Türkiye’de pasaport için ödenen ücret her yıl binlerce lira artarken yurt dışındaki diplomatik temsilcilerden neredeyse yüzde 60 daha ucuza pasaport sahibi olunabiliyor. Türkiye’de 3 yıl ve üzeri geçerliliği olan pasaporta 12 bin 409 TL başvuru ücreti istenirken aynı pasaport için ABD ve Avrupa ülkeleri dahil yurt dışında yaklaşık 5 bin TL ödeniyor.
Türkiye Cumhuriyeti pasaportunu yurtdışı temsilciliklerinden almak, Türkiye’de almaktan çok daha ucuz hale geldi.
2016 yılında yurt dışında pasaport almak için istenen harç bedelinin yarı yarıya düşürülmesiyle Türkiye’de yapılan pasaport başvurusu daha pahalı hale gelmişti. Aradan geçen 9 senede fark arttı ve şu an Türkiye’deki yurttaşlar için kendi ülkelerinde pasaport almak yurt dışı temsilciliklerinden almaktan neredeyse 3 kat daha pahalı.
Türkiye’de İçişleri Bakanlığı’na bağlı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınan pasaport randevularında bugün itibariyle defter bedeli olarak 1.135 TL ödeniyor. Harç bedeli ise süreye bağlı olarak değişiyor. 6 aylık bir pasaport başvurusu için 3.494 TL, 2 yıl için 6.766 TL ve 3 yıldan uzun süreler için toplam 12.409 TL ödeniyor.
Ancak Türkiye Cumhuriyeti pasaportunu yurt dışındaki temsilciliklerden almak maddi açıdan çok daha uyguna geliyor. Türkiye’de yaşayanlar da yurt dışındaki temsilciliklerden pasaport başvurusu yapabiliyor. Örneğin yurt dışında en çok Türk’ün yaşadığı ülkelerden ABD’deki Türkiye temsilciliklerinden Türkiye’de ödenen miktarın neredeyse 3’te 1’ini ödeyerek pasaport sahibi olunabiliyor.
Washington Büyükelçiliği ve ABD’deki konsolosluklarda defter bedeli 32,2 dolar, yani 1.310 TL. 6 aylık pasaport için ödenen harç miktarı 16,93 dolar (688 TL), 3 yıla kadar geçerliliği olan pasaportlar için ise 57,4 dolar (2.336 TL) talep ediliyor.
Pasaport süresi uzadıkça ödenen miktar arasındaki fark da büyüyor. Örneğin ABD’de 3 yıldan uzun süreli bir Türkiye Cumhuriyeti pasaportu almanın toplam bedeli 118 dolar (4 bin 805 TL). Türkiye’de alınan pasaportlardan 7 bin 604 lira (187 dolar) daha ucuz.
Yine Türkiye’den göçün yoğun olduğu Kanada’da 3+ yıllık pasaport için toplam ödenen bedel 171 Kanada Doları (5.058 TL). Kanada’da 3+ yıllık pasaport almak ise Türkiye’de almaktan 7 bin 351 TL daha ucuz.
Avrupa’daki ülkelerin çoğunda da ABD’de olduğu gibi defter bedeli, Türkiye’den biraz daha fazla. Ancak harç bedelleri arasında büyük fark bulunuyor.
İtalya, Almanya, Fransa, İspanya gibi Avrupa ülkelerinde 3+ yıllık Türkiye Cumhuriyeti pasaportları için harç bedeli olarak 17 euro, 3+ yıllık pasaportlar için ise 78 euro isteniyor. Bu ülkelerde 3 yıldan uzun süreli pasaport almanın toplam maliyeti 113 euro (5.358 TL). Yani Türkiye’den 7 bin 51 TL (150 euro) daha ucuz.
Harç bedellerindeki bu aşırı farkın sebebi Ocak 2016’da yürürlüğe giren bir düzenlemeye dayanıyor. Maliye Bakanlığı’nın aldığı kararla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının pasaport harçları yarı yarıya düşürüldü. O dönem 10 yıl süreli pasaport harcı 217 Euro’dan 104 Euro’ya indirildi.
Kısa süreli pasaportların bedellerinde de indirime gidildi ve 3 yıl süreli pasaportların bedeli 83 euro, 6 ay süreli pasaportların bedeli 47 euro olarak belirlendi. O dönemde Türkiye’de yaşayanlar 10 yıllık pasaporta 533 TL, 3 yıllık pasaport için ise 378 TL ödüyordu.
2016 yılında yurt dışında yaşayanlar için pasaport yenileme maliyetini düşürmek ve pasaport alımını kolaylaştırmak amacıyla yapılan düzenleme aşırı bir fark yaratmıyordu ancak aradan geçen 9 yılda fark döviz cinsinden de ciddi ölçüde arttı. 2016’da iki ücret arasında yaklaşık 62 euro fark vardı ve euro 3,2 TL’den işlem görüyordu. Bugün ise aradaki fark 150 euro’ya (7 bin 50 TL) yükseldi.
Yurt dışındaki temsilciliklerin pasaport harçlarını, Resmî Gazete’deki TL bedellerini güncel kurdan hesaplayıp yerel para biriminde tahsil etmesi söz konusu düzenlemeyi döviz bazında çok daha avantajlı hale getirdi. Pasaportunu yurt dışından alanlar hem yarı harç bedeli ödüyor hem de dövizdeki değer farkı nedeniyle TL karşılığı çok daha düşük bir bedelle aynı seyahat belgesinin sahibi olabiliyor.
