Kamu hastanelerinde hekim açığı artıyor. Son 2,5 yılda 7 kez yapılan hekim atamasında 16 bine yakın kadronun yalnızca 4 bini yani yüzde 27’si tercih edildi. Açılan 4 kadrodan 1’i tercih edildi. Bakan Memişoğlu’nun ‘‘Hastane odalarımızda tuvalet var’’ sözlerine tepki gösteren sağlıkçılar “Kamuda hekim açığı var’’ dedi. Bakanı Prof. Dr. Kemal Memişoğlu’nun “Gelişmiş ülkelerin hayal bile edemeyeceği bazı şeyleri yaptık. Türkiye’de 184 bin yatak kapasitesi sadece tek kişilik, çift kişilik, tuvaletli, banyolu hasta yatağı var” diyerek övündüğü kamu sağlık sistemi alarm veriyor.
Bu durum aslında verilere de yansıyor. Son 2,5 yılda 7 kez gerçekleşen ilk defa ve yeniden hekim atamasında 16 bine yakın açılırken bunun yüzde 27’si yani 4 bin 200 kadarı doldu. Hakkari, Şırnak, Muş, Bayburt gibi bazı illere bu süre zarfında hiç doktor gelmemesi dikkat çekti. Bu durum halk sağlığını tehdit eder hale geldi, pek çok hasta binlerce kilometre yol katederek başka illere tedavi olmak için gitmek zorunda kaldı. Bölgeler arası eşitsizlik bir yana plastik cerrahi, cildiye, çocuk hastalıkları ve yan dallarda kamunun pek çok kadrosunun boş kalması da dikkat çekti. Bu durum yurttaşın tedavisini etkiledi, sağlıkçılar ise “İlerleyen dönemlerde sorunlar daha da derinleşecek” uyarısını yaptı.
Beş ilde tek atama yok
23 yıllık AK Parti iktidarı halkın kamu sağlık hizmetine erişimini giderek zorlaştırdı. Sağlık Bakanı Memişoğlu ve önceki bakanlar, sağlık sisteminde devrimler yaptıklarını söylese de hastalar sağlık hizmetine erişimde ciddi sorunlar yaşadı ve yaşamaya da devam ediyor. Ülkede bir yılda bir kişi ortalama 12.4 kez hastaneye başvururken Bakan Memişoğlu’nun bu durumdan bile övünmesi tepkileri büyüttü. Oysa bu durum hem kamu hastanelerindeki yoğunluğu artırdı hem de tedaviye ulaşımı ciddi şekilde engelledi. Bakan aynı gün hastane odalarındaki tuvalet ve banyoların olması ile övündü, oysa hastanelerde daha büyük bir var: Hekim açığı büyüyor.
Dokuz branşta uzman yok
Sağlık emekçisi Kubilay Yalçınkaya, Sağlık Bakanlığı ilk defa ve yeniden atama kurasının 2,5 yıllık dönem değerlendirmesini ele alan bir analiz yaptı. 2023, 2024 ve 2025 yılları arasında 7 kez yapılan atamada açılan 4 kadrodan yanlızca 1’i tercih edildi. Tercih edilme oranı yüzde 27’lerde kaldı. Yine verilere göre, 5 ilde 2,5 yıldır tek bir atama gerçekleşmezken, 17 ilde açılan kadroların atama oranı yüzde 10’nun altında kaldı. 9 branşta tek uzman hekim dahi atanamazken, 12 branşta açılan kadroların tercih edilme oranının ise 10’nun altında kalması dikkat çekti. Yalçınkaya, TUS’ta en çok tercih edilen plastik cerarahi, cildiye, fizik tedavi gibi branşların kamu hastanelerinde aynı oranda dolu olmamasına dikkat çekerek ‘‘TUS’ta tercih çok ama kamuda bu alanda hekimler yok. 4 kadrodan üç tanesi boş kalmış. Eski Sağlık Baknı Fahrettin Koca bu sorunu çözmek için sizden dört yıl süre istiyorum’ demişti, beyaz reform yapmıştı ama kamuya dönüşler istenilen seviyede olmadı’’ dedi. Bazı illerdeki hekim kadrolarının sıfır olmasına dikkat çeken Yalçınkaya ‘‘Mecburi hizmet olmasa o