Matematikte sonsuzluk var mı yok mu?
10 Ağustos 2025

Yan yatmış sekiz rakamına benzeyen işareti hepimiz uzaktan bile görsek tanırız: Bu sonsuzluk işaretidir.

Aslında bir ‘Möbius Şeridi’ bu. Evde siz de yapabilirsiniz. Bir kurdele parçasını alın, uçlardan birini ters çevirerek öteki uca yapıştırın. Artık elinizde bir ‘Möbius Şeridi’ var. 

Matematikte sonsuzluk kavramı binlerce yıldır tartışılan ve insan aklını meşgul eden bir şey. İlk olarak Aristo, bundan 2 bin 300 yıl önce “sonsuzluk”un iki çeşit olduğunu söylemişti: 1. Potansiyel sonsuzluklar; 2. Gerçek sonsuzluklar.

Birinci çeşit sonsuzluklar soyut düşünce içinde var olan şeyler. İkinci çeşit ise gerçekten var mı yok mu, belirsiz.

Örneğin evrendeki atom sayısı sonsuz mu değil mi? Hiçbirimiz sonuna kadar saymıyoruz ve o yüzden “sonsuz” diyoruz ama aslında sonlu sayıda atom bulunduğunu söyleyenler çoğunlukta.

Örneğin Prof. Dr. Ali Nesin’e sorsanız hemen size doğada sonsuzluk diye bir şeyin olmadığını söyleyecek.

Ama soyut düzeyde sonsuzluk var. Hatta bugün sahip olduğumuz modern matematik varlığını biraz da sonsuzluğa borçlu.

Matematikteki sonsuz kavramının her zaman aynı büyüklüğü ifade etmeyeceğini ilk söyleyen 19. yüzyılın büyük Alman matematikçisi Georg Cantor olmuştu.

Bir an, bütün doğal sayıları içeren bir kümeyi düşünün. Bu küme sonsuz büyüklükte. Peki şimdi bir de, sadece tek sayılar kümesini düşünün. O da sonsuz büyüklükte.

Ama şuna cevap verin: İki küme de sonsuz olduğu halde birbirine eşit olamaz, doğal sayılar kümesi kaçınılmaz biçimde tek sayılar kümesinin iki katı büyüklükte.

Gel de çık işin içinden.

Pazar günü okumak için çok güzel bir makale arıyorsanız, işte bu sonsuzluklar sorunuyla ilgili güzel bir okuma parçası burada.

ÇOK OKUNANLAR