ABD Başkanı Donald Trump’ın 70 ülkeyi kapsayan yeni gümrük vergileri ekonomide dengeleri sarstı. Cuma günü açıklanan vergilerle borsalar değer kaybederken, zayıf istihdam verileri de durumu daha karamsar hale getirdi. Uzmanlar, ABD ekonomisinin stagflasyon riskiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor; yani büyümenin yavaşladığı ve fiyatların aynı anda yükseldiği bir dönem kapıda.
İşe alımlarda ciddi bir yavaşlama
Trump’ın yeni tarifelerinin ardından ABD borsalarında sert bir düşüş yaşandı. Aynı gün açıklanan Temmuz ayı istihdam verileri ise işe alımlarda ciddi bir yavaşlama olduğunu gösterdi. ABD’de yalnızca 73 bin yeni iş imkanı yaratılırken, önceki iki aya ait istihdam verileri de aşağı yönlü revize edildi.
Yüzde 10 ila 41 arasında değişen oranlarda gümrük vergileri
Trump’ın yeni kararnamesiyle yüzde 10 ila 41 arasında değişen oranlarda gümrük vergileri getirildi. Yale Bütçe Laboratuvarı’na göre bu karar, ABD’nin ortalama efektif tarife oranını %18,3’e çıkararak 90 yılın zirvesine taşıdı.
ABD’yi stagflasyona sürükleyebilir
Moody’s Analytics, EY ve Fitch Ratings’ten ekonomistler, yüksek vergiler ve düşen istihdamın birleşiminin ABD’yi stagflasyona sürükleyebileceği konusunda uyarıyor. Moody’s Baş Ekonomisti Mark Zandi, istihdamdaki yavaşlamayı “gümrük vergisi politikasının olumsuz etkisi” olarak yorumladı.
Analistlere göre bu gelişmeler, Fed’in elini zora sokuyor. artırımı, zaten yavaşlayan büyümeyi tamamen durdurabilir. Öte yandan faiz indirimleri, harcamaları tetikleyerek enflasyonu daha da körükleyebilir. Fitch’ten Olu Sonola, “Bu durum Fed için ciddi bir ikilem yaratıyor” ifadelerini kullandı.
“Fiyat artışlarının etkisi daha fazla hissedildi”
EY Baş Ekonomisti Gregory Daco, belirsizliğin yatırım kararlarını ertelemeye yol açtığını, bunun da daha az işe alım ve zayıf tüketici harcamalarına neden olacağını belirtti. Enflasyonun %2,7’ye ulaştığı ortamda, ithal ürünlerdeki fiyat artışlarının etkisi daha fazla hissedilmeye başlandı.
“En kötüsü henüz gelmedi”
Trump, olumsuz istihdam raporunun ardından ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu komiserini görevden aldı. Beyaz Saray Ekonomik Danışmanı Stephen Miran, “Bu rakamlar görmek istediğimiz şeyler değil” diyerek mevcut belirsizlik ortamının politikalara bağlı olduğunu savundu.
İstihdamdaki düşüş ve artan vergi yükleri, önümüzdeki aylarda ABD ekonomisinin gidişatına dair soru işaretlerini artırıyor. Ekonomistler, “en kötüsü henüz gelmedi” uyarısında bulunuyor.
