Merkez Bankası 2024’te 700 milyar TL zarar açıkladı. 2023’teki 818 milyar TL ile toplam zarar 1.5 trilyon TL oldu. Uğur Gürses, zararın büyük kısmının KKM ödemeleri, döviz alım-satım farkları ve faizlerden kaynaklandığını belirtti. 19 Mart sonrası hızla kapatılan döviz pozisyonlarının da etki ettiğini yazan Gürses, “Ne zaman sıkışsalar, MB bilançosuna sarılıyorlar” yorumunu yaptı.
Merkez Bankası 30 Nisan günü Genel Kurul toplantısını yaptı. Bilanço ve K/Z tablosu yayımlandı. Ekonomist Uğur Gürses, yayımlanan verileri değerlendirerek Merkez Bankası’nın 2024 yılı için açıkladığı 700 milyar TL’lik zararın, önceki yıldaki 818 milyar TL zarara eklendiğini ve toplamda 1.5 trilyon TL’lik bir zararın oluştuğunu yazdı.
Zararın kalemlerini sıralayan Gürses “TL işlemlerden 539 milyar zarar. Ki bunun içinde, zorunlu karşılıklara ödenen 356 milyar TL başı çekiyor. KKM kur farkı ödemelerinin olduğu ‘diğer’ kaleminde ise 130 milyar TL zarar var” dedi. API ve bankalararası para piyasasında likidite fazlasını çekmek için yapılan borç alma işlemlerine ödenen faizlerin 82 milyar TL olduğunu belirtti.
Döviz işlemlerinden gelen 160 milyar TL zararın son yıllarda görülen en yüksek seviyelerden biri olduğunu belirten Gürses kaynağı için “211 milyarlık ‘alım-satım zararı'” ifadesini kullandı. 2024 Mart ayından itibaren 60-70 milyar dolarlık döviz pozisyonunun seçimlerden sonra hızla kapatılmaya başlandığını, bilançoya girmeyen swapların da bu dönemde muhasebeleştirilerek “halı altına atılan” kur farklarının sonuç hesabına girdiğini yazdı.
‘1.5 TRİLYONLUK BİR ZARAR BİLANÇODA DURUYOR’
“Sonuçta, 1.5 trilyonluk bir zarar bilançoda duruyor” diyen Gürses, Merkez Bankası’nın anonim şirket statüsünde olmasına rağmen bu zararın kamuya maliyet ürettiğini vurguladı. “19 Mart sonrası yaşanan çalkantıda, bu zararları yaratan işlemlerden gelen bir likidite fazlasının çekilmesi var. Yaklaşık 1.5 trilyon TL’lik likidite birikmiş günlük işlemlerle piyasadan ödenecek biçimde çekildiği için, kartopu gibi döviz almayı da kolaylaştırdı” dedi.
Gürses’in değerlendirmesindeki çarpıcı ifadelerden biri ise şöyleydi:
“Ne zaman sıkışsalar, MB bilançosuna sarılıyorlar. Ne para politikası kaldı, ne maliye disiplini; Neden Merkez Bankası bu likiditeyi uzun süre çekmedi? Çünkü göze almak istemedikleri siyasi bedeller var.”
Gürses ayrıca, “KKM’yi tersine hükümet, KKM kur farklarını Merkez Bankası’na yıkarak, bu zararı yarattığı gibi, sermaye koyma gereğini de görmedi.” ifadesiyle kamu maliyesi açısından oluşan tabloya dikkat çekti.
