Rusya ile Ukrayna, perşembe günü İstanbul’da barışı görüşmek için buluşacak mı?
Sorsanız herkes “Evet” diyor ama aslında bu buluşma kesinleşmiş değil; hala yoğun bir diplomasi ve derin anlaşmazlıklar var.
Bu anlaşmazlıkların başında Rusya’nın dün gece yarısı itibarıyla hala Ukrayna’da ateşkes ilan etmemiş olması geliyor. Bir yandan sahada savaş devam ederken bir yandan barış nasıl konuşulacak, belirsiz.
Ukrayna, ABD ve Avrupa’yı da arkasına almış durumda, dün Rusya’ya yoğun bir ateşkes ilan etme baskısı vardı ama Rusya ateşkes ilan etmedi. Hatta Rusya Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mariya Zaharova, Batılı ülkelerin, Ukrayna ordusuna “nefes aldırmak” için 30 günlük ateşkes konusunda ısrar ettiğini öne sürdü. Almanya Başbakanı Friedrich Merz’in dün “Günün bitmesine daha 12 saat var” deyip Rusya’yı ateşkese davet etmesine Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da sert tepki gösterdi, “Rusya ile böyle konuşamazsınız” dedi.
Rusya’nın sadece ateşkes ilan etmemesi de değil sorun. Acaba perşembe günü Vladimir Putin de İstanbul’a gelecek mi gelmeyecek mi? Şu ana kadar geleceğine dair hiçbir açıklama yapılmadı. Hatta dün Rus Dışişleri Sözcüsü Zaharova Putin’in daha önce Zelenski ile sadece bir kez yüz yüze geldiğini, onda da Zelenski’nin verdiği sözü tutmadığını hatırlatma gereği duydu.
Zaharova, yaptığı yazılı açıklamada, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin sadece bir defa 9 Aralık 2019’da Paris’te bir araya geldiklerini söyledi.
Normandiya Formatı’nda gerçekleşen görüşmede, Zelenski’nin üzerinde önceden mutabakat sağlanan bir belgeyi imzalamayı reddettiğine işaret eden Zaharova, “Silahlı güçlerin tüm temas hattı boyunca çekilmesine ilişkin hükmün kaldırılmasını talep etti. Bunun yerine, güçlerin yalnızca üç alanda çekilmesine ilişkin ifadelerde ısrar etti. Ancak daha sonra bu taahhütlerini bile yerine getirmedi” ifadelerini kullandı.
Zaharova, Ukraynalı yetkililerin Ağustos 2022’de yaptığı açıklamalarda hiçbir taahhüdü yerine getirmeyi planlamadıklarını ve bunun yerine Rusya ile savaşa hazırlandıklarını “itiraf ettiklerini” vurguladı.
Ukrayna’nın, Almanya ve Fransa tarafından savaşa hazırlık konusunda desteklendiğine işaret eden Zaharova, “Eski Almanya Başbakanı Angela Merkel ve eski Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande, hiç kimsenin Minsk anlaşmalarını yerine getirmeyi planlamadığını ve Ukrayna’nın Donbas sorununu güçle çözmeye hazırlanırken zaman kazanmak için anlaşmalara ihtiyaç duyulduğunu söyledi” açıklamasını yaptı.
Zaharova, benzer bir durumun yine yaşandığını belirterek şunları kaydetti:
“Şimdi, aynı ülkeler, Ukrayna ordusuna nefes aldırmak ve askeri yeteneklerini geri kazanarak Rusya ile çatışmaya devam etmesi için 30 günlük ateşkes çağrısı yapıyor.”
Zelenski Trump’ı da davet etti, Trump ‘Gelebilirim’ dedi
Rusya-Ukrayna barış görüşmelerine ilişkin devam eden diplomatik dansta Ukrayna’nın ABD’yi sürekli yanında tutma çabası açıkça görülüyor.
Amerikan Başkanı, barış eğer gerçekleşmezse kimin barışı engellediğini görebilmek istediğini iki gün önce açıkça söyledi. Zaten bu söylem üzerine cumartesi gece yarısı Vladimir Putin çıktı, “15 Mayıs perşembe günü İstanbul’da doğrudan barış görüşmesi yapalım” dedi.
Zelenski bu teklifi reddetmedi ama kabul etmekte de nazlı davranınca bir kez daha Trump devreye girdi, “Ukrayna teklifi kabul etmeli” dedi.
Bunun üzerine Zelenski barış görüşmesi teklifini kabul ederken elini yükseltti, “Ben Perşembe günü İstanbul’da Putin’i bekliyor olacağım” dedi.
Oysa Putin açısından Zelenski ile görüşmek ve onun meşruiyetini tanımak bir çeşit kırmızı çizgi. O yüzden, Putin bugüne kadar İstanbul’a kendisinin de geleceğini hiç söylemedi.
Dün Amerikan Başkanı Trump bir sürpriz daha yaptı, tam o günlerde Ortadoğu gezisi için bölgede olacağını hatırlattı, “Ben de İstanbul’a gelebilirim” dedi, İstanbul’da yapılacak görüşmelerin çok önemli olacağını söyledi.
Trump’ın bu çıkışı Zelenski’yi sevindirdi, o da hemen “Bu çok iyi, bir fikir, Trump gelirse çok iyi olur” dedi.
Bütün bu gelişmeler sosyal medyada herkesin gözünün önünde yaşanırken perde arkasında da çok sayıda diplomatik temas devam ediyordu. Cumhurbaşkanı Erdoğan dün de Zelenski ile görüştü. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise telefonda hem Amerikan hem Rus Dışişleri Bakanları ile konuştu.
Çarpıcı bir tesadüf, Putin’in barış toplantısı için önerdiği 15 Mayıs perşembe günü Türkiye’nin bir başka kentinde, Antalya’da NATO üyesi ülkelerin dışişleri bakanlarının gayrıresmi bir toplantısı var ve Amerikan Dışişleri Bakanı Marco Rubio da bu toplantıda olacak.
İstanbul’da Rusya ile Ukrayna arasında barış görüşmeleri 13 Mayıs sabahı itibarıyla henüz kesinleşmiş değil aslında. Bütün taraflar görüşmeleri yapmak istediğini söylüyor ama görüşmelerin düzeyi ve konusu hakkında belirsizlik devam ediyor. En büyük belirsizlik barış görüşmelerinin çatışmalar devam ederken mi yapılacağıyla ilgili.
