Real Madrid teknik direktörü Carlo Ancelotti vergi kaçakçılığı suçundan yargılanıyor. Hakkında 57 ay hapis ve toplam 3.2 milyon Euro vergi ödemesi ve vergi cezası istemi var.

4 milyon Euro’dan fazla beyan edilmemiş gelir

2014 ve 2015 dönemlerine ilişkin yargılama sürecinin, İtalyan teknik direktör Ancelotti’nin “imaj hakları” adı altında Real Madrid kulübünden aldığı ödemeleri beyan etmemesi sonucu başlatıldığı anlaşılıyor. 2013 senesinde Real Madrid ile sözleşme imzalayan Ancelotti, kulüp ile üç yıllık süre için net 6 milyon Euro’ya el sıkışıyor. Taraflar arasındaki sözleşmede bu tutarın %15’inin imaj haklarının kullanımı nedeniyle ödeneceği belirtiliyor. Ancelotti’nin mahkeme önündeki beyanına göre, %85-%15 şeklindeki ayrıştırma önerisi Real Madrid’den geliyor.

Temel sorun ise imaj hakları ödemesinin Ancelotti’ye ait Britanya Virjin Adaları’nda kurulmuş bir şirkete yapılması ve miktarın Ancelotti’nin o dönem ikâmet etmekte olduğu İspanya’da beyan edilmemesi. Söz konusu hakların kullanımı karşılığı teknik direktöre ait şirkete yapılan ödemenin 2014 senesinde 1.24 milyon Euro, 2015 senesinde ise 2.96 milyon Euro olduğu ifade ediliyor. Toplam ödenmemiş vergi borcu ise 1,062, 079 Euro.

Vergiden kaçınma ve imaj hakları

Spor kulüplerinin bazı sporcularının imaj haklarının kullanımı için ödeme yapması aslen şaşırtıcı değil ve vergisel açıdan da herhangi bir sorun teşkil etmiyor. Zira kulüpler sporcuların ismini, imzalarını, fotoğraflarını vb. kişisel özelliklerini kullanarak ciddi bir gelir elde edebiliyorlar. Bunun en klasik örneği ise yine Real Madrid’e ilişkin. Cristiano Ronaldo’nun Manchester United’tan transfer edilmesi için 80 milyon Euro ödeyen Real Madrid, çok kısa bir süre sonra Ronaldo’nun ismini taşıyan forma ve benzeri ürünlerin satışından transfer ücreti olan 80 milyon Euro’dan fazla gelir elde etti.

Ünlüler imaj hakkından vergi vermemek için ne yapıyorlar?

Vergisel sorun imaj hakları ödemelerinin sadece vergi ödememek amacıyla düşük vergi alan veya hiç vergi almayan, Britanya Virjin Adaları, Panama gibi yerlerde bulunan içi boş şirketlere yapılması halinde baş gösteriyor. İmaj hakları ödemesini alacak sporcu bu gibi ülkelerde bir şirket kuruyor, imaj haklarının kullanımını bu şirkete devrediyor ve ödemeleri yine bu şirket üzerinden alıyor. Bu sayede, sporcunun ikâmet ettiği ülkede ödemesi gereken vergi miktarı ciddi ölçüde azalıyor. Tahmin edileceği üzere, bu yapılanma kapsamında imaj hakları ödemeleri “vergi planlaması” adı altında, aslında spor kulübünden alınacak ücret ödemesini azaltmak amacıyla sözleşmelere dahil ediliyor. Örneğin, spor kulübü ile 1 milyon Euro’ya anlaşan bir sporcu, bu ödemenin %30’unu imaj hakları ödemesi altında vergi cenneti tabir edilen ülkelerde kurulmuş paravan şirketlere aktarma yolunu tercih ediyor.

2000’li yılların başında Avrupa’da, özellikle İngiltere’de, son derece popüler olan suni imaj hakları ödemesi uygulamaları, vergi idarelerinin ısrarlı denetimi ve vergi mahkemelerinin yerinde kararlarıyla 2010’lu yılların başında büyük ölçüde son buldu. İngiltere ve İspanya gibi bazı ülkelerde hangi durumlarda imaj hakları ödemeleri yapılabilir, bu ödemeler sporcunun ücret ödemesinin yüzde kaçına tekabül edebilir, idare tarafından değerlendirme yapılırken hangi kriterler temel alınır gibi anahtar noktalara ilişkin düzenlemeler de yapıldı. 2013-2015 senelerine gelindiğinde zaten son derece riskli bir strateji teşkil ettiği açık olan bu “vergi planlamasını” Ancelotti’ye kim önerdi bilinmez…

Sorumlu aslında Real Madrid mi?

Ancelotti, Madrid 30. Ceza Mahkemesi önündeki beyanında, özetle, kendisinin vergi konusunda uzman olmadığını ve herhangi bir vergi kaçakçılığı amacı bulunmadığını ifade etti. Real Madrid ile net 6 milyon Euro’ya anlaştığını belirten teknik direktör, gerekli vergi kesintilerinin kulüp tarafından yapılması gerektiğinin altını çizdi. Ancelotti ayrıca kulüp ile anlaştığı net miktar olan tutardan bir Euro bile fazla ödeme almadığını belirtti. İmaj hakları ödemesinin bu şekilde yapılmasını da yadırgamadığını, zira kendisinden önce görev yapan teknik direktör José Mourinho ve bütün futbolcuların da benzer bir strateji izlediklerini bildiğini de ekledi.

Kötü örnek, örnek değildir…

“Benzer stratejiyi” kullanan José Mourinho, bilindiği üzere, 2019 senesinde vergi kaçakçılığından suçlu bulunmuştu. 2011 ve 2012 senelerinde elde ettiği imaj hakları ödemelerinden doğan toplam 3.3 milyon Euro geliri, İrlanda, Britanya Virjin Adaları ve Yeni Zelanda’da kurulmuş çeşitli şirketler aracılığıyla İspanyol vergi idaresinden sakladığı tespit edilen Mourinho, suçlamaları reddetmemiş, anlaşma yolunu tercih etmişti. Mourinho, toplam 1.9 milyon Euro vergi borcu, 121,764 Euro gecikme faizi ödemiş; aldığı bir senelik hapis cezası da 182,500 Euro tutarında para cezasına çevrilmişti.

Suni yapının amacı vergi ödememek dışında ne olabilir ki?

Ancelotti gibi Mourinho da 2013 senesinde İspanya’dan ayrılırken vergisel herhangi bir sorununun olmadığını düşündüğünü belirtmişti. Oysaki durum herhangi birinin düşüncesinden bağımsız, son derece net olarak ortada. Senelerce manşetleri süsleyen futbol sektöründe imaj hakları ödemeleri ve vergiden kaçınma temalı haberlerin hiç okunmadığını veya izlenmediğini düşünelim. Ancelotti’nin bizzat kendisi neden bir imaj hakları ödemesi aldığını anlamadığını, bu tarz ödemelerin formaları satılan sporculara yapıldığını belirtiyor. Ödemenin bizzat nedenini sorgulamasa, bir İspanyol kulübünden alınacak bir ödemenin, neden Britanya Virjin Adaları’nda kurulmuş paravan bir şirkete yapıldığını sorgulaması gerekmez miydi? Bu suni yapının amacı vergi ödememek dışında ne olabilir ki?