Türkiye tarihinin bir karanlık sayfası daha kapandı. 2021 yılının Aralık ayında, Merkez Bankası’nın üst üste faiz indirimleri sonrası dolara hücum başlayınca panik halinde uygulamaya alınan Kur Korumalı Mevduat hesabının sonuna geldik.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın faizleri piyasanın gerektirdiği seviyenin çok altında tutma ısrarı ve bu ısrarını yerine getirmesi için Merkez Bankası yönetimini ardı ardına değiştirmesi sonrası Türkiye 2021 Eylül ayından itibaren ciddi bir dolara hücum yaşamaya başlamış, vatandaş artan enflasyona karşı parasını dolar cinsinden saklamak için bankalara hücum etmişti.

Bu hücumun Aralık ayında da devam etmesi ve doların fiyatının çok yükselmesi sonrası dönemin Hazine ve Maliye Bakanı Nurettin Nebati ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kanamayı durdurmak için panik halinde Kur Korumalı Mevduat adı verilen, oluşacak kur riskini tamamen devletin kamu kaynaklarından ödemeyi vaat ettiği dövize endeksli bir hesap çeşidi icat etmişti.

Bu uygulama neredeyse dört yıl sonra, dün akşam Merkez Bankası tarafından yayınlanan bir tebliğle sona eriyor. Artık yeni KKM hesabı açılamayacak. Zaman içinde kalan KKM hesaplarının vadesi doldukça da bu uygulama sona erecek.

Yapılan hesaba göre KKM’den toplamda 1 milyon kadar mevduat sahibi birey ve şirket yararlandı. Bu bir milyon birey ve şirkete devlet kasasından ne kadar faiz ödendiğini, yani KKM’nin Türk halkına maliyetinin ne olduğunu hesaplamak kolay değil ama kimi uzmanlar bu faiz ödemelerinin toplamda 67 milyar doları bulduğunu hesaplıyor.

Başlangıçta bu faiz zararının bir kısmını Hazine bir kısmını ise Merkez Bankası üstlenmişti. Hazine’nin ne ödediği ister istemez bütçe rakamları üzerinden görülebiliyordu. Buna karşılık Merkez Bankası’nın ne ödediği hiçbir zaman tam olarak bilinemedi, gerçek rakam da hiçbir zaman açıklanmadı. Nitekim Merkez Bankası’nın bu kapalılığı zaman içinde bütün faiz yükünün Merkez Bankası kasasından ödenmesine dönüştürüldü.

Merkez Bankası KKM’lere ilişkin faiz zararlarını hep karşılıksız para basarak ödedi. Nitekim bu yüzden uygulama ağır biçimde eleştirildi, 2023 Haziran ayında Mehmet Şimşek’in Hazine Bakanı olmasıyla ilk icraatlarından biri KKM’lerin tasfiye edileceğini söylemek oldu. Bir dönem toplam büyüklüğü 140 milyar doları aşan bu hesapların tasfiyesi 2 yıldan fazla zaman aldı. 

Dün Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yapılan açıklamada KKM için çıkış sürecinin tamamlandığı bildirildi.

Açıklamada, 23 Ağustos’tan itibaren gerçek kişiler için KKM hesaplarında yenileme ve açılış işlemlerinin (YUVAM hesapları hariç) yapılmayacağı aktarıldı.

Tüzel kişiler için bu adım daha önce şubat ayında atılmıştı.

KKM’nin toplam bakiyesi 2023 Ağustos’ta 140 milyar doların üzerine çıkarak zirve yapmıştı. KKM hesaplarının toplam büyüklüğü yılbaşında 32,5 milyar dolar seviyesindeyken, bugün itibarıyla 11 milyar dolara kadar geriledi.

Merkez Bankası tüm hesapların vadeleri sona erdiğinde ilgili Tebliğlerin yürürlükten kaldırılacağını duyurdu.

Merkez Bankası, 2025 yılı Para Politikası Metni’nde KKM’den çıkışı resmi bir hedef olarak açıklamış ve son dönemde yaptığı toplantılarda KKM’nin yakın zamanda sonlandırılacağını vurgulamıştı. Bu adım aynı zamanda makroihtiyati çerçevede önemli bir sadeleşme ile para politikasında daha öngörülebilir bir çerçeveye geçiş anlamına geliyor.