1980 miydi yoksa 81 mi şimdi tam hatırlamıyorum ama ‘Maitresse’ adlı Fransız filmini New York’ta seyrettiğimde “bu filmin kaseti çıkarsa koleksiyonuma muhakkak bir adet alacağım” diye düşündüğümü hatırlıyorum.

Çünkü BDSM (bondage, domination, sado mascohism) olarak adlandırılan seks oyunları New York’ta bile daha yeni anlaşılmaya ve etrafta yeni görülmeye başlıyordu. Şu anda taşralı, çocuklu turistlerin gezi ve eğlence alanına dönüşmüş Times Square meydanında 1980’lerin başında her adım başı bulunan pornografik yayın ve malzeme pazarlayan dükkanlarda bile bu yeni seks oyununa hitap eden malzeme fazla bulunmuyordu.

Bunu nereden biliyorsun diye soracak olan olursa da diyeceğim sadece şu; ben o zaman 30’lu yaşa yaklaşan bir genç olsam da sadece bilimsel kaygılarla kültürel fenomenleri sosyolojik açıdan anlamak için o günlerde üniversitelerde yıldızı yeni parlayan bir Michel Foucault ciddiyetiyle dolaşırdım o dükkanları. Sadece “BDSM kültürüne ait yayınların olmadığını nasıl biliyordun yoksa onları mı arıyordun” diye soracak olanlara ise pes demekten başka diyecek bir lafım şu anda yok. Kendisini pornografik dükkanda bile bilimsel çalışmaya adayabilmiş, aslında bu özverisi nedeniyle takdir edilmesi gereken bir insana bile bunu nasıl sormayı düşünebileceğinize şaşırıyorum doğrusu.

***

‘Maitresse’ filmi BDSM kültürüne ait seks oyunlarını olağanüstü açıklıkla gösteriyor, ilk olduğu için de göreni şok edebilen sahneler içeriyordu.

Film, Barbet Schröder gibi ciddi film dünyasının yerleşik düzeninin bir yönetmeni tarafından çekildiği ve başrollerinde Gerard Depardieu ile Bulle Ogier gibi ana akım meşhur film sanatçıları oynadığından filmin içeriği daha da şaşırtıcı olabiliyordu.

***

Aslında bu filmin Avrupa’da gösterime girme tarihi ve daha sonra Amerika’da sinema seyircilerinin karşısına çıkması seks tarihinin bir değişim dönemini ve zevklerde oluşmaya başlayan değişimi ve sekste normalin ne olduğunun tanımının sadece birkaç yıl içinde global düzeyde nasıl değişmeye başladığını gösteriyor bize. Bu nedenle filmin içeriğinin ve gösterim tarihinin iyi incelenmesi lazım. Gördüğünüz gibi yine bilimsel bir nedenim var bu konuya da girmekte.

***

Film İngiltere’deki film değerlendirme komitesine (The British Board of Film Classification) onay için ilk kez 1976 yılında sunulmuştu. Komitenin uzmanları filmi izledikten sonra iyi yapılmış ve insanların duygularını sömürmeyen bir film olduğunu söylemelerine rağmen fetiş sahnelerinin zamanda kabul edilmiş olanların çok ilerisinde olduğunu söyleyerek filmin bu haliyle gösterilmesine izin vermedi.

Yapımcılar filmi tekrar değerlendirilmesi için 1980 yılında tekrar komiteye başvurdu. Bu defa komite filmden 4 dakika 47 saniyenin kesilmesi durumunda filme X kategorisi bir değerlendirmeyle gösterime çıkma izni verilebileceği kararı verdi. Benim filmi bilimsel çalışmalarım gereği New York’ta görme tarihim bu nedenle kesin 1981 yılında olmalı.

4 küsur dakikalık bölümde ne olduğunu ise maalesef açıklayamayacağım, çünkü anladığım kadarıyla BDSM oyunlarına alışık olanlara bile aşırı gelebilecek türde bir görüntü varmış. Filmde Dominatrix’i (sahibe) oynayan Bulle Ogier bile bu sahnede bizzat oynamayı kabul etmediği için dublör kullanılmış.

