Cumhuriyet Halk Partisi’nin cumhurbaşkanı adayı ve İstanbul’un seçilmiş belediye başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasına ve İmamoğlu için yapılan protestolara ilişkin Batı Avrupa’dan fazla bir tepki gelmemesi tartışılıyor. Ancak ilk üst düzey tepki dün geldi.

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Ekrem İmamoğlu protestolarıyla ilgili değerlendirmesinde Türkiye’de “muhalefete yönelik sistematik kovuşturmalar ve özgürlüklere saldırıların” üzücü olduğunu kaydetti ve şöyle dedi:

“Muhalefet ve sivil toplum figürlerine yönelik kovuşturmaların sistematik niteliği, bilgi edinme ve toplanma özgürlüğüne yönelik saldırılar, İstanbul Belediye Başkanı’nın tutuklanması ve gözaltına alınması, tarih adına ve belirli bir Türkiye fikri ve Avrupa ile ilişkisi adına, ancak üzüntü duyulabilecek saldırılar ve saldırganlıklar teşkil etmektedir.”

Macron, Türkiye’nin Karadeniz’de aldığı sorumluluğun farkında olunduğunu söylediği açıklamasına şöyle devam etti:

“Türkiye’nin Avrupa’ya ihtiyacı olduğu gibi Avrupa’nın da Türkiye’ye ihtiyacı var. Ancak Avrupa’nın, güvenlik anlamında sorumluluklarını üstlenen ve demokrasi rotasında kalmaya yönelik taahhütlerini yerine getiren bir Türkiye’ye ihtiyacı var.”

Londra’dan çağrı

Dün ayrıca İngiltere’den de Türkiye’ye hukukun üstünlüğünü koruma çağrısı geldi.

Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, Türkiye ile ilişkilerin önemine değindikten sonra, “Ortak uluslararası taahhütlerin, hukukun üstünlüğünün, zamanında ve şeffaf hukuki süreçler dahil olmak üzere, korunmasını bekliyoruz” mesajı verdi.

CHP lideri Özgür Özel BBC’ye verdiği röportajda, İngiltere Başbakanı ve İşçi Partisi lideri Keir Starmer’ı eleştirerek, “Terk edilmişlik hissediyoruz. Demokrasinin beşiği İngiltere ve bizim kardeş partimiz İşçi Partisi buna nasıl sessiz kalabiliyor? Gerçekten kırgınız” demişti.

‘İmamoğlu’na yargı tacizinin amacı, cumhurbaşkanı adaylığını engellemek’

Türkiye’nin de kurucu üyesi olduğu Avrupa Konseyi’nin Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi, Türkiye’de hukukun üstünlüğü ve temel özgürlüklerin gerilemesiyle, seçilmiş yerel yöneticilerin görevlerini yapma imkanlarının hasar aldığını aktardı.

27 Mart’taki kararda, Türkiye’deki görevden alma ve kayyum uygulamalarının, Türkiye’nin 1992’de imzaladığı Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na aykırı olduğu vurgulandı.

Kongre üyeleri, “Avrupa’nın en büyük yerel yönetimin başında bulunan” İmamoğlu’nun ilk seçildiği 2019’dan bu yana karşı karşıya kaldığı “yargı tacizinin”, cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olmasını engellemek için yapıldığını düşündüklerini, diplomasının iptal edilip tutuklanmasının da bu görüşü desteklediğini belirtti.

Kongre, mümkün olan ilk fırsatta Türkiye’ye bir araştırma heyeti göndererek, İmamoğlu da dahil olmak üzere görevden alınan belediye başkanlarıyla yüz yüze görüşmeler yapmayı hedeflediğini de ekledi.

BM de endişeli

Birleşmiş Milletler, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu soruşturmasıyla başlayan geniş çaplı gözaltılardan “derin endişe” duyulduğu mesajını verdi.

BM İnsan Hakları Ofisi Sözcüsü Liz Throssell’in 25 Mart’taki açıklamasında çok sayıda protestocu ve medya çalışanlarının gözaltına alındığına dikkat çekildi, aşırı güç kullanımı iddialarına karşı soruşturma çağrısı yapıldı.

