Bu son kış değil ondan önceki kış, Aralık 2023’te oğlumla birlikte bir Kars seyahati yaptık. Ankara-Kars arasında trende yer bulamadığımız için İstanbul’dan Kars’a uçakla gittik, oradan Ankara’ya meşhur trenle, yataklı vagonda döndük.
Kars’tan tren gece geç saatte kalkıyor zaten. Dolayısıyla yolculuğun ilk 6-8 saati karanlıkta geçti. Yataklarımızı açtık, altlı üstlü ranzalara yerleştik, camdan dışarı bakıyoruz ikimiz de.
Bir müddet sonra etrafın karanlığından ötürü pek az şey görebilir olduk ama oğlum ansızın fark etti, “Baba” dedi, “Gökyüzüne baksana.”
Hava şaşırtıcı derecede bulutsuzdu, etraf sahiden zifiri karanlıktı ve bu sayede gökyüzü en son ne zaman gördüğümü hatırlayamadığım kadar çok yıldızla doluydu. Sadece yıldızlar da değil, aynı anda hem Samanyolu galaksisi gözüküyordu gökyüzünde hem de Andromeda galaksisinin bir bölümü.
Tadına doyum olmaz bir manzaraydı.
Geçen gün Instagram’da boş boş bir takım videolara bakarken ansızın karşıma iki gökbilimcinin sohbeti düştü.
Aslında sohbet dört kişinin arasındaydı, sanırım bir podcast yayınından kırpılmış bir parçaydı ama ikisi gökbilimciydi.
Gökbilimciler, Einstein’ı ve görelilik teorisini anlatmak için şu örneği verdiler: Dördümüz yan yana durup Andromeda galaksisine baksak, her birimizin gördüğü yıldızların ışıkları arasında günler, haftalar, hatta aylar kadar fark olur.
Gerçekten de öyle: Yan yana duruyor bile olsanız, bizden 2,5 milyon ışık yılı uzakta olan bu galaksiden gelen ışığın kaynağından çıkışları arasında günler, haftalar, aylar, hatta belki yıllar kadar farklar olabilir.
Bu Einstein’ı anlamaya çalışırken hep aklımızda tutmamız gereken çok temel bir kuraldır: Hepimiz için geçerli bir “bu an” yoktur; her birimizin “şimdi”si kendimize özgüdür. Biz dünyada birbirimize yakın olduğumuz için bu “şimdi”ler arasında bir farkın olmadığını sanır, bir ortak “şu an” duygusuna sahip oluruz ama bu dünya üzerinde bile bir yanılsamadır.
Hatta şöyle söyleyeyim: Ayakta dururken ayaklarınızla başınız arasında bile bir ortak “şu an” yoktur.
Bunu haftaya biraz daha geniş konuşalım.
