Van Kalesi’nin kuzeyindeki höyükte yürütülen kazı çalışmaları sırasında ortaya çıkarılan Urartu kadınına ait ayak izi, 100+2 Süreli Müze Sergileri Projesi kapsamında ilk kez Van Müzesi’nde görücüye çıktı.

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erkan Konyar başkanlığında 2018’de höyükte (eski yerleşim yerlerinin zamanla toprakla örtülüp tepe biçimine gelmiş hali) yürütülen kazı çalışmalarında Urartu kadınına ait ayak izi gün yüzüne çıkarıldı.

Kalıbı alındıktan sonra bulunduğu yerden kesilerek koruma altına alınan ayak izinin, antropologlarca yapılan incelemede, milattan önce 6 ila 9’uncu yüzyıla ve Urartu kadınına ait 36 numara büyüklüğünde olduğu tespit edildi.

Uzun süredir koruma altında tutulan ayak izi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2025’i “Aile Yılı” ilan etmesi ve Cumhuriyet’in 102. yılına özel olarak müzede açılan “Urartu’dan günümüze kadın” temalı sergi kapsamında sanatseverle buluştu.

12 Temmuz – 31 Ağustos tarihleri arasında sergide kalacak kadın ayak izi, ziyaretçilerin ilgisini çekti.

“Geçmişin sessiz tanıklığını sunmakta”

Müze Müdürü Bülent Demir, AA muhabirine, “ailenin temeli kadındır” sözünden yola çıkarak 100+2 sergisinde kadın temasıyla Urartulardan kalma kadın ayak izini sergilediklerini söyledi.

Anadolu’nun kültürel zenginliğini ziyaretçilerle buluşturduklarını ifade eden Demir, “Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın tensipleriyle 2025, ‘Aile Yılı’ ilan edilmiştir. Bu kapsamda tüm ülkede ailenin korunması ve güçlendirilmesine yönelik etkinlikler ve projeler hayata geçirilmektedir. 2025’te Bakanlığımız tarafından Cumhuriyet’imizin 102. yılına özel ‘100+2 Süreli Müze Sergileri” projesi hayata geçirilmiştir. Geleneksel değerleri çağdaş bir yaklaşımla birleştirerek Anadolu’nun benzersiz kültürel zenginliğini ziyaretçilerle buluşturacak olan bu sergiler, kültürel mirasımızı dünden bugüne taşıyarak, yarınlara ulaşması adına önemli bir proje olarak değerlendirilmektedir.” diye konuştu.

Urartulu kadın ayak izinin sergide en dikkat çekici eser olduğunu belirten Demir, “Van Müze Müdürlüğü olarak 100+2 sergisinde Urartu’dan günümüze kadın temalı sergimizi açmış bulunmaktayız. İlk defa sergimizde teşhire çıkardığımız eserler arasında olan kerpiç üzerine basılı kadın ayak izi, sergimizin en dikkat çekici unsuru olmuştur. Eserimiz, Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünün izniyle, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Prof. Dr. Erkan Konyar başkanlığında 2018 yılında Van Kalesi Höyüğü kazı çalışmalarında ortaya çıkmıştır.” dedi.

“Kadının emeğine ve yaşamına dikkati çekiyoruz”

Kerpiç üzerinde çok anlamlı bir iz olduğunu anlatan Demir, ayak izinin 36 numara büyüklüğünde bir insana ait olduğunu ve Post-Urartu ya da Geç Demir Çağı dönemine tarihlendirildiğini ifade etti.

Ayak izinin kerpiç üzerinde bulunmasının, o dönemlerde kerpiç üretimi ve döşeme aşamalarında kadınlarında aktif rol aldığını düşündürdüğünü dile getiren Demir, “Yapılan etnografik çalışmalar günümüzde olduğu gibi geçmişte de kerpiç yapımının çoğunlukla ev halkı, özellikle kadınlar tarafından gerçekleştirildiğini ortaya koymaktadır. Bu ayak izi yalnızca teknik bir veri değil, aynı zamanda binlerce yıl öncesine ait gündelik yaşamın, emeğin ve kadının varlığının izlerini taşıyan sessiz bir tanıktır. Bugün bu ayak izini sergilerken, sadece bir kerpiç parçasını değil, geçmişin görünmeyen öznesi olan kadına, onun emeğine ve yaşamına da dikkati çekiyoruz.”

“Bu gezinin unutulmaz bir parçası oldu”

Sergiyi ziyaret eden Müjde Şen Ünal, Samsun’dan ailesiyle Doğu turuna çıktığını söyledi.

En ilkel çağlardan bugüne kadar kadının yerinin her zaman çok önemli olduğunu vurgulayan Ünal, “Bugün de bu eserde aslında kadının bir çabasını görüyoruz. Kadınlar o dönemde kerpiç ev yaparken, çalışırken günümüzde ise çabasını sürdürmeye devam ediyor. Kadın dokunduğu her yeri güzelleştiriyor. Birçok müze gezdim. Müzelerde kalıntı ve eserleri dikkatle inceledim fakat ilk defa böyle bir şey görüyorum. Bir kadının ayak izinin bulunması ve müzede sergilenmesi mükemmel. Bu gezinin unutulmaz bir parçası oldu.” şeklinde konuştu.

Tokat’tan gelen ziyaretçi Murat Öz ise “Van’ı çok merak ettiğim için Karadeniz’den buraya geldim. Müze çok güzel olmuş. Urartu dönemi çok iyi yansıtılmış. Turistlerin özellikle tercih edeceği bir alan oluşturulmuş. Anadolu’da ne kadar eski medeniyetler olduğunu görüyoruz. Ayak izi eseri de muhteşem. Kadın ayağı olduğu gayet belli. Eser çok etkileyici.” ifadelerini kullandı.