Son yıllarda Türkiye’de vatanseverlik kavramı sık sık siyasetin ve toplumun gündeminde tartışılıyor. Ancak maalesef “vatan haini” gibi ağır bir suçlama çok rahat kullanılıyor; neredeyse farklı görüşte olan herkese yöneltilen bir yaftaya dönüşüyor. Oysa vatanseverlik, hiçbir siyasi partinin ya da belirli bir grubun tekelinde olmayan, herkese ait çok katmanlı ve derin bir duygu ve sorumluluk.
Vatanseverlik Nedir, Kimindir?
Vatan sevgisi, sadece milliyetçilerin, Türklerin, dindarların ya da belli bir etnik grubun hissedebileceği bir duygu değildir. Türkiye gibi çok kültürlü, çok etnikli, çok dinli ve çok sosyal gruplu bir ülkede vatanseverlik; Kürdüyle, Lazıyla, Arapıyla, Alevisiyle, Sünnisiyle, Ermenisiyle, Çerkeziyle tüm vatandaşların ortak paydasıdır. Tek bir etnik gruba veya siyasi görüşe mal edilemez. Herkes kendi penceresinden, farklı biçimde ve farklı yoğunlukta sever vatanını.
Adnan Bali’nin bir toplantıda yaptığı tespiti hatırlatmak isterim: “Ben doğduğum topraklara tutkunum, başka bir ülkede yaşayamam. Nasıl ki bir bitkinin köklerini saksıdan başka bir saksıya taşıdığınızda aynı verimi alamayabilirsiniz, benim de habitatım burası. Artısıyla eksisiyle, renkleri, sözleri, sıcaklığı, dili farklı başka yerde yapamam.” İşte bu ‘habitat sevgisi’ vatanseverliğin temel taşlarından biridir.
Vatanseverlik Sadece Sözcük Değil, Eylemdir
Vatanı sevmek sadece duygusal bir bağlılık değil, aynı zamanda eylem ve sorumluluktur. Herkes vatanını sever, ancak fiiliyatta bir şeyler yapmaya gelince çoğumuzun eli ayağı bazen bağlanır. Bazıları vatanseverlik duygusunu kişisel çıkar, siyasi rant ya da ideolojik üstünlük için kullanır. Oysa gerçek vatansever, karşılık beklemeden, yapacaklarını gözünün içine sokmadan, sadece ülkesinin iyiliği için çalışan kişidir.
Namık Kemal’in “Vatan Yahut Silistre” adlı oyununda dile getirdiği gibi, vatan “bölünmez, bütün”dür ve milletin en kutsal değeridir. Okullarda öğretilen Harbiye marşları, Mülkiye marşları ve bu vatan sevgisini yücelten diğer kültürel semboller, vatanseverliğin toplumun her kesiminde paylaşılması gereken ortak bir miras olduğunu hatırlatır.
Vatan Sevgisi Ekolojik ve Kültürel Bir Koruma Bilincidir
Vatanını seven kişi, ona gözünün nuru gibi bakar. Vatan sadece sınırları değil; ekolojik dengesini koruması gereken bir bütündür. Denizlerine, vadilerine, yeşiline, tarihi mirasına kıyamaz; onları cansiperane korur. Madenler uğruna zeytinlikleri, ormanları, tarım arazilerini feda etmez. Çünkü doğa, bir ülkenin geleceğinin teminatıdır. Ekolojik tahribat, uzun vadede vatanın varlığını ve halkının refahını tehdit eder.
Egemenlik sınırlarını ise vatanseverlik en keskin şekilde savunur. Kimse sınırlarımızı ihlal edemez, saldırganlara karşı gözünü kırpmadan direnilir. Vatan, onun huzur ve güvenliğiyle bütündür.
Tarihten Dersler: Vatanseverlik ve Sorumluluk
Türkiye’nin tarihine baktığımızda, vatanseverlik duygusunun farklı biçimlerde nasıl somutlandığını görürüz. Namık Kemal gibi büyük edebiyatçılar, milletin birliğini ve vatan sevgisini şiir ve tiyatrolarıyla pekiştirmiştir. “Vatan, bölünmez bütündür” yazısı dağlara, kent meydanlarına, okul duvarlarına kazınmış, toplumun ortak bilinci olmuştur.
Bir diğer örnek ise 1915’te Çanakkale’de, 1920’lerde Kurtuluş Savaşı’nda binlerce gencin ve kadının canlarını vererek vatanı koruma kararlılığıdır. Bu, sadece savaş meydanlarında değil, aynı zamanda barış zamanında da sürdürülen bir sorumluluktur.
Günümüzde Vatanseverlik: Siyasetten Öte Birlik
Bugün Türkiye’de vatanseverlik siyasetin malzemesi olmaktan çıkmalı, toplumsal birliğin ve ortak gelecek umudunun anahtarı olmalıdır. Farklı partiler, farklı etnik kökenler, farklı inançlar olsa da herkesin ortak paydası vatan sevgisidir. Bunu hatırlamak ve uygulamak zorundayız.
Vatanseverlik, ekonomik kalkınmadan kültürel zenginliğe, eğitimden çevre korumaya kadar tüm alanlarda eylem ve bilinç gerektirir. Herkes kendi sorumluluğunu üstlenmeli, kendi mevkisi, işi ve rolü ne olursa olsun bu sevgiyi eyleme dönüştürmelidir.
Vatan Sevgisi Liderlik ve Cesaret İster
Vatan sevgisi kolay bir kelime değildir. Onun gerektirdiği cesaret, liderlik, sorumluluk ve fedakarlık ister. Sadece konuşmak yetmez, yapabilmek gerekir. Vatanı seven, onun tüm değerlerini, insanını, doğasını ve kültürünü korumak için elinden geleni yapar. Vatan sevgisi, ortak tarihimizden geleceğe uzanan, herkesi kucaklayan, çok boyutlu bir sorumluluktur.
Unutmayalım ki gerçek vatanseverlik, sadece söylem değil, davranış ve sonuçlarıyla da ölçülür. O yüzden birbirimizi vatan haini ya da kahramanı diye kolayca yaftalamak yerine, bu kavramın derin anlamını kavrayıp onu yaşatmak en büyük görevimizdir.
