Türkiye’de para piyasaları, Cumhuriyet Halk Partisi’nin cumhurbaşkanı adayı ve İstanbul’un seçilmiş belediye başkanı Ekrem İmamoğlu’nun 19 Mart sabahı bir şafak operasyonuyla gözaltına alınmasından beri derin bir çalkantı i.çinde ve but çalkantı aradan geçen 40 günden fazla zamanda hala durulmuş değil. Yoğun bir TL’den kaçış ve dövize dönüş var, serbest piyasa kuralları uygulansa bu denge döviz fiyatının yükselmesiyle kısa sürede sağlanabilirdi ama Merkez Bankası doların fiyatının yükselmesini enflasyona neden olacağı için istemiyor ve doların fiyatının 38 lira civarında kalması için yoğun rezerv satışları yapıyor. Bir hesaba göre Merkez Bankası’nın 19 Mart sabahından beri sattığı döviz miktarı 60 milyar dolara yaklaştı.

Merkez Bankası dövize olan talebi sınırlamak için 40 gündür sürekli olağanüstü önlemler alıyor. İki kez Para Kurulu toplantısı yaptı ve faizi yükseltti, piyasadan fazla TL’yi emmek için süper faizli bonolar çıkarttı ama döviz talebi henüz durmuş değil. Banka geçen hafta da piyasaya ciddi miktarda dolar satmak zorunda kaldı.

Bunun üzerine banka, 2023 Temmuz ayından beri sürdürdüğü ve tedricen tamamen piyasa kurallarına dönmeyi vaat ettiği “normalleşme” adımlarından geri döndü ve yeniden ihracatçıların ihracattan elde ettikleri dövizlerin bir miktarının Merkez Bankası’na bozdurulması kuralını geri getirip daha önce düşürdüğü oranı yeniden yüzde 35’e yükseltti. Geçmiş Merkez Bankası yönetiminde ihracatçının bozdurmak zorunda olduğu dolar oranı yüzde 40’a kadar yükselmişti, şimdi oran yüzde 35 oldu. Banka döviz dönüşüm desteğini de yüzde 3’e çıkardı.

Merkez Bankası’nın kendi normalleşme adımlarından geri dönüşlü bununla da sınırlı kalmadı. Bankalara müşterilerini TL mevduata döndürmeleri için eski dönemde uygulanan cezalar da geri geldi. Şirket mevduatlarında TL mevduat oranı konusunda yeni hedef belirlendi, hedefi tutturamayan bankalar daha fazla zorunlu karşılık ayırmak zorunda kalacak.

Geçmiş dönemde bankalara bu hedefleri tutturamamaları halinde düşük faizli hazine bonosu alma zorunluğu vardı.

Yabancı para mevduat ve yurt içi yerleşiklerle yapılan yabancı para cinsinden repo işlemlerinde zorunlu karşılık oranları da artırıldı. Ayrıca, Türk lirası zorunlu karşılıklara ödenen faiz ve telafi oranları yükseltildi.

Son dönemde yabancı para mevduat artışı ağırlıklı olarak ticari mevduat kaynaklıydı. Yeni adımlarla bankacılık sisteminde Türk lirası payının artması hedefleniyor.