İstanbul’un taksi plakası ne büyük rantmış, kavgası bitmiyor
18 Şubat 2025

İstanbul, dünyanın büyük şehirleriyle kıyaslandığında kişi başına en ez taksinin düştüğü şehir. Turizmin yüksek olduğu aylarda iki kıtaya yayılan dev şehirde taksi bulmak yıllardır imkansız gibi bir durum.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi 2019 yılından beri şehirdeki taksi plakası sayısını arttırmak istiyor. Halen şehirde 18 bin 395 sarı taksi plakası var. İstanbul Teknik Üniversitesinin bir raporuna göre İstanbul’un ihtiyacını ancak 43 bin taksi karşılayabilir.

Ancak belediyenin yeni taksi plakası yaratma girişimleri uzun yıllardır engelleniyor. Şehirde bu çeşit kararların alındığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nde (UKOME) 2019 yerel seçimi sonrası yapılan bir değişiklikle çoğunluk belediyeden merkezi hükümete geçti. UKOME uzun süre yeni taksi plakasına izin vermedi.

Bunun üzerine belediye ara çözümlere yöneldi, bazı minibüs ve dolmuş plakalarını taksiye dönüştürdü. Son olarak böyle 2500 plaka daha ortaya çıktı. Bu son 2500 plakanın takılacağı taksiler sadece uygulamalar üzerinden çağırılabilecekti. Belediye bunu, mevcut 18 bin 395 taksinin yeni çıkacak plakalardan olumsuz etkileneceklerine dair şikayetlerini gidermek için yapıyordu. Yani yeni plakalar eski plakalı taksilere daha az rakip olacaktı.

10 yıl-29 yıl kavgası

Ancak buna rağmen İstanbul Taksiciler Otomobilciler Esnaf Odası adlı örgüt ihalenin iptali ve yürütmenin durdurulması talebiyle idare mahkemesine başvurdu.

İBB, plakaları 29 yıllığına ihale ediyordu. Esnaf Odası ise belediyenin en fazla 10 yıllığına kiraya verebileceğini iddia ediyordu. Belediye ise plakaların süresiz olarak kendisine ait olduğunu söylüyor, yasadaki sınırın bu ihalede geçerli olamayacağını belirtiyordu.

İstanbul 14. İdare Mahkemesinde görülen davada mahkeme önce yürütmeyi durdurma talebini reddetti. Ancak davacı esnaf odası bu karara Bölge İdare Mahkemesinde itiraz etti. 6. İdari Dava Dairesi itirazı yerinde buldu ve ihalenin yürütmesini durdurdu.

Mahkeme kararında, 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında belediyelerin taksi plakalarını en fazla 10 yıl süreyle kiralayabileceği, ancak İBB’nin 29 yıl süreyle ihale yapmasının hukuka aykırı olduğu vurgulandı. Ancak İBB, mevcut taksi plakalarının süresiz kullanım hakkı olduğunu belirtti.

İhale 4 milyon 250 binden başlayacaktı

Eğer yürütmeyi durdurma kararı olmasaydı 2500 plakanın ilk 150 tanesi için ihale yapılacaktı.

İhale kapsamında her bir taksi plakasının muhammen bedeli 4 milyon 250 bin TL artı KDV olarak belirlenmiş, geçici teminat bedeli ise 127 bin 500 TL olarak açıklanmıştı. Ancak mahkemenin kararı sonrası ihale süreci askıya alındı.

Dava konusu işlemle ilgili hukuki süreç işlemeye devam edecek. İBB, idare mahkemesindeki davayı kazanması halinde ihaleyi yeniden başlatacak ama bu çok uzun zaman alabilecek.
Taksi plakası 7 milyon lira
İstanbul’da halen mevcut 18 bin 395 taksinin plakası alınıp satılabiliyor. Piyasadan edinilen bilgi, plaka alış fiyatının 7 milyon lira, satış fiyatının ise 7 milyon 200 bin lira olduğu. Taksi plakası alım satımı yapan isimlerden biri olan Cengiz Arslan’ın web sitesinde, plakaların aylık kirası da 40 bin lira olarak duyuruluyor. Yani buradan plaka kiralarsanız ayda 40 bin lira vermelisiniz.
En az 55 bin kişi çalışıyor
Bu fiyatları geçerli kabul etsek İstanbul’daki 18 bin 395 mevcut taksi plakasının toplam güncel değeri 129 milyar liraya yakın çıkıyor. Bu da 348 milyon dolar ediyor.
Her bir takside 3 kişinin çalıştığı varsayılsa bu sektör 55 binden fazla sürücüyü istihdam ediyor.
İstanbul’da kendi plakasına sahip olup kendi aracında çalışan sürücü sayısı çok az, plakalar genellikle bazı büyük şirketlerin elinde ve toplu halde duruyor, çalışan şoförler de araçlarda ya kiracı konumunda ya da yevmiyeli çalışan.
Bütün İstanbul’un taksileri kaç para kazanıyor?
Ayda 40 bin lira plaka kirası ödemenin makul ve kabul edilebilir olması için taksinin aylık gelirinin yakıt ve bakım masrafları düşüldükten sonra 120 bin liradan az olmaması gerekiyor. Böyle hesaplayınca İstanbul’un bütün taksi sektörünün yarattığı ekonomi (yakıt ve bakım masrafı hariç) 2 milyar 207 milyon lira civarında olması gerekiyor.
Şehirde plaka sayısının artması demek, bugün 7 milyon lira olan plakanın fiyatının düşmesi anlamına geliyor. Nitekim belediyenin 2500 yeni taksi plakası vereceği haberi ilk duyulduğunda İstanbul’da taksi plakası fiyatları düşmeye başlamıştı. Plaka fiyatının düşmesi, aylık kira bedelinin de düşmesi anlamına geliyor.
2500 taksi gelirse gelirin de yüzde 14 artması gerek
Daha fazla taksinin olması, burada teorik olarak hesapladığımız 2,2 milyar liralık taksi geliri pazarını daha fazla büyütür mü, bu büyük bir soru işareti.
Yapılabilseydi ilk ihaleyle 2500 değil sadece 150 taksi plakası daha trafiğe çıkacaktı. Bu da aslında belediyenin mevcut taksicilerin gelirlerinin hızlı biçimde dalgalanmaması için bulduğu bir çözümdü.
Ancak 2500 taksi sisteme ilave olduğunda bu haberde teorik olarak 2,2 milyar lira diye hesapladığımız gelirin de 2,5 milyar liraya yükselmesi gerekecek.

ÇOK OKUNANLAR