Teknoloji dünyasındaki büyük rekabet yapay zeka alanında ama aslında rekabetin kendisi yapay zekayı sağlayan yazılımlardan çok yapay zekanın işleyeceği bilgileri hızla işleyip kullanıcıya çabucak cevap verecek veri merkezlerinde. Zaten yapay zeka için gereken yüksek işlem kapasiteli ve pahalı işlemciler de hep bu veri merkezlerinde kullanılıyor.
Veri merkezlerinin kurulması da, sonra işletmesi de büyük yatırımlar gerektiriyor. İşletmeye geçen merkezin giderleri, yapay zekanın maliyeti üzerinde belirleyici ve bir veri merkezinin en büyük maliyeti (yatırımdan sonra) orayı işletirken kullanılan enerjinin maliyeti.
Veri merkezlerinin aşırı enerji tüketmesinin en büyük sebebi ise buralarda çalışan binlerce bilgisayarın ürettiği ısının soğutulması için çalıştırılan klimalar. Bu masrafı azaltmak için dünya pek çok yöntem deniyor, şimdi onlara Çin’den gelen bir buluş eklendi. Çinli mühendisler, denizin altında bir dev veri merkezi kurmayı başardı, böylece deniz suyunun düşük ısısıyla veri merkezinin soğutma giderini de çok azalttı.
Çin devlet televizyonu CCTV’nin haberinde, ülkenin güneyindeki Haynan eyaletinin Lingşui Li Özerk İlçesi kıyısında 2023’te kurulan su altı veri merkezine bugün eklenen modül ile yüksek kapasiteli bir bilgisayar ağının faaliyete geçirildiği belirtildi.
Yüksek kapasiteli 400 sunucudan oluşan ağın, 30 bin adet son model oyun bilgisayarının işlemci gücüne sahip olduğu ve sıradan bir bilgisayarın 1 yılda yapabileceği hesaplamaları 1 saniyede yapabildiği aktarıldı.
Büyük ölçekte veri işlemeyi gerektiren yapay zeka uygulamalarını destekleyen sistemin, Çinli şirket DeepSeek’in yapay zeka uygulamasını çalıştırdığında saniyede 7 bin sorgu yapabileceği kaydedildi.
Yapay zeka model eğitimi, sanayi simülasyonları, oyun geliştirme ve deniz araştırmaları için şu ana kadar 10 şirketin su altı bilgisayar ağını kullanmak üzere başvurduğu kaydedildi.
Deniz suyunu doğal soğutucu olarak kullanan sistem, karadaki bilgisayar merkezlerine göre enerji tüketiminde büyük tasarruf sağlıyor. Bu türden yüksek kapasiteli bilgisayar öbeklerinin soğutulması için karada havalandırma ve diğer yöntemler büyük miktarda elektrik sarfiyatına yol açıyor.
Yapay zeka rekabeti açısından kritik adım
Yüksek kapasiteli bilgisayar ağları, yapay zeka araştırmaları, eğitimi ve uygulamaları açısından kritik önem taşıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, 22 Ocak’ta yapay zeka altyapısı geliştirmek üzere, “Stargate” adı verilen 500 milyar dolarlık özel sektör yatırım projesini duyurmuştu.
ABD’li yapay zeka şirketi OpenAI, Japon yatırım bankası Softbank ve ABD’li teknoloji şirketi Oracle’ın ortaklığında yürütülecek proje kapsamında yapay zeka modellerinin geliştirilmesi için gereken yüksek kapasiteli bilgisayar altyapılarının kurulması hedefleniyor.
Çin de buna karşın kendi yapay zeka sistemlerini geliştirmek üzere altyapı yatırımlarını hızlandırması gerekiyor. Sualtı sistemlerinin, bilgisayar kapasitesi geliştirirken enerjiden tasarruf etmek ve iklim hedeflerini gözetmek açısından verimli olabileceği öngörülüyor.
Haynan Su Altı Veri Merkezi, Mart 2023’te faaliyete başlamış ve bu alanda dünyanın ilk ticari amaçlı projesi olmuştu.
