu da alarak Ukrayna’nın Doğusunda önemli toprak parçalarını ve bu arada kritik öneme sahip Kırım Yarımadasını da ele geçirdi.
Bu bölgelerde oluşan Rus yanlısı yönetimler kendi kendilerine birer parlamento da kurup sonra Rusya’ya katılma kararı aldılar. Rusya da buraları ilhak etti. Yani Ukrayna topraklarının önemli bölümünü ve bu arada Kırım Yarımadasını Rusya artık kendi toprağı kabul ediyor. Türkiye dahil Dünya ise bu durumu kabullenmedi, Rusya’ya uluslararası yaptırımlar uygulandı. Başkan Donald Trump ilk görev dönemi olan 2017-2021 arasında bu yaptırımları uygulamaya devam etti.
Sonra savaşın ikinci aşaması geldi. 2022 Şubat ayında Rus ordusu Ukrayna’yı “rejim değiştirmek” amacıyla işgale girişti. Kiev önlerine kadar gelen Rus birlikleri Ukrayna ordusu tarafından geri püskürtüldü. Savaş uzun zamandan beri Ukrayna’nın Doğusunda bir siper savaşına dönüşmüş durumda ama Ukrayna ordusu bu arada Kuzey Doğu’dan Rusya topraklarına bir hücum yaptı ve Kursk bölgesini ele geçirdi, Rusya bir yılı aşkın süredir Ukrayna birliklerini bu topraklardan çıkarabilmişler değil.
Rusya Ukrayna’ya saldırısınca ABD ve Avrupa Birliği öncülüğünde Rusya’ya uygulanan yaptırımlar çok ağırlaştı. Bu arada ABD ve Avrupa ülkeleri Ukrayna’ya milyarlarca dolarlık askeri yardım yaptı. Ukrayna ordusu bu sayede Rus ordusuna karşı direnmeye devam ediyor.
ABD’de yapılan seçimlerde başkan seçilen Donald Trump’ın vaatlerinden biri Ukrayna savaşını bitirmekti. Başkan Trump iki gün önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile 1,5 saatlik uzun bir görüşme yaptı ve iki lider Ukrayna barışını konuşmak üzere önümüzdeki hafta Suudi Arabistan’da buluşmaya karar verdi.
Trump bu telefon konuşmasının ardından Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’yi de arayıp ona bilgi verdi ama onu barış zirvesine davet etmedi. Gerçi o sırada zirvenin tarihi belirsizdi ama dün tarih belli olup Amerikan ve Rus liderlerinin haftaya buluşacağı anlaşılınca Zelenski’nin bu zirveye davet edilmediği de kesinleşti.
Bu duruma çok sert tepki gösteren Zelenski sosyal medya üzerinden Başkan Trump ile ‘bireysel’ bir telefon görüşmesi gerçekleştirdiğini duyurdu, “Bağımsız bir ülke olarak, bizim yer almadığımız herhangi bir anlaşmayı kabul edemeyiz” dedi.
Zelenski, “Avrupalıların da müzakere masasında olması gerekiyor” ifadelerini kullanarak, Trump’a önceliğinin “güvenlik garantileri” olduğunu ve bunun ABD’nin desteği olmadan mümkün olmadığını ilettiğini söyledi. Zelenski ayrıca Polonya Başbakanı Donald Tusk ile yaptığı telefon görüşmesi hakkında sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı bir paylaşımda, müzakerelerin Ukrayna, Avrupa ve ABD’nin ortak bir tutum sergilemeden başlayamayacağını belirtti.
Ukrayna’nın müzakerelerin dışında bırakılmayacağını vurgulayan Zelenski ABD ve Rusya’nın Kiev olmadan varacağı herhangi bir barış anlaşmasını kabul etmeyeceklerini tekrar etti. Ayrıca dünya liderlerini, Putin’in savaşı bitirme konusundaki vaatlerine güvenmemeleri konusunda uyardı.
Bu gelişmeler sonrasında ABD Başkanı Donald Trump bir açıklama yapıp Suudi Arabistan’da ABD-Rusya-Ukrayna üçlü görüşmeleri olacağını duyurdu.
ABD Başkanı Trump, Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile Oval Ofis’te yaptığı açıklamada Rusya-Ukrayna gündemine ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Trump Rusya ile Ukrayna arasındaki savaşın bitirilmesine yönelik süreçle ilgili olarak ABD’li, Rus ve Ukraynalı yetkililerin gelecek hafta Suudi Arabistan’da bir görüşme gerçekleştireceklerini söyledi.
Görüşmeye ilişkin detaya girmeyen Trump savaşın bir an önce bitmesi gerektiğini vurguladı.
Ancak bu açıklamaya rağmen sorun çözülmüş sayılmaz. Çünkü Kremlin’in müzakere masasında Zelenski’nin de oturacak olmasını nasıl karşılayacağı bilinmiyor. Putin daha önce Zelenski ile görüşmeyi hep reddetti.
Benzer şekilde Avrupalı güçlerin de barış görüşmelerinin bu şekilde yapılmasına kuvvetli itirazları var, onlar da masada olmak ve kendi güvenliklerini doğrudan ilgilendiren bu konuda yeterli garantilerin alınıp alınmadığından emin olmak istiyorlar.
