Erkek egemen muhafazakar dünya kendi hayat tarzına uymayan kadınlara yasaklar getirmeyi sürdürürken özelikle bazı internet medyasında bazı kadınların “Cüretkar” pozla yakalandıklarını iddia eden fotoğraf albümleri yayınlanıp duruyor. Bunlar ne kadar sıradan olursa olsun her fotoğrafın ortalığı yaktığı, salladığı, bunlara bakarken herkesin mahvolup ölüp bittiği söyleniyor. Bunlar da kullanılan bir favori kavramda “Cüretkar pozlar” lafı.
Tabii bir kadının neye cüret edeceğini kimin tayin edeceği konusu da ayrıca konuşulmalı. (Ben bu konuda erkeklere fazla söz hakkı verilmemesi gerektiğine inanıyorum). Gördüğüm kadarıyla cüret etme ve cüretkar kavramlarının bir an önce üzerinde tartışılıp kavram üzerinde net bir karara ulaşılması ihtiyacı acilen var. Siz “Cüretkar pozlar” başlıklı haberin anonsuna baktıktan sonra nasıl cüretkar olmuş kadın diye merak edip tıkladığınızda bir dizi fotoğraf çıkıyor karşınıza. Siz aşağıya doğru indiğinizde o medyada tıklanma sayısı artıyor olabilir ama sizin cüret kavramı konusunda tutarlı bir nosyona varmanız mümkün değil.
***
Bazen aklıma gelen yazı konusu gerektirdiği için fotoğraflar arıyorum bazen de aklımda hiç bir yeni konu yokken sadece fotoğraf çalışmasını kendi içinde yapmak için arka arkaya kafamda bir tema olmadan fotoğraflara bakıyorum
Eskiden alıp kütüphanemde tuttuğum fotoğraf kitaplarında bu sayede daha önce gözümden kaçmış olan bir çok olağanüstü fotoğrafı da yeni keşfettim.
Bu tür çalışma kaçınılmaz biçimde bir çok çıplak kadın fotoğrafına bakmak zorunda kalmanızı da içeriyor.
Çünkü hemen her büyük fotoğraf sanatçısı bir aşamada çıplak modellerle de çalışmışlar.
***
“Bakmak zorunda kalıyorum” demiş olmama bakarak çıplak kadın fotoğrafına bakmanın bana çok acı filan verdiğini sanmayın.
***
Sadece çıplak kadın fotoğrafı Yazar Janet Malcolm’un deyişiyle biraz incelik, rafinelik veya “her şeyi” göstermediği zaman bence daha seksi olabiliyor.
Yazar Norman Mailer onunla aynı fikirde değildi. 1992’de çıkan Madonna’nın “Sex” adlı kitabında sanatçının cinsel organını gösteren bir kare bile bulunmamasını Norman Mailer eleştirerek bunun sanat açısından bir eksiklik olduğunu söylemişti.
Dediğim gibi ben bu fikirde değilim, fotoğrafta biraz erotizm olabilmesi için biraz kapalılık biraz her şeyi göstermeme ve incelik olması gerektiğini düşünüyorum.
Birçok fotoğraf ustasının tamamen nude fotoğraflardan oluşan çalışmaları var tabii ki.
Örneğin sadece fotoğraf sanatında değil resim başta olmak üzere diğer sanat dallarında onun New York’taki galerisi olmasa Amerika’da sanatın gelişemeyecek olduğu Alfred Stieglitz gibi fotoğraf sanatçıları da var tamamen nude olan modelle çalışmayı doğru bulan…
Fotoğraf sanatçısı Edward Weston’un çekmiş olduğu bir fotoğraf da var. Fotoğraftaki kadının adı Charis, onun kim olduğunu daha sonra anlatacağım tabii ki.
Charis, bu fotoğrafta daha sonra evleneceği Edward Weston ile gezmeye gittiği göl kıyısında yürüyüşe çıkmış ve bir dinlenme anında kayaya yaslanarak oturmuş. Vücudunun tek bir noktası bile gözükmüyor, başı bile haşerelere karşı örtüyle kapalı.
Ama kadının o anda kendisinin fotoğrafını çeken Weston’a öyle bir bakışı var ki, aşktan kaynaklanan cinselliği ve masumiyeti birlikte görebiliyorsunuz o bakışta. Başlıkta dediğim gibi bu “Aşık kadının bakışı” olmuş.
Bu yüzden bu kare çok güzel. Bu kadar meşhur olmayı, hakkında bu kadar konuşulmayı gerçekten hak eden bir fotoğraf bu.
Charis, profesyonel bir modeldi. Çok güzel bir kadındı. Weston ile 1934 yılında tanıştılar, 1939 yılında evlendiler. Charis, Weston’a 1945 yılında onu terk edeceğini söyledi 1946 yılında boşandılar. Weston Charis’in son fotoğrafını 1948 yılında çekti ve 1958 yılında da öldü.
Döneminin en önemli modellerinden olan Charis’e yaşlılığında bu fotoğraf sorulduğunda o anda kendisini bir sanat ürününün yaratılması sürecinin parçası olarak hissettiğini söyledi. Belki de poz veren modelde bu duygunun o anda olması, yapılan işin sonunda sanat olabilmesi için daima gereken bir şeydir.
Yazar Janet Malcolm’un Edward Weston’un çıplak kadın fotoğraflarına neden “Hiç seksi ve şahsiyeti olamayan” yorumu yaptığını anlamak için onun bir çok başka fotoğrafına da baktım. 1937 yılında Weston tarafından çekilmiş tamamen çıplak Nude adı verilmiş fotoğrafındaki modelin vücudunu çok güzel bulmakla birlikte Malcolm’un neden böyle yorumda bulunmuş olduğunu anladığımı sanıyorum.