***

İşte o beş yıl, 1976 ile 1981 yıllar arası sekste normalin ne olduğunun tanımlarının global düzeyde yeniden yapıldığı ve radikal bir değişimin yaşandığı yıllardır.

Değişim çok hızlı ve yaygındı. Bunu filmin tekrar değerlendirilmeye sunulduğu 2003 yılında bu defa X değerlendirmesinden de vazgeçilmesine ve filme sadece 18 yaş kategorisiyle ve daha önce kesilmesi istenilen bölümün de bu defa bir kesinti istenmeden gösterime çıkmasına izin verilmesine bile bakarak bu değişimin hızını anlayabilirsiniz.

Ben filmi kategorisi X iken seyretmiş olduğum için yine bilimsel tutarlılık olsun diye kesilen o sahneyi de görmek için bu defa 18 yaş kategorisinde yeniden izlemek zorundayım. Görüyorsunuz bilim için yapmayacağım fedakarlık da yok. Umarım kıymetimi bilirsiniz.

Bu arada filmin bir Blue Ray formatı ve DVD’si de var. Bilimsel çalışmalarımda arada bir bilimsel atıf yapmak için incelemek zorunda olduğumdan bende DVD olarak bulunuyor ama lütfen kimse ödünç istemesin bunu benden. Kimseye kısa süreliğine de olsa vermem, yaşım ilerlemiş olmasına rağmen bilimsel  heyecanım hala sürüyor.

***

Aslında sekste normal kabul edilenin sınırlarının zorlanması daha önceden başlamıştı. 1960’lı yıllarda kadın dergisi Cosmopolitan’ın yayın yönetmeni Helen Gurley Brown’ın çok satanlar listesine giren ‘Sex and the Single Girl’ kitabının kültürel etkisiyle ve yine 1960’ların feminizm teorileri furyasıyla kuvvetlenerek büyüyen kadının erkek gibi sadece keyif için seks araması Amerika’da norm ve normal olmuştu. Erkekler ise zaten bildiğiniz gibiydi. Bazen sadece “S” demeniz bile onları seksüel fanteziler kurmaya itmeye yetebiliyordu. Seksin birden bollaşmaya başladığı o dönemde porno dükkanları daha da bollaşmaya başlamıştı.

Yukarıda dediğim gibi 1970’li yıllarda Manhattan’ın Times Square bölgesinde sadece dolaşmak bile global seks normlarının görülmesine yetebilirdi (bir bilim insanı için olağanüstü bir bilimsel saha araştırması ortamıydı). O günlerde sokakta bir esrar satıcısı vardı. Adam nedense elinde olan tüm malları sokakta bilinen isimleriyle bağırarak tek tek sayardı. Bu kadar türün olabilmesi bile kendi başına şaşırtıcıydı. Seks satmakta olan kadınlar da galiba bu adamdan öğrendikleri satış taktiğiyle ne tür seks sunduklarını da bağırarak, tek tek söyleyebiliyorlardı. Anlayacağınız o günlerde Times Square son derce ilginç ve heyecanlı bir yerdi. Şimdiyse bölge bir Disney filmi masumiyetine dönüşmüş durumda maalesef. Benim gibi Türkiye’den gelen bir adamın o günlerde algılamasının dışında kalabilen seks türleri de bulunuyordu. Ama ilk başlarda BDSM kültürüne ait olan hiçbir şey yoktu.

Pornografi dükkanlarında ise kadın-erkek arası ilişkilere ait bölümün yanında eşcinsel bölümü de açılmıştı ve bu bölüm o dönemde dahi kadın-erkek bölümünden daha hızlı büyümüştü. BDSM kültürüne ait yayınlar az çok çıkmaya başlayınca, başta yayın sayısı az olunca onlara bakmak isteyenlerin yarattığı kuyruk nedeniyle hayli uzun beklemeniz de gerekiyordu. Bu uzun beklemeleri de bilimsel çalışmalarımın bir bedeli olarak kabul ettim ben çoktan.

