Türkiye’de Kürt milliyetçisi akımların ve ayrılıkçılığın kendine dayanak seçtiği inanışların başlıcası, Atatürk’ün 1924 yılı başına kadar denebilecek bir zamana kadar Kürtlere bir çeşit özyönetim hakkı vaadinde bulunduğu, bu vaatle onları Kurtuluş Savaşında rol almaya ikna ettiği ama sonra sözünde durmadığına dair şeydir.

Atatürk’ün gerçekten böyle vaatleri olmuş mudur, bu tartışmalı bir konu. Bir dönem Doğu Perinçek bile bunu kanıtlamaya uğraşmıştı.

Ama tartışmasız olan şu: Eğer Atatürk ile Kürtler arasında zımni bir anlaşma vardıysa bile bu anlaşma Şeyh Sait isyanıyla birlikte ortadan kalktı. Çünkü Şeyh Sait isyanı, Türkiye’nin Musul ve Kerkük’ü alıp Misak-ı Milli sınırlarına katma ümitlerini sona erdirdi.

Musul-Kerkük meselesinde Türkiye’nin temel tezi, bölgede yaşayan Türk ve Kürtlerin Araplara göre çoğunluk oluşturduğu ve Türklerle Kürtlerin birlikte Türkiye’ye katılmak istediğiydi. Musul ile Kerkük  bugün Türkiye sınırlarında olsa, çok başka bir ülkede yaşıyor olabilirdik.

Aslında Lozan imzalandığında da, cumhuriyet ilan edildiğinde de Kürtlerin fazla bir itirazı olmadı ama 1924 Anayasası ile Türkiye’nin üniter devlete daha fazla vurgu yapması, üstelik uygulamanın da üniterliği derinleştirmesi bir çeşit milat oldu Kürtlerin gözünde ve arkasından Kürt isyanları başladı. Ve geri dönüp Lozan’da kendi kaderini tayin hakkının verilmemesinden şikayet edilmeye başlandı.

PKK’nın bu tarih anlatısını kendisine seçtiğini ilk kez duymuyoruz; bu anlatı onyıllardır var. Şimdi dün sabah yayınlanan en son PKK kongre bildirisinde bu konunun yeniden vurgulanması bazılarını şaşırtmış gibi duruyor. Ortada şaşıracak bir şey yok.

PKK’nın silahlı mücadeleden vazgeçti diye bütün siyasal mitolojisinden ve siyasal inançlarından da vazgeçmesini beklemiyoruz herhalde.

Kaldı ki sürecin temel vaadi zaten bu değil mi: Siyaseten ne söylüyorsanız elinize silah almadan söyleyin, siyaset yoluyla başarabiliyorsanız da başarın.

İfade özgürlüğüne yavaş yavaş alışmaya başlasak iyi olur.