Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) duyurduğu 2025 ikinci çeyrek büyüme rakamlarına göre ekonomi yıllık bazda yüzde 4,8 .

1 Eylül’de konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, Türkiye ekonomisinin mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış çeyreklikte yüzde 1,6 büyüdüğünü belirterek yılın ilk yarısında yıllık büyümenin yüzde 3,6 olduğunu vurgulamıştı. Şimşek “Dünya Bankası sınıflamasına göre 2025 yılında yüksek gelirli ülkeler grubuna girme ihtimalimiz arttı” demişti.

Mahfi Eğilmez “Yüksek Gelirli Ülkeler Arasına Girmişiz” başlıklı yazısında bu durumu değerlendirdi. Yazıdan öne çıkanlar şöyle:

* 2025 yılı ikinci çeyrek verileriyle birlikte geçmişe dönük revizyonlar da yapılınca birden Dünya Bankası kişi başına gelir sıralamasında yüksek gelirli ülkeler kategorisine terfi ettiğimizi gördük.

* Dünya Bankasının kişi başına gelir düzeyine göre ülkeleri sınıflandırdığı tablonun güncel halini şöyle gösterebiliriz:

* Tabloya göre Türkiye 2024 yılından itibaren yüksek orta gelirli ülkeler kategorisinden yüksek gelirli ülkeler kategorisine terfi etmiş görünüyor.

* Türkiye bu noktaya son yıllarda GSYH’sinde oraya çıkan hızlı artışlarla geldi. Bu nasıl oldu? Bunun nasıl olduğunu açıkça ortaya koyabilmek için önce cari fiyatlarla GSYH’nin dolar cinsinden nasıl hesaplandığını açıklayalım.

* Cari fiyatlarla GSYH, ekonomide üretilen nihai mal ve hizmetlerin miktarlarının piyasa fiyatları cinsinden toplanmasıyla elde ediliyor. Dolayısıyla bu hesaplamada enflasyon arındırılması söz konusu değil. Bir önceki yılın GSYH’si 100 TL iken cari yılda ekonomi hiç büyümemiş ama fiyatlar yüzde 50 artmış olsa, bu yılın GSYH’si cari fiyatlarla 150 TL çıkıyor.

* Sonra bu GSYH o yılın ortalama dolar kuruna bölünüyor ve dolar cinsinden GSYH bulunuyor. Bir önceki yılın 5 olan dolar kuru bu yılda da hiç değişmemiş olsun. Bir önceki yılın GSYH’si dolar cinsinden (100 / 5 =) 20 dolar, bu yılın GSYH’si dolar cinsinden (150 / 5 =) 30 dolar çıkar. Bulunan bu GSYH, yıl ortası nüfusuna bölünerek kişi başına gelir bulunuyor.

* Ülke nüfusu 10 kişi olsun ve iki yılda hiç değişmemiş olsun. Bu durumda önceki yılın kişi başına geliri (20 / 10 =) 2 dolar bu yılın kişi başına geliri de (30/10 =) 3 dolar olarak bulunur. Bu ülkede kişi başına gelir bir yılda yüzde 50 artmış görünür. Oysa hiçbir şey değişmemiştir, artan yalnızca enflasyondur.

* Özetle söylemek gerekirse bir ülkede enflasyon yüksek, kur da sabitse o ülkede gelirler artmış görünür. Böyle bir ortamda hükümetler enflasyonun fazla da düşmesini istemezler.

* Türkiye yüksek enflasyon ve yüksek faize dayalı carry trade sisteminin yarattığı kur sabitleşmesini kullanarak GSYH’sini ve kişi başına gelirini sürekli artırmış görünmektedir.

* Enflasyonun tek haneye düşürüldüğü ve kurun yüksek faizin yarattığı carry trade ile baskılanmadığı bir ortamda bu değerler hızla düşer. Öte yandan bu şekilde illüzyonla yaratılmış olan tablonun en büyük sıkıntısı gelir dağılımında ortaya çıkan büyük bozukluktur.