Bir sonraki papa kim olacak? Bu kararın Katolik Kilisesi ve dünya genelindeki 1,4 milyar Katolik üzerinde önemli bir etkisi olabilir. Ayrıca, birçok unsurdan ötürü son derece öngörülemez bir süreç olacağa benziyor.
Kardinaller Meclisi, Sistine Şapeli’nde bir araya gelerek tartışacak ve ardından tek bir isim galip gelene kadar tercih ettikleri adaylar için oy kullanacak.
Kardinallerin %80’i bizzat Papa Francis tarafından atandığı için, ilk kez bir papa seçmekle kalmayacaklar, aynı zamanda geniş bir küresel perspektif de sunacaklar.
Katolik mezhebinin tarihinde ilk kez, yeni Papa’yı seçmek için oy kullananların yarısından azı Avrupalı olacak.
Her ne kadar Papa Francesco’nun atadığı Kardinaller çoğunlukta olsa da, bunlar sadece “ilerici” ya da sadece “gelenekçi” isimler değildi.
Tüm bu nedenlerle, bir sonraki Papa’nın kim olacağını tahmin etmek her zamankinden daha zor.
Kardinaller Afrikalı ya da Asyalı bir Papa seçebilir ya da Vatikan yönetiminin eski kadrolarından birini tercih edebilir.
İngiliz kamusal yayın kuruluşu BBC şu ana kadar öne çıkan bazı adayları anlattı.
Pietro Parolin
70 yaşındaki İtalyan Kardinal Parolin, Papa Francesco döneminde Vatikan’ın dışişleri bakanı olarak görev yapıyordu ve bu konumu da onu Papa’nın baş danışmanı kılıyordu. Dışişleri bakanı aynı zamanda Kilise’nin merkezi idaresi olan Roma Curia’sına da başkanlık ediyor.
Fiilen Papa’nın yardımcısı olarak görev yaptığından, şanslı adaylardan biri olarak kabul edilebilir.
Bazıları Katolik dininin saflığından ziyade diplomasiye ve küresel bir bakış açısına öncelik vereceğini düşünüyor. Karşıtları bunu bir sorun olarak görürken, destekçileri ise bir avantaj olarak görüyor.
Fakat dünyada eşcinsel evliliğin yasallaşmasını eleştirmiş ve 2015 yılında İrlanda Cumhuriyeti’nde bu konuda yapılan önemli bir oylamayı “insanlık için bir yenilgi” olarak nitelendirmişti.
Bahisçilerin gözdesi olabilir ama Kardinal Parolin papa seçme sürecinin belirsizliğini vurgulayan eski bir İtalyan deyişini çok iyi biliyor: “Bir konklav’a papa olarak giren, oradan kardinal olarak çıkar.”
Önceki 266 papanın 213’ü İtalyandı ve 40 yıldır İtalyan bir papa olmasa da, Kilise’nin üst kademelerinde İtalya ve Avrupa’dan uzaklaşılması, şimdilik bir başka İtalyan Papa olmayabileceği anlamına gelebilir.
Luis Antonio Gokim Tagle
Bir sonraki Papa Asyalı olabilir mi?
67 yaşındaki Filipinli Kardinal Tagle onlarca yıllık papazlık deneyimine sahip. Yani Vatikan’da çalışan bir diplomat ya da manastıra kapanmış bir Kilise hukuku uzmanı değil, halk arasındaki aktif bir Kilise lideri.
Kilise, nüfusun yaklaşık %80’inin Katolik olduğu Filipinler’de son derece nüfuzlu. Şu anda seçimi yapacak Kardinallerin içinde beş Filipinli üye var. Hepsi Kardinal Tagle’yi desteklerse bu önemli bir lobi grubu olabilirler.
Ilımlı olarak kabul edilen Francis, sosyal meselelere olan ilgisi ve göçmenlere karşı Papa Francesco’yla birlikte ile paylaştığı sempati nedeniyle “Asyalı Francesco ” olarak adlandırılıyor.
Kürtaj hakkına karşı çıktı ve kürtajı “bir tür cinayet” olarak nitelendidi.
Bu tutum, Kilise’nin yaşamın ana rahmine düştüğü andan itibaren başladığı yönündeki genel duruşuyla uyumlu. Ayrıca ötenaziye de karşı çıktı.
