Karbon yakalama ve depolama teknolojilerinde lider Norveç, geçen yıl başlattığı ‘Northern Lights’ projesiyle sanayi tesislerinden toplanan karbondioksiti (CO2) Kuzey Denizi’nin altına depolamayı amaçlıyor.
Norveç şubatta Kuzey Denizi’nin altına karbondioksit depolamak için başlattığı 30 milyar dolarlık (1 trilyon 80 milyar) projenin ilk taşıma gemisi Northern Pioneer’ı teslim almıştı.
Norveç açıklarında, Kuzey Denizi’nin tabanına dünyanın ilk ticari karbondioksit enjeksiyonu yapıldı. Northern Lights açıklamasında karbondioksitin ülkenin güneydoğusundaki Brevik’te bulunan Alman çimento fabrikasından alındığını belirtti.
Northern Lights Genel Müdürü Tim Heijn şöyle konuştu: “Karbondioksiti güvenli şekilde rezervuara enjekte edip depoladık. Gemilerimiz, tesislerimiz ve kuyularımız operasyon halinde.”
Lider Norveç
Norveç, 2020’de ‘Longship’ adlı bir karbon yakalama ve depolama (CCS) girişimi başlatmıştı. ‘Northern Lights’, bu projenin en kritik aşamalarından.
Büyük petrol şirketleri Equinor, Shell ve TotalEnergies ortaklığındaki bu projeyle, endüstriyel emisyonlarla mücadele konusunda dünyanın ilk büyük ölçekli karbon yakalama ve depolama merkezi hedefleniyor.
Nitekim Almanya ve İskandinav ülkeleri başta olmak üzere birçok Avrupa ülkesi çimento, gübre ve çelik sektörleri için CCS teknolojisine yatırım yapıyor.
Fakat büyük ölçüde devlet desteğine dayanan bu teknoloji epey maliyetli, karmaşık ve hala deneme aşamasında.
Özel sektörün uzun vadede teknolojiye ne kadar yatırım yapacağı ise belirsiz.
Avrupa ülkeleri de kolları sıvadı
Birçok Avrupa ülkesi, karbon depolama altyapısını geliştirmek için yeni projelere hazırlanıyor.
Gelecek beş yılda karbon depolama tesisi kurmayı planlayan ülkeler ve projeleri şöyle:
İlk aşamada 1,5 milyon ton karbondioksit
Alman şirket Heidelberg Materials AG’nin Oslo’daki çimento fabrikası, bu yılın ortasına doğru karbondioksit yakalamaya başlayacak.
Bu tesis, aynı zamanda Northern Lights projesinin ilk müşterisi olacak.
Almanya’da ekonomi ve iklim koruma bakanı Robert Habeck geçen yıl, ‘‘Karbondioksitin atmosferde olmasındansa, yeryüzünde olmasını tercih ederim’’ demişti.
Projenin ilk aşaması kapsamında yılda yaklaşık 1,5 milyon ton karbondioksitin yakalanarak deniz altına depolanması planlanıyor.
Norveç, karbon depolama hizmetiyle, gelecek on yılda Avrupa’nın endüstriyel emisyonlarını azaltmada kritik bir rol oynayabilir. Ama pazarın ne kadar hızlı büyüyeceği belirsiz.
Yakalanan karbondioksit şimdilik devede kulak bile değil
Ticari şirketlerin atmosferden veya aşırı karbondioksit salımı yapan fabrikaların bacalarından doğrudan yakaladığı karbon dioksit miktarı aslında atmosferdeki fazla karbondioksitle karşılaştırınca henüz devede kulak bile değil. Ama pek çok yeşil teknoloji girişimcisi, bu tesislerin hep verimliliğinin hem de kapasitesinin artmasını ve karbon yakalama teknolojilerinin ekonomik olarak da anlamlı bir hale gelmesini bekliyor. Dünyada bu konuda çok ayıda girişim var ama İzlanda ve Norveç başı çekiyorlar.
