Futbol hayranları, bazen kendilerini sahadaki oyuncular gibi en yüksek seviyelerde performans sergileyebileceklerini hayal ederler. Ancak böyle bir fırsat bulsalar bile, bedenleri işbirliği yapmayabilir ve ciddi yaralanmalar yaşayabilirler.

Bu “Güzel oyun” aynı zamanda bir zihin oyunudur. Proceedings of the National Academy of Sciences USA dergisinde yayınlanan araştırmada, uluslararası bir araştırma grubu, futbol sahasındaki başarının zihin ve bedenle ilgili olduğuna dair ilginç kanıtlarla dolu. Danimarka’nın Aarhus Üniversitesi ve Oxford Üniversitesi’nden Leonardo Bonetti’nin liderliğindeki araştırmacılar, elit futbolcuların zeka ve kişilik tiplerini inceledi ve olağanüstü bilişsel yeteneklere sahip olduklarını keşfetti.

Çalışmaya, Brezilya ve İsveç’ten 200’den fazla profesyonel futbolcu katıldı; bunların yaklaşık %9’u kadındı. Ayrıca, benzer eğitim düzeyi ve sosyal arka plana sahip 124 Brezilyalı amatörden oluşan bir kontrol grubu da yer aldı. Katılımcılar kişilik anketi doldurdular ve çeşitli bilişsel testler geçtiler.

Normalin çok üzerinde bilişsel yetenek

Profesyonel oyuncular, daha iyi çalışma belleği ve planlama, problem çözme alanlarında daha iyi performans sergilediler. Özellikle, hızlı değişen olaylara uyum sağlamak için gereken bilgi işlemeyi düzenleyen yürütücü işlev üzerinde olağanüstü bir performans gösterdiler. Elit atletler, bilişsel esnekliği ölçen tasarım akıcılığı testinde normların çok üzerinde bir başarı gösterdiler.

Tasarım akıcılığı testi, önceki çalışmalarda futbol sahasında zeka göstergesi olarak kanıtlanmıştı. Daha yüksek puanlar, oyuncuların strateji geliştirme ve çevrelerindeki oyunu analiz etme becerisinin üstün olduğunu gösteriyor. 

Bonetti ve meslektaşları, “Hızla değişen bir ortamda bir hedefe ulaşmak için birkaç adım önceden plan yapabilmek, futbol gibi karmaşık takım sporlarındaki başarılı davranışlarla ilgili en kritik bilişsel süreçlerden biri olabilir” dedi.

Kişilik testinde, profesyonel sporcular belirgin öz disiplin, enerji ve dışa dönüklük gibi özellikler sergilediler. Ancak, bir takım sporunda başarıyla ilgili bir unsur olarak, oyuncuların diğer insanlardan daha az sosyal ve işbirlikçi olduğu değerlendirildi. Bu, kendi performanslarına odaklanmalarından kaynaklanıyor olabilir.

Sadece futbolcular değil

Önceki çalışmalar, profesyonel futbolcuların benzersiz bir bilişsel profile sahip olduğunu göstermişti; ancak bu araştırmalar daha küçük örneklem gruplarıyla yapılmıştı. Karolinska Enstitüsü’nden Predrag Petrovic, “Yeni çalışmamız önceki sonuçları tekrar etmesine rağmen, aynı zamanda ilk kesin çalışma olarak değerlendirilebilir” dedi.

Futbol, dünyanın en popüler sporu olabilir; ancak Petrovic, diğer spor dallarındaki bazı oyuncularda da üstün bilişsel becerilerin bulunabileceğini belirtti. “Örneğin, Amerikan futbolunda quarterback’ler ve running back’ler ile en iyi basketbol oyuncularında bu özellikleri incelemek en iyi örnektir.”

Futbol yeteneği avcısı yapay zeka!

Çalışmayı gerçekleştirirken, ekip, bilişsel ve kişilik özelliklerini değerlendirmek için bir yapay zeka sistemi kullandı. Bu sistem, elit atletleri kontrol grubundaki amatörlerden %97 doğrulukla ayırmayı başardı. Petrovic, “Böyle bilişsel ölçümlerin, profesyonel futbol içinde oyuncu bulma, stratejik oyuncu kullanımı ve koçluk için on yıl içinde yaygın olarak kullanılacağını tahmin ediyorum” dedi.