o iller uzman hekim yüzü bile görmeyecek. Çoğu ilde kadın doğum ve cerrahi dışında yan dallarda zaten uzman yok ama ana dallarda hekim bulmak gerçekten çok zor. Bazı iller durum için durum daha içler acısı. Umut kesilmiş durumda. Bazı iller hiç tercih edilmediği için artık kadro bile açılmıyor’’ diye konuştu. Yalçınkaya, şöyle devam etti: ‘‘Bazı illerde mecburi hizmeti ile sağlık hizmetini çeviriyorlar. Maalesef ülkedeki sağlık sistemi, 25 yıl öncesine döndü. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da insanlar tedavi için Ankara’ya, İstanbul’a, Diyarbakır’a, Van’a, Erzurum’a gidiyorlar. Yani şehirlerarası göç etmek zorunda kalıyor, batıda ise özele gitmek zorunda bırakılıyor. Yurttaşları tedavi için refakatçisi ile il değiştirmesi de konaklama, ulaşım ve barınma gideri demek. Yani bu refakatçisiyle beraber ciddi bir maliyet. Bu durum o bölgedeki insanları hem ekonomik, hem sosyal, hem de kültürel olarak etkiliyor. Siz o kentleri dönüştürmeden sağlık emekçisinin oraya gitmesine vesile olamazsınız. Lojman, sosyal ihtiyaç ve ekonomik olarak haklarının sağlanması gerekiyor ki hekim ve sağlıkçılar bu bölgelere gitsin. Bu durum yine halkın sağlığını etkiliyor. Bakanlığın bunu görmesi gerek.’’Bakan’ın ‘‘Bizim odalarımızda tuvalet var’’ sözlerini anımsatan Yalçınkaya ‘‘Senin odanda tuvalet var da senin hastanende hekim yok. Hasta odalarında tuvalet olması 2025’te övünülecek bir durum değil” diye konuştu. Yalçınkaya, “2025 yılında Ağrı’ya bir hekim gönderemiyorsanız ve sizin hekiminizi Berlin’in bir köyüne çekip gidiyorsa bu çok ciddi bir risk’’ değerlendirmesini yaptı.
Kamu yerine özeli tercih ettiler
Bakanlığın 7 kez kadro açtığı ve atama yaptığı branşların doluluk oranlarına bakıldığında, TUS’ta en çok tercih edilen bölümlerin kamuyu seçmediği görüldü. Özellikle plastik cerrahi, deri ve zührevi hastalıklar, psikiyatri gibi branş kadrolarının çoğu boş kaldı.
BAZI kadrolar 2,5 yılda hiç tercih edilmedi
2,5 yıl içinde 7 kez yapılan atama kadrolarında özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki bazı illerdeki kadroların hiç dolmadığı görüldü. Bu durum bölgesel eşitsizliği derinleştirdiği gibi, hastaların binlerce kilometre yol katederek başka illerde tedavi olmaya gitmesine neden oldu. Bu durum yine yurttaşı mağdur etti.
Bazı branşlar kamuda yok olmak üzere
*Plastik rekonstruktif ve estetik cerrahinde 207 kadro açıldı, 17’si tercih edildi.
•Gastroentrolojide 181 kadro açılırken, 16’sı tercih edildi.
•El cerrahisinde 48 açılırken, 3 kadro tercih edildi.
•Çocuk yoğun bakımdaki 47 kadronun 1’i tercih edildi.
•Çocuk ürolojide 31 kadronun, 2’si tercih edildi.
•Çocuk enfeksiyonda 49 kadro açıldı, sadece 3’ü tercih edildi.
•Çocuk gögüs hastalıklarında ise 28 kadronun 1’i tercih edildi.
Yurtdışına göç de sürüyor
Çalışma şartları, özlük haklardaki sorunlar, mobbing, şiddet gibi pek çok faktör nedeniyle hekimler kamudan ya istifa ediyor ya yurtdışına göç ediyor ya emekli oluyor ya da özel sektöre geçiyor. 2025’in ilk 5 ayında 995 hekimin yurtdışında hekimlik yapmak için TTB’ye başvurduğu ortaya çıktı.
