Amerika Birleşik Devletleri’nin 1776’da İngiltere’den bağımsızlığını ilan etmesinin ardından Britanya askerlerine karşı ülkenin verdiği kurtuluş savaşında askeri önderliği yapan, savaşın ardından da ABD’nin seçilmiş ilk başkanı olan George Washington’un başkanlığı yıllarında mali durumunu bütün dünya yakından biliyor.
Bunun sebebi, her vatandaş gibi Washington’un da vergi beyannamesi vermesi ve kanunen bir zorunluğu olmamasına rağmen seçilmiş bir başkan olduğu için bu beyannameleri açıklamış olması.
George Washington’dan sonraki 44 başkan onun başlattığı bu geleneği sürdürdü, her yıl Amerikan vergi idaresine verdikleri gelir vergisi beyannamelerini açıkladı. Bir başkan hariç: ABD’nin 45. ve şimdi 47. Başkanı olan Donald Trump hiçbir zaman vergi beyannamelerini açıklamadı, bu beyannamelerle ilgili bazı sızıntılar olduysa da, Trump’ın mali durumu hakkında kamuoyu hiçbir zaman tam resme sahip olmadı.
Trump’ı gelmiş geçmiş bütün Amerikan Başkanlarından ayıran yegane şey vergi beyannameleri değil. Trump, Başkanlık döneminden açıkça para kazanmaya çalışan ve bunu da “rüşvet” veya “yolsuzluk” olarak görmeyen ilk başkan.
2016-2020 arasındaki başkanlığında Washington DC’de bir Trump oteli vardı. Kendisini ziyarete gelen bütün yabancı heyetler, başka hiçbir otelde değil onun otelinde kalıyorlardı. Bu heyetlerin otele normal müşterilerden çok daha fazla para ödediği o dönem haberlere yansımış ve yalanlanmamıştı. Başkanlığı bittikten sonra bu oteli sattı Trump ama şimdi pişman, yeniden satın almak istiyor.
Bu başkanlık döneminde ise Trump hiç de öyle sadece yüksek oda fiyatlarından gelecek kazançla yetinecek gibi durmuyor. Üç gün önce Amerikan iş dünyasının sesi, Amerikan muhafazakarlarının her sabah okumadan yapamadığı gazetesi The Wall Street Journal’da üç imzalı ve oldukça kapsamlı bir özel haber yayımlandı.
Haber, Amazon’un patronu Jeff Bezos’un geçen Aralık ayında Trump’ı Florida’daki evi olan Mar-a-Lago’da ziyaretiye başlıyordu.
Jeff Bezos, Trump’ın ilk başkanlık döneminde onunla çatışmış, bunun üzerine Trump Bezos’un şirketi Amazon’un kazandığı 300 milyon dolarlık bir bulut bilişim ihalesini iptal etmiş, Bezos da hükümeti mahkemeye vermişti.
Ama Trump’ın ikinci döneminde ona yanaşmak istiyordu. Kapıyı açan ise Donald Trump’ın eşi Melania’ydı. First Lady, kendi hayat hikayesinin belgesel haklarını satmak istiyordu, Amazon bu haklara bir kerede 40 milyon dolar ödemeyi kabul etti. Bu paranın yüzde 70’den fazlası doğrudan Melania Trump’a gidecek.
Oysa aynı belgesel için Netflix ve Apple teklif bile vermemişti, ilgilenen tek stüdyo Disney olmuş, onlar da 14 milyon dolar önermişti. Oysa Mar-a-Lago’da bir yemekte 40 milyon dolar gelmişti bile.
WSJ’nin haberinde yazdığına göre Melania bu parayla da yetinmiyor; belgeseline çeşitli sponsorlar da arıyor. Kolayca tahmin edilebileceği gibi sponsorlar da kapıda kuyrukta. Filme sponsor olmak demek, başkan ve ailesine özel bir erişim elde etmek demek aynı zamanda.
Amazon’la yapılan bu anlaşma, Trump ailesinin başkanlığı paraya çevirme faaliyetlerinin sadece bir tanesi. WSJ’nin hesabına göre şu ana kadar Trump şirketlerine, ailesine ve Trump’ın görevden ayrıldıktan sonra kuracağı başkanlık kütüphanesine şimdiden 80 milyon dolar aktı bile. Daha fazlası da yolda. Bu rakama başkanlık yemini etmezden iki gün önce Trump’ın ve Melania’nın çıkardıkları kripto para birimlerinden elde edilen ve edilecek kazanç henüz dahil değil. Aynı şekilde Donald Trump’ın en tartışmalı varlığı olan Truth adlı sosyal medyanın sahibi olan şirketin hisse değerlerinin artmasıyla Trump’ın yaşadığı servet artış etkisi de hesapta yok.
Bu 80 milyon doların bir bölümü Trump’ın kâr amacı gütmeyen vakıflarına gidiyor belki ama örneğin daha geçen hafta Elon Musk’ın şirketi X de Başkan Trump’la olan davasında uzlaşmayı seçip başkana 10 milyon dolar ödemeyi kabul etti, o 10 milyon dolar doğrudan Trump’ın cebine girecek. Daha önce benzer bir davada Facebook da uzlaşmaya gitti ve Başkana 25 milyon dolar ödemeyi kabul etti. Böyle Trump’la davası olup uzlaşanlardan bir başkası ABC News kanalıydı, Disney onlar adına 15 milyon dolar ödedi.
Trump ailesinin bu başkanlığı paraya çevirme işleri hem “arsızca” bulunuyor hem de yolsuzluk olarak eleştiriliyor ama onlar bunu pek duymuyorlar.
