Geçim sıkıntısı yaşayan bazı yurttaşlar, sosyal medya ve internet platformlarında organlarını satmak istediklerini belirten ilanlar yayımlıyor. Türk Ceza Kanunu’na göre organ ticareti suç sayılıyor ve 9 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
Ekonomik krizin etkileri derinleşirken, bazı yurttaşlar geçim sıkıntısıyla birlikte sosyal medya ve ilan platformlarında organlarını satmak istediklerini belirten paylaşımlar yapmaya başladı. “Böbreğimi satmak istiyorum” veya “Karaciğerimi vermeye hazırım” şeklindeki ilanlarda fiyatlar 750 bin TL ile 1 milyon 300 bin TL arasında değişiyor. Yurttaşların bazıları ilanlara tıbbi tahlil belgeleri de ekleyerek organlarının sağlıklı olduğunu vurguluyor.
Bu ilanlara yanıt veren bazı kişiler, işlemin Türkiye’de yasal olarak mümkün olmadığını, yurtdışında yapılabileceğini ifade ediyor. İletişim kurulan kişilerden biri, “Niyetim ciddi. Satma nedenim maddi sıkıntı” diyerek fiyat konusunda pazarlık yapılabileceğini belirtiyor.
“1 milyon 300 bin TL borcum var”
Sözcü’nün göre, ismini vermek istemeyen H.Ç., üç çocuk babası olduğunu ve geçimini asgari ücretle sağladığını belirterek, yaşadığı ekonomik sıkıntılar nedeniyle organını satma fikrine yöneldiğini anlattı. H.Ç., “Battıktan sonra asgari ücretle çalışmaya başladım. Hem borç ödüyorum hem ev geçindirmeye çalışıyorum. Sadece borçlarım bitsin, eşime ve çocuklarıma yük olmayayım istiyorum. Karaciğerimi bile veririm” dedi.
TCK’ya göre 9 yıla kadar hapis cezası var
Türk Ceza Kanunu’na göre organ satışına aracılık etmek, organ almak ve satmak suç sayılıyor. Bu fiiller için 1 yıldan 9 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor. Yetkililer, bu işlemlerin yasa dışı olduğunu ve ciddi sağlık riskleri barındırdığını vurgularken, bu alanda faaliyet gösteren bazı grupların dolandırıcılık veya yasa dışı örgüt bağlantıları taşıdığı ifade ediliyor.
Geçtiğimiz aylarda Fransa’dan gelen bir kadının, böbrek nakli için Türkiye’ye gelip donörü “kızı” olarak tanıttığı olayda, İstanbul’da 4 kişi hakkında işlem yapılmıştı. Olayın ardından yurtdışı bağlantılı bir şebekeye ulaşıldığı açıklandı.
H.Ç., internet üzerinden yaptığı araştırmalarda yasa dışı bağlantılara da rastladığını belirterek, “Merdivenaltı yapıyorlar, sağlık güvencesi yok, ama insanlar borçlarını ödeyebilmek için bunu göze alıyor” dedi.
Uzmanlardan uyarı: Sosyal destek politikaları artırılmalı
Sağlık hukukçuları ve sosyologlar, yaşananların yalnızca hukuki değil, toplumsal bir sorun olduğunu belirtiyor. Uzmanlara göre derin yoksulluk, bireyleri beden bütünlüğünü tehlikeye atacak noktalara sürüklüyor.
Psikiyatr Dr. Cemal Dindar, organ satışı düşüncesinin arkasında suçluluk duygusu ve cezalandırma eğilimi olabileceğine işaret ederek, “Bu kişilere ruhsal bir süreç yaşadıkları anlatılmalı, psikolojik destek verilmelidir” dedi.
Uzman Psikolojik Danışman Dr. Ümit Akçakaya ise, ekonomik sıkıntıların zihinsel çöküntülere yol açtığını belirterek, “Geçim derdi içinde olan bireylerde çaresizlik duygusu artar. Bu ortam, bazı gruplar tarafından suistimal edilebilir. Bu nedenle bireysel değil toplumsal psikolojik destek politikalarına ihtiyaç var” dedi.
