Geçen hafta bilim medyasının manşetlerinde yer alan bir haber zaten son derece tartışmalıydı. Buna göre bazı bilim insanları 5 kişinin gözlerindeki özel görsel hücreleri lazerler yardımıyla manipüle etmiş ve böylece o kişilerin daha önce hiç kimse tarafından görülmemiş bir rengi gördüğünü öne sürmüştü.
Hemen bilgi verelim: Doğada “renk” diye bir şey yok. Bizim “renk” olarak gördüğümüz her şey, ışığın çeşitli yüzeylerden yansırken kazandığı dalga boyunun önce gözlerimizdeki hücreler sonra da beynimizdeki görsel bölge tarafından okunma biçimi.
Zaten o yüzden “renkler tartışılmaz” diyoruz; çünkü herkes rengi farklı görebilir. Renk, başlı başına bir subjektiflik alanı ve bilimin “Kimsenin görmediği bir renk yarattık” demesi tuhaf, çünkü kimse görmediylese başka kimseye de o rengi anlatamazsınız zaten.
Nitekim gerek deneyi yapan bilim insanları ve gerekse deneye katılan beş kişi gördükleri “rengi” tarife çalışırken çeşitli benzetmelere, “Mavi ile yeşil arası bir renk” gibi tariflere sığındı.
Bu açıklamaları gören bir İngiliz görsel sanatçı olan Stuart Semple da ortaya çıktı, “O rengi ben boyalarla yaptım” deyiverdi. Semle’ın internet sitesinde yer alan bilgilere göre, sanatçının “YOLO” adını verdiği boya, yeşil-mavi tonlarında ve bilimsel bir çalışmada ortaya çıkarılan “Olo” adlı renkten ilhamla üretildi.
Sanatçı, söz konusu rengi California Üniversitesi Berkeley’de yapılan ve 18 Nisan’da Science Advances dergisinde yayınlanan araştırmaya dayanarak geliştirdiğini belirtiyor. Söz konusu araştırmada, lazer yardımıyla insan gözünde normalde görülmeyen bir renk algısı oluşturulmuştu.
Semple’ın ürettiği 150 mililitrelik “YOLO” boyası, 10 bin sterlinlik fiyat etiketiyle satışa sunuluyor. Ancak sanatçı olduğunu söyleyenler, “YOLO” indirim kodunu kullanarak bu ürünü 29,99 sterline satın alabiliyor. Ürünü satın almak isteyenlerin, bu kodu kullanarak bir sanatçı olduklarını ve boyayı yalnızca sanatsal amaçlarla kullanacaklarını taahhüt etmeleri gerekiyor.
Boyaya “YOLO” adının verilmesinin nedeni ise bilim insanlarının “Olo” adını verdiği renge Semple’ın “sen” anlamındaki “You” kelimesini eklemesi olarak açıklanıyor.
Semple’ın açıklamasında, “YOLO, gözünüze lazer tutmakla aynı şey olmasa da boya formunda bu renk deneyimine ulaşmanın en yakın yolu olabilir.” ifadesine yer verildi.
The Guardian’ın haberine göre, Semple, ürettiği yeni boyaya ilişkin, “Kurumsal olarak sahip olunan ya da bilim insanlarının üzerinde hak iddia ettiği veya tek bir kişiye lisanslanmış olan bu renkleri özgürleştirmek için yıllarca mücadele ettim.” dedi.
Yves Klein’ın ünlü ultramarin mavisi, Anish Kapoor’un ışığın yüzde 99,965’ini yutan Vantablack siyahı, Mattel şirketinin Barbie neon pembesi ve “Tiffany & Co” mavisi gibi çeşitli markalar tarafından zimmetlenen birçok rengin muadilini üreten Semple, “Her zaman renklerin herkesin kullanımına açık olması gerektiğini düşündüm.” açıklamasını yaptı.
Araştırmacılardan Austin Roorda da Olo’ya uyan bir rengi oluşturmanın imkansız olduğunu savunarak, “Üretebileceğiniz herhangi bir renk, kıyaslandığında soluk kalacaktır” diye konuştu.