Ancak 2015 yılında Manila Başpiskoposu iken Kardinal Tagle, Kilise’nin eşcinsellere, boşanmış kadınlara ve bekar annelere yönelik “sert” tutumunu yeniden değerlendirmesi çağrısında bulundu.
Geçmişteki sertliğin kalıcı zarar verdiğini ve insanların kendilerini “damgalanmış” hissetmelerine neden olduğunu ve her bireyin şefkat ve saygıyı hak ettiğini söyledi.
Kardinal, Francis’in seçildiği 2013 konklavına kadar papa adayı olarak görülüyordu.
On yıl önce sıranın kendisine gelebileceği yönündeki iddiaları nasıl değerlendirdiği sorulduğunda şu yanıtı vermişti: “Bunu bir şaka gibi görüyorum! Bu çok komik.”
Fridolin Ambongo Besungu
Bir sonraki Papa’nın, Katolik Kilisesi’nin milyonlarca üye kazanmaya devam ettiği Afrika’dan olması çok muhtemel. 65 yaşındaki Kardinal Ambongo, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden (DRC) gelen önde gelen bir aday.
Yedi yıldır Kinşasa Başpiskoposu olarak görev yopuyor ve Papa Francesco tarafından kardinal olarak atandı.
Kültürel açıdan muhafazakâr bir isim ve “aynı cinsiyetten kişilerin birlikteliklerinin kültürel normlara aykırı ve özünde kötü olarak görüldüğünü” belirterek eşcinsel evliliklerin kutsanmasına karşı çıktı.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde Hıristiyanlık’ın çoğunluk dini olmasına rağmen, buradaki Hıristiyanlar IŞİD ve örgütle bağlantılı isyancıların zulmüne maruz kaldı. Bu durum karşısında Kardinal Ambongo, Kilise’nin ateşli bir savunucusu olarak öne çıktı.
Ancak 2020’de verdiği bir röportajda dini çoğulculuktan yana konuşarak şunları söyledi:
“Bırakın Protestanlar Protestan, Müslümanlar Müslüman olsun. Biz onlarla birlikte çalışacağız. Ama herkes kendi kimliğini korumalı.”
Bu tür yorumlar bazı kardinallerin, Ambongo’nun Katoliklerin Kilisesini tüm dünyaya yayılma anlayışını tam olarak benimseyip benimsemediğini sorgulamalarına yol açabilir.
Peter Kodwo Appiah Turkson
Gana kökenli ve nüfuzlu Kardinal Turkson, seçildiği takdirde, 1500 yıl sonra ilk Afrikalı papa olma özelliğine unvanını elde edecek.
Kardinal Ambongo gibi o da bu görevi istemediğini iddia etti.
2013’te BBC’ye verdiği demeçte “Papa olmayı isteyen biri olup olmadığından emin değilim” demişti.
Afrika’nın, Kilise’nin kıtadaki büyümesine dayanarak bir sonraki Papa’yı çıkartmak adına iyi bir konuma sahip olup olmadığı sorulduğunda, Papa’nın istatistiklere dayanarak seçilmemesi gerektiğini düşündüğünü, çünkü “bu tür değerlendirmelerin suları bulandırma eğiliminde olduğunu” söyledi.
Turkson, 2003 yılında Papa 2. John Paul döneminde kardinal olan ilk Ganalı.
Kardinal Tagle gibi Kardinal Turkson da 2013’te Papa Francesco seçildiğinde potansiyel adaylardan biri olarak görülüyordu. Hatta bahisçiler oylama öncesinde onu favori göstermişlerdi.
Bir zamanlar bir funk grubunda çalmış bir gitarist olan Kardinal Turkson, enerjik duruşuyla tanınıyor.
Pek çok Afrikalı kardinal gibi o da muhafazakâr eğilimli. Ancak, kendi ülkesi Gana da dahil olmak üzere Afrika ülkelerinde eşcinsel ilişkilerin suç sayılmasına karşı çıktı.
Gana Parlamentosu LGBTQ+ bireylere ağır cezalar getiren bir yasa tasarısını tartışırken, 2023 yılında BBC’ye verdiği bir röportajda Turkson, eşcinselliğin bir suç olarak görülmemesi gerektiğini düşündüğünü söylemişti.
2012’de Vatikan’da düzenlenen bir piskoposlar konferansında İslam’ın Avrupa’da yayılması konusunda korku tellallığı yapmakla suçlanmış ve daha sonra bu nedenle özür dilemişti.
