Suriye’de Şam’ın geçici yönetiminin lideri Muhammed Colani (Ahmed eş-Şara) ve SDG Genel Komutanı Mazlum Abdi arasında 10 Mart’ta 8 maddelik anlaşmanın imzalanması sonrası anlaşmanın maddeleri sahada uygulamaya geçirilmeye devam ediliyor.

Suriye’de başkent Şam’dan sonra en büyük ikinci kenti olan Halep’te Şeyh Maksut ve Eşrefiye M-mahallelerini kontrol eden SDG’ye bağlı Genel Meclis 1 Nisan’da Şam yönetimi ile 14 maddelik anlaşma imzalamıştı. Anlaşma kapsamında SDG’ye bağlı askerî birlikler yerlerini yerel Kürt asayiş birliklerine bırakıp Halep’teki iki Kürt mahallesinden ayrılarak Fırat’ın doğusuna çekildi. Ayrıca iki yönetim arasında tutuklu takası da gerçekleştirildi ve karşılıklı yüzlerce tutuklu serbest bırakıldı.

Halep’teki iki mahallenin güvenliğini sağlamaya yönelik ortak güç için de ilk adım atıldı. Şeyh Maksut mahallesinde güvenliği arttırmak amacıyla Şam’a bağlı İç Güvenlik Güçleri de SDG’ye bağlı asayiş güçlerine bağlı birlikler ile irtibatlı bir şekilde mahalleye konuşlanmaya başladı.

Üç aydır SDG ile Türkiye destekli Suriye Millî Ordusu (SMO) arasında şiddetli çatışmaların yaşandığı Fırat Nehri üzerindeki stratejik öneme sahip Tişrin Barajı’nın yönetimine ilişkin sürdürülen görüşmelerde de anlaşmaya varıldığı bildirildi.

Barajın geleceği için bir araya geldiler

10 Mart’ta imzalanan anlaşmanın sahada uygulanması, gerginliğin azaltılması ve yerlerinden edilmiş kişilerin geri dönüşüne ilişkin mutabakatların sağlamlaştırılmasına yönelik konuları görüşmek üzere dün ülkenin kuzeydoğusundaki Haseke kentinde resmî hükûmet heyetiyle SDG’nin askerî heyeti arasında bir toplantı gerçekleştirildi.

Toplantıya SDG Genel Komutanı Mazlum Abdi başkanlığındaki bir askerî heyet ile Şam hükûmeti adına Komite Başkanı Hüseyin es-Selama ve beraberindeki ekip katıldı. Taraflar arasındaki görüşmede Tişrin Barajı’nın askerî hedeflerden arındırılması ve anlaşma hükümlerinin uygulanması ele alındı.

Güvenliği SDG ve Şam güçleri sağlayacak

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne (SOHR) göre, Kuzeydoğu Suriye yönetimi ile Şam hükûmeti arasında Tişrin Barajı’nın yönetimi konusunda anlaşmaya varıldı. Anlaşmaya göre barajın personelinde herhangi bir değişiklik yapılmadan mevcut yapı korunacak. Barajın çevresinde konuşlu bulunan SMO silahlı grupları çekilecek. Barajın güvenliği SDG ile Şam hükûmetinin ortak güçleri tarafından sağlanacak.

Ortak mekanizma kurulacak

Varılan anlaşma kapsamında Şam hükûmetinden bölgeye gelen sivil bir teknik heyet, ABD öncülüğündeki koalisyon askerleri ile SDG özel kuvvetleri korumasında Tişrin Barajı’na ulaşarak teknik incelemeye başladı.

Görüşmelerde Şam hûkümeti ile Kuzeydoğu Suriye yönetimi arasında Tişrin Barajı’nın yönetimine ilişkin ortak bir mekanizma kurulmasına yönelik mutabakata varıldığı bildirildi.

Anlaşma kapsamında bölge yönetiminin baraj tesisini doğrudan denetlemesine; sürdürülebilirliğinin ve hayatî hizmetlerinin devamını sağlamak amacıyla uzman uluslararası kuruluşlarla koordinasyon içinde restorasyon ve onarım çalışmalarını yürütmesine olanak tanıyan merkezi yönetimin önerisini öneri kabul ettiği kaydedildi.

Kaynakların aktardığına göre, barajın çatışmalardan uzak tutulması ve güvenliğinin sağlanması için her iki taraftan ortak koruma timlerinin oluşturulması konusunda da mutabakata varıldı.

Birçok kez el değiştirdi

Tişrin Barajı, 2011 yılında başlayan Suriye iç savaşında birçok kez el değiştirdi. Önce silahlı muhalif grupların, ardından IŞİD’in, son olarak ise SDG’nin kontrolüne giren baraj, çatışmaların merkezinde yer almıştı.

2004 yılında Suriye hükûmeti tarafından inşa edilen baraj, yaklaşık 1,9 milyar metreküp su tutma kapasitesine sahip. Kobani ve Rakka kırsalındaki tarım arazilerinin sulanmasında ve hidroelektrik enerji üretiminde kritik bir rol oynuyor.

