Önde gelen İstanbul rehberlerinden editör ve çevirmen Saadet Özen yayıncı Speed’in Galata Kulesi’nde tarihle ilgili İngilizce bilgi veren personel bulamamasıyla ilgili videosunu eleştirdi. Videodaki güvenlik görevlisinin rencide edilmesinin doğru olmadığını belirten Özen “Rehber dışında kimsenin tarihi bilgi verme hakkı da mecburiyeti de yok” dedi. Galata Kulesi’ndeki yetkinin İstanbul Büyükşehir Belediyesi‘nden (İBB) alınarak Kültür ve Turizm Bakanlığı’na verildiğini, bu nedenle sorumluluğun Bakanlık’ta olduğunu vurgulayan Özen, hükümetin geçen yıl turist rehberlerinin yabancı dil bilme zorunluluğunu da iptal ettiğine dikkati çekti. Özen “Tarihi mekânları anlatma işini yasal olarak turist rehberlerinin yapması gerekiyor, kuleye özel ziyaretçiler için rehber istihdam edilsin. Şu an kulede rehber varsa, personele verilen eğitimin bir parçası da anlatma işini rehberlerin üstlenmesi gerektiği” dedi.

‘Speed’ ya da ‘IShowSpeed’ adıyla tanınan YouTuber Darren Jason Watkins Jr.’ın Türkiye ziyareti gündem oldu. Ünlü yayıncı İstanbul’da gittiği Galata Kulesi’nde mekânın tarihini sordu. Yayıncının çektiği videoya göre, güvenlik görevlileri olduğu öğrenilen personel translate (çeviri) programı yardımıyla Speed’le konuşmaya çalıştı.  Ancak görevlilerle anlaşamayan YouTuber’a yanında gezisine eşlik eden ve İngilizce bilen bir kadın bilgi verdi.

DMM “Kültürel ve turistik değerlerimizi hedef aldığı açık” dedi

Söz konusu video, sosyal medyada gündem oldu. Daha önceleri İBB’ye bağlı olan BELTUR tarafından işletilen ancak 2020 yılından itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlanan Galata Kulesi ile ilgili Dezenformasyanla Mücadele Merkezi (DMM) tarafından yapılan açıklamada da videodaki personelin tarihçi değil, güvenlik görevlisi olduğu belirtildi. Açıklamada, ” Tarihi bilgi aktarmak bu personelin sorumluluğu değildir. Bu tür içeriklerin kültürel ve turistik değerlerimizi hedef aldığı açıktır” denildi.

İstanbul rehberi Özen’den eleştiri

Önde gelen İstanbul rehberlerinden editör ve çevirmen Saadet Özen de söz konusu videoya dair eleştirilerde bulundu. Özen, X hesabından yaptığı paylaşımda, videoda personelin renci edildiğini ancak tarihî kuledeki sorumluluğun Bakanlıkta olduğunu, hükümetin de turist rehberlerinin bile yabancı dil bilme zorunluluğunu iptal ettiğini hatırlattı. Özen’in paylaşımı şu şekilde:

“Galata Kulesi çalışanlarını rencide etmek doğru değil. Galata Kulesi bir süre önce İBB’den alınıp Kültür Bakanlığı’na verildi, yani sorumluluk bakanlıkta. Ayrıca hükümet geçen yıl, turist rehberlerinin bile yabancı dil bilme zorunluluğunu iptal etti, GK çalışanının ne suçu var?

 Böyle bir yerin kadrosunu oluştururken gerekleri düşünmek bakanlığın işi. Dümdüz bir yolu var: Güvenlikten gişe memuruna, varsa sabit rehbere birtakım kurallar belirlenir, ayrıca eğitim verilir. Bunu şansa da insanların merakına da bırakamazsınız.

 Osmanlı devrinin sonlarına doğru Galata Kulesi biletle girilen bir yer olmuştu, hem böyle bazı yerlere hem de müzeye eleman alırken yabancı dil bilsin diyorlardı -ne kadar uyguladılar belli değil tabii, o ayrı konu. Kaldı ki o günlerde değiliz, referans olsun diye söylemiyorum.

 Herhangi bir mekân sürekli ziyaret edilebilen bir yere dönüştüğünde, yani bir ziyaret yeri olduğu meşrulaştığında yapılması gerekenlere dair koskoca bir birikim var, çok bilinmedik bir şeyden bahsetmiyoruz.

 Çalışana yüklenmek bu sorunu hiçbir şekilde ortadan kaldırmayacak. Zaten anladığım kadarıyla güvenlik görevlisi. Tarihi mekânları anlatma işini yasal olarak turist rehberlerinin yapması gerekiyor, kuleye özel ziyaretçiler için rehber istihdam edilsin – uzun zaman oldu gitmeyeli.

 Bilmiyorsam, şu an kulede rehber varsa, personele verilen eğitimin bir parçası da anlatma işini rehberlerin üstlenmesi gerektiği. Bu arada, artık rehberlerin de yabancı dil bilme zorunluluğu yok; işe alırken buna dikkat edilir mi edilmez mi, o da ayrı konu.

 Rencide etmekten kastım da şu: Her kim olursa olsun ziyaretçinin video çekip yayın yapması da rencide edici, videoya yapılan yorumlarda da sistemsizliğin suçunu tamamen çalışana yıkmak da öyle. Rehber dışında kimsenin tarihi bilgi verme hakkı da mecburiyeti de yok.”