Kanadalı yazar Margaret Atwood, 2025 Britanya Kitap Ödülleri’nde prestijli Özgür Yayıncılık Ödülü’nü kazandı. Handmaid’s Tale’in yazarı Atwood, ifade özgürlüğü konusundaki yorulmaz desteğiyle tanınıyor. Kadın haklarının geri çekildiği, popülizmin yükseldiği ve çeşitlilik ile düşünce özgürlüğüne yönelik tehditlerin arttığı bu dönemde, Atwood’un sesi derin ve acil bir şekilde yankılanıyor.
Atwood, ödül kabul konuşmasında, “Kendi yaşamımda, kelimelerin böyle bir tehdit altında olduğunu hatırlamıyorum. 20. yüzyılın bazı kısımlarında azalmakta olan siyasi ve dini kutuplaşma, son on yılda alarm verici bir şekilde arttı. Dünya, şu anda 1930’lar ve 40’lar gibime geliyor,” dedi.
Ödül törenine bir video gönderen Atwood, “60 yılı aşkın bir süredir yazar olarak ve gençliğimde küçük basım yayıncılığında çalıştım. Bu yıllar Sovyetler Birliği dönemini de kapsıyordu; Samizdat, tehlikeli bir yayıncılık yöntemi olarak biliniyordu. El yapımı el yazmaları gizlice dağıtılıyordu ve yakalanırsanız başınıza kötü şeyler gelebiliyordu. Son zamanlarda sadece baskıcı ülkelerde değil, Amerika Birleşik Devletleri’nde de sansür ve kitap yasakları artıyor,” diye ekledi.
Atwood, “Bu tür bir duygu, bir ekstremizmle sınırlı değil. Hem ‘sol’ hem de ‘sağ’ olarak adlandırılan her iki taraf da, muhaliflerini silme arzusunu paylaşıyor. Yaratıcı ifadeyi bastırmak ve diyalogu kapatmak istiyorlar. Onlar diyalog istemiyor, monolog istiyor,” dedi.
Atwood, konuşmasını yayıncılara “güç ve umut” dileyerek sonlandırdı ve “Özgür bir dünyada yayıncılar ve kitapçılar herkes için duruyor. Eğer özgür hükümetler ve özgür insan zekası hayatta kalacaksa, kelimelerin koruyucuları ve ileticileri cesur olmalıdır. Size güç ve umut diliyorum, kalabalıklara ve öç alma peşindeki güç sahiplerinin kaprislerine karşı direnme cesaretini dilerim,” diye belirtti.
Ödülü Atwood’a sunan Channel 4 News’in uluslararası editörü Lindsey Hilsum, “İlk kez The Handmaid’s Tale’i okuduğumda bunun distopik bir hayal olduğunu düşündüm. Ancak her fikrin kadınların nasıl baskı altında tutulduğuna dair kanıtlara dayandığını öğrendim. Kitap, kendisi bir direniş eylemiydi ve Margaret Atwood’un her zaman edebiyat dünyasında okuma eylemini bir başkaldırı olarak savunan öncülerden biri olduğunu gösteriyor,” ifadelerini kullandı.
Britanya Kitap Ödülleri, 1990 yılından beri Birleşik Krallık kitap ticaretinin önde gelen ödülleridir. Özgür Yayıncılık Ödülü, Index ile ortaklık içinde sunulmakta ve bireylerin özgür ifade ve okuma, yazma, yayınlama özgürlüğünü savunmadaki olağanüstü çabalarını onurlandırmakta. Geçmişte bu ödül, Sovyet döneminden beri Rusya’nın en çok yasaklanan yazarı Boris Akunin ve Booker Ödülü sahibi yazar Salman Rushdie gibi isimlere verilmişti.