Suriye devlet haber ajansı SANA, geçtiğimiz pazar günü yaptığı açıklamada, barajda yaşanan teknik arızaların giderilmesi amacıyla bir bakım ekibinin bölgeye gönderildiğini duyurmuştu.

Kırmızı çizgiler arasında eğitim öne çıkıyor

Şam yönetimi ile Kuzeydoğu Suriye yönetimi arasında varılan anlaşma maddeleri arasında eğitim konusu da önemli bir başlık olarak öne çıkıyor.

Bu kapsamda Kuzeydoğu Suriye’deki eğitim sisteminin kapsamlı olarak ele alınması için Şam yönetimi ile görüşmelere başlandı. Bölge yönetiminden bir heyet, eğitim sistemi konusunu görüşmek için Şam’a gitti.

Görüşmenin detayları açıklanacak

Görüşmeye ilişkin açıklama yapan Suriye Eğitim Bakanı Muhammed Turko, SDG yönetimi ile eğitim konusunda daha önce bir anlaşma yapıldığını, anlaşmanın detaylarını görüşmek için heyetle bir araya geleceklerini söyledi. Turko, yapılacak görüşmeler sonrası SDG yönetimi ile anlaşmanın detaylarını açıklayacaklarını kaydetti.

Afrin’e Kürt kaymakam

Şam yönetimi ile SDG arasında varılan anlaşma kapsamında olan yerleşim birimleri arasında SMO’nun denetiminde bulunan kuzey ve batı kesimlerindeki yerleşim birimleri de yer alıyor. Kürt nüfusun yoğun yaşadığı başta Afrin olmak üzere bazı yerleşim birimlerinin de el değiştirmesi bekleniyor.

SMO’nun büyük oranda kontrol ettiği Kürt kenti Afrin’e Geçici Cumhurbaşkanı Colani tarafından yeni kaymakam atandı. Atanan kaymakamın Kürt kökenli Mesud Betal olduğu aktarıldı. 

Yerlerinden edilenler Afrin’e geri dönecek

Kürt kökenli kaymakamın atanması sonrası Afrin’den göç etmek zorunda kalanlar ise evlerine geri dönmeye; ayrıca Suriye hükûmetine bağlı genel güvenlik güçleri de daha önce bölgeye yerleştirilen silahlı grupların yerini almaya başladı. Bu girişimin ülkenin kuzeybatı kesimindeki diğer yerleşim birimlerinde de uygulanmaya yakın zamanda başlanması bekleniyor. Türkiye sınır hattında yer alan Tel Abyad ve Resulayn ilçelerinde bulunan SMO’ya bağlı askerî güçlerin yerlerini merkezî yönetim ordusuna bırakmasına yönelik girişimler de sürüyor.

Kürtler Şam’da ortak duruş için kongreye gidiyor

Suriye ve Kuzeydoğu Suriye’deki son durumu Al Monitor’a değerlendiren SDG Genel Komutani Mazlum Abdi Suriye yönetimi ile ‘yerel bir yönetim’ konusunda tartışmalarının sürdüğünü, Şam ile müzakerelerde bölgeyi temsil edecek ortak bir heyet kurmak için Kürt partileri ile ulusal bir kongreyi toplamaya çalıştıklarını söyledi.

Halep’teki Kürt mahalleleri

Helep’in Kürt mahalleleri Şeyh Maksut ve Eşrefiye konusunda Şam yönetimiyle varılan anlaşmanın “çok önemli” olduğuna dikkat çeken Abdi, bu anlaşmanın Suriye geçiş hükümeti ile nihai bir çözüme varana kadar geçici olduğunu ifade etti.

Tişrin Barajı anlaşması

Şam yönetimiyle Tişrin Barajı konusunda varılan anlaşmaya da değinen Mazlum Abdi, “Anlaşmanın bir kısmı barajla, bir kısmı ise askerî konularla ilgilidir. Ancak Şam ile yapılan anlaşmaya göre, barajın yönetimi ve personeli olduğu gibi kalacaktır” diye konuştu.

Federasyonda anlaşma iddiası

Kuzeydoğu Suriye’de Irak Kürt Yönetimi eski Başkanı Mesud Barzani’ye yakın politikaları ile dikkat çeken ENKS ile SDG bileşenleri arasında yapılan görüşmelerde Şam yönetimi ile görüşmelere ortak katılım kararı alınmıştı. Bu kapsamda varılan anlaşmaların uygulamaya geçirilmesi için bölgedeki tüm Kürt oluşumlarının katılımı ile ortak büyük kongre düzenlenmesi kararlaştırılmıştı.

Yakın zamanda yapılması beklenen kongrede alınacak kararlar Şam yönetimi ile müzakere edilecek.

ENKS’nin Şam ile müzakerelerde federasyon talep edilmesinde ısrar ediyor. Bu kapsamda Kürtler ilk kez federalizm talebini gündeme getirmeye hazırlanıyor. Reuters’a konuşan kaynaklara göre Kürt gruplar “federal, çoğulcu ve demokratik” bir yapıda uzlaştı ve nisan ayı sonunda ortak vizyonun açıklanması bekleniyor.