Enflasyon muhasebesi, şirketlere vergi matrahlarını hesaplamada enflasyonun etkilerinden arınma imkanı veren, dolayısıyla ödenecek verginin enflasyon nedeniyle şişmesini engellemeye çalışan bir uygulama.
Türkiye’de 2019’dan itibaren enflasyon yükselmeye başladı, 2021’de ise normalde yasaya göre enflasyon muhasebesi uygulanması gerekecek kadar yüksekti enflasyon. Ama o dönem Hazine ve Maliye Bakanlığı bu uygulamaya izin vermedi.
İzin ancak 2023 yılında çıktı ve 2024 kazançları için şirketler enflasyon muhasebesi uygulama hakkını kazandı. Nitekim vergi matrahları buna göre düzenlendi ve Gelir İdaresi Başkanlığı’nın vergi dairelerine bildirildi.
Enflasyon muhasebesi, yüksek enflasyon dönemlerinde mali tabloların gerçeğe uygun sunulmasını sağlamak amacıyla varlık, yükümlülük, gelir ve giderlerin enflasyon etkilerine göre düzeltilmesini içeren bir muhasebe uygulaması niteliği taşıyor. Ancak tabii matrah hesaplaması yaparken dikkatli olunması ve kurallara uygun hareket edilmesi gerekiyor.
Şimdi AA’nın haberine göre Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı (VDK) enflasyon muhasebesi uygulanarak hazırlanan vergi beyannamelerini ve şirket bilançolarını incelemeye aldı. Yapılan denetimlerde enflasyon muhasebesinin doru uygulanıp uygulanmadığına bakılıyor.
İzahı kabul edilmeyenler incelemeye sevk edildi
Bu kapsamda, VDK Risk Analiz Merkezinin çalışmaları doğrultusunda hatalı işlem yaptığı değerlendirilen mükellefler, uyguladıkları enflasyon düzeltmelerine yönelik tespitleri açıklamak üzere izaha davet edildi. İzah komisyonlarında yürütülen çalışmalar neticesinde, hatalı veya yanlış uygulamada bulunduklarını kabul eden mükellefler yeni beyanname verdi. Bu beyannamelerle beraber enflasyon muhasebesi uygulamasında artırılan matrah, 13,5 milyar liraya yaklaştı. Bu süreçte izahları kabul görmeyen mükellefler ise incelemeye sevk edildi.
Enflasyon muhasebesine yönelik yürütülen ilk denetim çalışmasında hatalı işlemler yapıldığını tespit eden VDK, araştırmasını genişletti. Kurul, farklı ölçeklerdeki mükellefleri hedefleyen ikinci denetim çalışması başlattı. Denetimler sonucunda, artırılması beklenen matrah farkının yaklaşık 67 milyar lira olduğu hesaplandı. Bu denetim sürecinde de yine tespit edilen mükellefler, izaha davet edilecek.
Böylece, denetim sürecinde bugüne kadar tespit edilen matrah farkı, 80 milyar lirayı aştı. Bu tutarın, denetimler sonucunda daha da artması bekleniyor. Enflasyon muhasebesini doğru uygulamayan ve istismar eden mükellefler incelemeye de alınacak.
“Mükellef hakları için de önemli”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu denetimlerin amacının vergi toplamak değil, enflasyon düzeltmesinin usulüne uygun uygulanmasını sağlamak olduğunu belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Enflasyonla mücadelede kararlılıkla yürüttüğümüz program sayesinde, dezenflasyon sürecine girmiş bulunuyoruz. Mali tabloların enflasyonun etkilerinden arındırılarak, mükelleflerin gerçek mali durumunu yansıtması gerekiyor. Mükelleflerimizin beyannamelerini sunmadan enflasyon düzeltmesini doğru yapması, ileride cezalı işlemle karşılaşmamaları bakımından önem taşıyor. Bu uygulama, hem vergi sistemimizin sağlıklı işlemesi hem de mükellef haklarının korunması açısından önemli.”
Mali verilerin sağlıklı sunulmasının, hem işletmelerin kendisi hem de kamu maliyesi açısından şeffaf ve güvenilir zemin oluşturacağına işaret eden Şimşek, “Dezenflasyon sürecindeki başarıyla, bu tür bir düzeltme ihtiyacı ortadan kalkacaktır” ifadesini kullandı.
