Bugün Ekrem İmamoğlu’nun özgürlüğünün kısıtlanışının tam 60. günü. 19 Mart sabahı şafak vakti gözaltına alınan, dört gün İstanbul Emniyeti’nde tutulan İmamoğlu 23 Mart gününden beri de Silivri Cezaevinde.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın İmamoğlu’nun tutuklandığı soruşturma dosyasını ne zaman açtığını bilmiyoruz. 19 Mart günü savcılığın yaptığı basın açıklamasında kendinden çok emin bazı cümleler ve son derece net suçlamalar vardı. Örneğin savcılık “İmamoğlu suç örgütü”nden söz ediyordu, Ekrem İmamoğlu’nu da “su örgütü yöneticisi” olarak niteliyordu.
Bütün bu cümleleri okuyan da, savcılığın gözaltı kararı vermezden önce hayli gelişmiş ve delillendirilmiş bir soruşturma dosyasına sahip olduğunu sanabilirdi.
Ama şimdi aradan 60 gün geçti ve İmamoğlu ile arkadaşları hala aslında neyle suçlandıklarını bilmiyorlar. Esasen resmen suçlanmadılar bile. Çünkü savcılık hala haklarında iddianame düzenlemiş, bir dava açmış değil.
Adalet Bakanlığı’nın yayınladığı istatistiklere göre ülkemizde 2024 yılında Cumhuriyet Başsavcılıklarında ortalama soruşturma süresi 154 günmüş.
Biz İmamoğlu dosyasının tam ne zaman açıldığını bilmiyoruz, bir iddiaya göre bu dosya 2023 yılında, CHP Kurultay’ından hemen önce savcılığa bazı CHP’liler tarafından ulaştırılan belgelerle başlatılmış. Eğer bu iddia doğruysa, daha şimdiden 154 günü kat be kat aşan bir soruşturma süresinden söz ediyoruz.
Yani savcılık belki bir yılı aşkın süredir çalışıyor, suçu “örgütlü suç” olarak tanımladıkları için belli ki telefon dinlemeleri yapıyor uzun süredir.
Bu kadar çok çalışmanın sonunda bir şafak operasyonu yapılınca ne beklersiniz?
Savcılık ifadeleri alacak ve ardından iddianamesini tamamlayıp hemen davasını açacak. Öyle ya, aylardır, belki bir yıldır delil topluyordu savcılık.
Ama hayır, öyle olmadı. Savcılık daha hala delil bulmaya çalışıyor; hatta soruşturmada tutukladığı kimi isimleri itirafçı yapmaya uğraşıyor.
Bu durumda, savcılığın iddianameyi yazma aşamasına bile gelmediğini söylemek çok yanlış olmaz herhalde.
Oysa meşhur sözdür, “Geciken adalet adalet değildir.” Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin uzun yargılama süresinin kendisinin başlı başına bir insan hakkı ihlali olduğuna dair çok sayıda kararı var.
Uzun soruşturma süresinin, şüphelinin bu sürenin tamamına yakınını tutuklu olarak geçirmesinin kendisi de esasen başlı başına bir insan hakkı ihlali.
Hakkında verilebilecek en ağır tedbir kararı uygulanan ve tutuklanıp cezaevine gönderilen herkesin en temel hakkı, neyle suçlandığını bilmek ve hakim karşısına çıkıp kendini savunmak.
Oysa İmamoğlu ve onunla birlikte tutuklanan diğer kişiler hala daha neyle suçlandıklarını bilmiyorlar; çünkü resmen suçlanmadılar. Resmen suçlanmadıkları için de hakim karşısına çıkıp kendilerini savunamıyorlar.
İmamoğlu vakasında tutuklamanın ne ölçüde gerekli bir tedbir olduğu da son derece tartışmalı.
Çünkü suçlamaların tamamı yolsuzluk, rüşvet vs iddialarıyla ilgili ve bu suçlamalar olsa olsa iki türlü delillendirilebilir: Ya birileri ifade verir ve rüşveti, yolsuzluğu birinci ağızdan anlatır ya da zaten bunların maddi kayıtları vardır, onlar ortaya çıkarılır.
Tutuklama, şüphelinin henüz toplanmamış delilleri karartma ihtimali ve kaçma şüphesine karşı alınan bir tedbir. İmamoğlu’nun bir kaçma şüphesinden söz etmek herhalde mümkün olamaz, karartılacak delil ise ne olabilir bu saatten sonra?
Ama görüyoruz ki mahkemelerin onu salıverme ihtimali en azından şimdilik yok. İşte dün aylık tutuklama değerlendirmesi yapıldı ve İmamoğlu’nun tutukluluğuna devam kararı çıktı bile. Bu demektir ki, savcılık fikir değiştirmedikçe en azından bir ay daha tutuklu kalacak İmamoğlu.
Bu kadar uzun süre hakkında dava açılmadan tutuklu kalmak sadece İmamoğlu’nun temek haklarını ihlal etmek anlamına gelmiyor; toplum olarak hepimiz de bu çeşit hak ihlallerini sıradan ve olağan şeyler gibi görmeye başlıyoruz.
Geçmişte, Tayyip Erdoğan’ın kendisi dahil binlerce belediye başkanının benzer şeylerle suçlandığını ama içlerinden pek azının tutuklandığını söylemek de çok anlamlı değil artık. Çünkü bugünkü uygulama, işin arka planında bize söylenmeyen, açıkça ilan edilmeyen bir başka hedefin varolduğunu ima ediyor; İmamoğlu’nun sokakta dolaşması, insanlarla temas etmesi istenmiyor.
Ve bizden bu duruma da alışmamız, böyle şeylerin olabilirliğini zımnen kabul etmemiz, yaşananları sıradan ve olağan kabul etmemiz isteniyor.
Oysa hiçbir şey olağan değil.
