Hindistan’ın bağımsızlık lideri, büyük pasifist Mahatma Gandi’nin Hristiyan dininin “Göze göz” ilkesi için meşhur bir sözü var: “Bu ilke uygulanırsa bütün dünya kör kalır.”
Şimdi bu sözün doğrulamasını ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşında görüyoruz. ABD Başkanı Donald Trump önce Çin’e ilave yüzde 20 gümrük vergisi getirdi. Çin buna aynen misilleme yaptı, ABD’den ithal ettiği kimi mallara yüzde 20 vergi koydu.
Derken Başkan Trump, “Ülkemizin kurtuluş günü” dediği 2 Nisanda Çin’e ilave yüzde 34 daha vergi koydu. Çin buna da aynen misilleme yaptı, ABD’den gelen ürünlerin toplam vergisini yüzde 54’e çıkardı.
Amerikan Başkanı bu misillemeye çok sinirlendi, “Eğer 9 Nisana kadar bu son vergiyi geri almazsanız size yüzde 50 daha vergi koyacağım” dedi. Çin milim kıpırdamadı. Bunun üzerine dün ABD Çin mallarına toplam vergi yükünü yüzde 104’e çıkaran kararı uygulamaya başladı.
Ve Çin buna da aynen karşılık verdi, onlar da ABD’den aldıkları malların vergisine ilave yüzde 50 daha vergi getirdi.
Bu sonuç, iki ülke arasındaki 2024’te 582,4 milyar dolar olan toplam ticaret fiilen sıfırlanmış oldu. İki ülke arasında hala bir ticaret varsa bile bu geçmişle kıyaslanmayacak kadar küçük olacak. Geçen yıl ABD Çin’den 438,9 milyar dolarlık mal ithal etmiş, Çin’e 143,5 milyar dolarlık mal satmıştı. Ticaret açığı Çin lehine 295,4 milyar dolardı.
Çin: Zorbalığa boyun eğmeyiz
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lin Cien, başkent Pekin’de düzenlenen olağan basın toplantısında, AA muhabirinin, Trump’ın tarife artışına karşı Çin’in tutumunun ne olacağı sorusuna yanıt verdi. Çin’in egemenliğine, güvenliğine ve kalkınma çıkarlarına zarar vermeye yönelik her türlü girişime karşı çıkacaklarını vurgulayan Sözcü Lin, “ABD, tarifeleri kullanarak Çin üzerinde baskı kurmaya çalışıyor. Çin, bu zorba davranışa asla boyun eğmeyecek” dedi.
Lin, Çin’in haklarını ve çıkarlarını korumak üzere kararlı karşı tedbirler alacaklarını belirterek “Kimsenin Çin halkının meşru kalkınma hakkını elinden almasına izin vermeyeceğiz” ifadesini kullandı.
Çinli Sözcü, ABD iş çevrelerinin Trump yönetimine Çin ile yumuşama ve diyalog kurmayı telkin ettiğine dair haberlere ilişkin de “Eğer ABD, Çin ile diyalog istiyorsa eşitlik ve karşılıklı saygı ilkelerine uymalı” değerlendirmesinde bulundu.
İzleyen saatlerde Çin Maliye Bakanlığından yapılan açıklamada ABD’den ithal tüm ürünlere mevcut tarifelere ilaveten yüzde 50 ek gümrük vergisi getirileceği belirtildi. Yani son vergiye de aynen misilleme yapıldı. Çin bununla da yetinmedi, Dünya Ticaret Örgütünde (DTÖ) ABD aleyhine dava açtı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, Çin’in, kendi çıkarlarının yanı sıra çok taraflı ticaret sistemini ve uluslararası ekonomik düzeni koruyacağı belirtildi. Tarife artışlarına ek olarak Çin hükümeti, 12 ABD şirketini ihracat kontrol listesine ve 6 ABD şirketini “güvenilmez varlık” listesine eklediğini duyurdu.
ABD: Çin kaybeder
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Çin’in ABD’den ithal ürünlere vergiyi yüzde 84’e yükseltme kararının Pekin yönetiminin “kaybı” olacağını savundu.
Bessent, Çin’in Başkan Donald Trump’ın tarifelerine misilleme kararını Fox News’e değerlendirdi.
Trump yönetiminin Çin’le müzakere etmeyi umduğunu dile getiren Bessent, “Çin tarafının müzakereye gelmek istememesi talihsiz bir durum çünkü uluslararası ticaret sisteminde en berbat suçlular onlar. Modern dünya tarihindeki en dengesiz ekonomiye sahipler” dedi.
“Bu tırmanışın onlar için bir kayıp olduğunu söyleyebilirim” diyen Bessent, ABD’nin Çin’e ihracatının onlara kıyasla 5 kat az olduğunu belirterek, “Bu yüzden tarifelerini artırabilirler. Ne olacak ki?” şeklinde konuştu.
Bessent, ABD’li yatırımcıların hisse satın alarak Pekin yönetimine katkı sağlaması nedeniyle Çin hisselerini ABD borsasından kaldırmayı düşünüp düşünmediklerine ilişkin soruyu da yanıtladı.
Bu konuda “Bence her şey masada.” diyen Bessent, “güvenlikle ilgili değeri yüksek ürünler için ihracat kontrolleri” uygulayacaklarını ve ABD’li yatırımcıların Çinli “askeri teçhizatlara fon sağlayan yatırımlar yapmaması gerektiğini” dile getirdi.
Bessent, “Bu, Başkan Trump’ın kararı olacak. Ancak günün sonunda Başkan Trump ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in kişisel ilişkileri çok iyi. Bunun en yüksek seviyede çözüme kavuşturulacağına inanıyorum.” değerlendirmesinde bulundu.
İki taraf da kaybediyor
Amerikan Hazine Bakanı Çin’in ihracatının daha fazla olması nedeniyle gümrük vergilerinde kaybeden tarafın Çin olacağını öne sürüyor ama bu görüş o kadar doğru olmayabilir. ABD’nin Çin’den ithal ettiği ürünlerin bir bölümü zaten Amerikan şirketlerinin ürünleri. Diğer bölümü ise ABD’nin Çin’den değilse başka yerden almak zorunda olduğu ürünler. Amerikan tüketicisi bu ürünlere ya hiç ulaşamayacak ya da çok daha yüksek fiyatla ulaşabilecek.