Throssell, “demokratik yollarla seçilmiş” İmamoğlu’nun tutuklanmasının da büyük endişe yarattığını kaydetti.

Avrupa Komisyonu

Avrupa Komisyonu, 24 Mart Pazartesi günü yaptığı açıklamada Türkiye’yi hem Avrupa Konseyi üyesi hem de AB aday ülkesi olarak “demokratik değerlere sahip çıkmaya” çağırdı.

Avrupa Komisyonu Sözcüsü Guillaume Mercier, “Belediye Başkanı İmamoğlu ve protestocuların tutuklanması, Türkiye’nin köklü demokratik geleneklerine bağlılığına ilişkin soruları gündeme getiriyor” ifadesini kullandı.

Mercier, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin Avrupa’ya bağlı kalmasını istiyoruz, ancak bunun için demokratik norm ve uygulamalara açık bir bağlılık gerekiyor” dedi.

Almanya da İmamoğlu’nun tutuklanmasını kınadı ve gelişmeleri “büyük endişeyle” takip ettiğini söyledi.

Başbakan Olaf Scholz’un sözcüsü Steffen Hebestreit bir basın toplantısında, “İstanbul belediye başkanının tutuklanması ve görevden alınması kesinlikle kabul edilemez. Bunun çok hızlı ve şeffaf bir şekilde açıklığa kavuşturulması gerekiyor” dedi.

Hebestreit, “Şu anda Türkiye’deki gelişmeleri büyük bir endişeyle izliyoruz.” dedi.

Almanya’nın Türkiye ile AB arasındaki iyi ilişkileri geliştirmek için “büyük çaba” gösterdiğini belirten Hebestreit, “Son gelişmeler Türkiye’deki demokrasinin yanı sıra bu ilişkilerin gelecekteki gelişimi açısından da kötü bir işarettir” dedi.

Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, “Türkiye’nin AB üyeliğini sürdürme taahhüdünün içi, İmamoğlu ve diğerlerine karşı yapılan eylemler ışığında giderek daha da boşalıyor” dedi.

X hesabından konuyla ilgili bir açıklama yapan Baerbock, “Siyasi rakiplerin yeri hapishane veya mahkemeler olmamalı. AB’de geleceğini gören bir ülke hukukun üstünlüğünü korumalıdır” dedi.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Christian Wagner da Alman yetkililerin Türkiye’nin Berlin büyükelçisi ile görüşmelerde bulunduğunu söyledi.

Wagner basın toplantısında, “Bu sabah Türk büyükelçisiyle bir toplantı yapıldığını doğrulayabilirim” dedi.

Fransa Dışişleri Bakanlığının İmamoğlu’nun tutuklandığı 23 Mart Pazar günü geç saatlerde yaptığı açıklamada, tutuklama “demokrasiye ciddi bir saldırı” olarak nitelendirildi.

İtalya’dan Türkiye’ye seyahat uyarısı güncellemesiİtalya Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’ye seyahat uyarısını güncelledi ve vatandaşlarına “İstanbul Belediye Başkanı’nın tutuklanması ve ardından gösterilerin yasaklanması sonrası, ihtiyati tedbirlerin alınması ve yerel yetkililerin açıklamalarına sıkı sıkıya uyulması” uyarısı yaptı.

İtalya Dışişleri Bakan Yardımcısı da Türkiye’de son günlerde yaşananlardan dolayı “çok endişeli” olduklarını belirtti.

24 Mart Pazartesi günü Roma’daki Yabancı Basın Derneği’nde uluslararası basın mensuplarıyla buluşan Dışişleri Bakan Yardımcısı Edmondo Cirielli, İmamoğlu’nun tutuklanması, gösteri yasakları ve 1000’den fazla kişinin gözaltına alınması hakkında İtalyan hükümetinin pozisyonunun sorulması üzerine “Elbette çok endişeliyiz” dedi ve şöyle devam etti:

“Çünkü Türkiye İtalya’nın NATO’daki önemli bir müttefiki ve İtalya için büyük bir ekonomik partner. Ayrıca Türk halkına çok yakınız, derin bir dostluğumuz var. Bu nedenle çok endişeliyiz ve çok üzgünüz. Çatışma değil, diyaloğun hakim gelmesini umuyoruz.”