***

İnsan beyni bir tuhaftır, hele bu insan beyni bir erkeğinki olursa dahası bir de seks söz konusu olursa işler tamamen çığırından çıkabilir. Sekse konsantre olduğunda o beynin o anda mantıken açıklamasını yapabilmek mümkün olamayabilir.

O günlerde özelikle 1976 ile 1981 yılı arasında erkek beyninin sekste yeni bir şeyler denemek istediğinin işaretleri, görmesini bilen herkesin görebileceği gibi, her yerde vardı.

Barber Schröder’in filmi Maitresse ile piyasaya ilk işaret verilmişti ve yeni trendin bir bölümünün ne yöne olacağı da ortaya çıkmıştı.

Birkaç yıl içinde 1980’li yıların başlarında aynı Times Square’de dolaşan seks satan kadınların bazıları deri çizmeli ve deri kıyafetli olmaya başladılar. Bazıları ellerinde kamçı bile taşırdı. Yine o tarihlerde sadece BDSM kültürüne yönelik seks filmi odacıkları da bulunan ve sadece bu tür seks dergileri satan ve kendini niş porno dükkanı olarak gören bir dükkan da vardı ortamda. Bu dükkan Times Square’den biraz uzaktaydı. Bütün Türk ulusunun nedense tanımakta olduğu Macy’s mağazasına doğru altıncı caddeden yürürseniz 38’inci sokak çevresindeydi o dükkan (gördüğünüz gibi bilim uğruna seyahat etmekten de kaçınmıyordum). sonra bu konu internete düşünce o dükkan da kapandı tabii ki.

***

Filmin konusu özetle şöyleydi (Bazı insanları bu bölümü okumak zahmetinden kurtarmak için baştan söyleyeyim hayır bu bölümde filmin BDSM seks oyunları sahnelerini detayıyla anlatmayacağım).

Oliver (Depardieu) Paris’e taşradan gelmiş ve evden eve dolaşarak kitap satmaya çalışan bir adamdır. Bir gün Arianne’nin (Bulle Ogie) evine de gelince kadın banyosunun taştığını ve Oliver’e buna da bir bakmasının mümkün olup olamayacağını sorar. Evin içinde Oliver bir kat aşağıda kimse olup olmadığını sorunca da kadın onların tatilde olduklarını söyler. Bunun üzerine Oliver bir arkadaşıyla hırsızlık yapmak için gece eve gizlice girer. Ev maskeler, deri kıyafetler, kamçılar ve yüksek topuklu ayakkabılarla doludur. Aslında o ev bir kat üstte oturmakta olan ve aslında profesyonel sahibe olan kadının müşterilerini kabul ettiği bir oyun zindanıdır.

Oliver kadınla sevgili olduktan sonra kadının müşterileriyle oynadığı seks oyunlarına da şahit olmaya hatta onların bazılarına da kadının kontrolünde katılmaya başlar.

Gördüğünüz gibi senaryo bir edebi şaheser değildi ama yine de heyecan verici olabiliyor herhalde. Çünkü filmin bayağı bir izleyicisi oldu dünyada. bir de tabii bir açıdan bu filmin başlamasının yardımcı olduğu bir BDSM seks oyunları trendi de var dünyada. “Biz maço kültürdeyiz bizde olmaz bu işler” diyenlerdenseniz ben de size fikrinize saygım var ama bir daha düşünseniz iyi olacak derim. Hem bizde sekse bakmak da yasaklanmaya çalışıldığından gördüğüm kadarıyla en fazla yasaklanan siteler arasında bu tür BDSM oyunları da hayli fazla. Bu da talebin hayli fazla olduğunu gösteren bir başka olgu (aslında bilimsel kaygıları bir kenara bırakıp bu trendin maço kültür açısından anlamını duygusal bir hikaye ile vurgulayan acıklı bir roman yazmak da düşünülebilir).