Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın görece yeni başlattığı bir programı var, adı ‘Rekabet öncesi iş birliği’.
Bu program, bakanlığın henüz ticarileşmemiş teknolojik girişimleri destekleme programı ama tipik bir start-up yaratma veya tohum sermayesi verme programı değil.
Onun yerine bakanlık belirli teknoloji alanlarında hedef gösteriyor, bu hedefe ulaşacağını düşünen girişimlere de hibe desteği dahil maddi destekler sunuyor.
Daha önce bir harita ve navigasyon uygulaması geliştirme çağrısı yapıldı, bir de yapay zeka için Türkçe geniş dil modeli geliştirme çağrısı. Bunlar, görece niş alanlardı, ilgilisinden başkasının dikkatini çekmedi. Ama sanırım bu iki çağrı zaten ‘Rekabet öncesi iş birliği’ programı için de pilot uygulamalardı.
Şimdi birkaç gün önce yeni bir çağrı daha yapıldı aynı program çerçevesinde. Bu kez hedef iddialı, bu hedefe uygun girişimlerin ortaya çıkması halinde ise verilmesi gereken maddi teşviklerin boyutu da milyar dolar seviyesine kadar ulaşabilir.
Sanayi Bakanlığı “Yerli nükleer reaktör geliştirilmesi” çağrısında bulunuyor.
Bu alanda başvuracakların 5 özel konudan en azından birinde proje ve tasarım geliştirmesi bekleniyor. Bunlar sırasıyla şöyle:
1. 3+ nesil reaktörlerin daha da geliştirilmesine dönük yeni tasarımlar;
2. “4. nesil” diye adlandırılan, yani gaz soğutmalı hızlı reaktörler, kurşun soğutmalı hızlı reaktörler, sodyum soğutmalı hızlı reaktörler, süper kritik su soğutmalı reaktörler ve ergimiş tuz reaktörleri olmak üzere altı farklı reaktör tasarımını içeren teknolojiler;
3. Küçük Modüler Reaktör (SMR): Genellikle 300 MWe’den daha az güç kapasitesine sahip, ana bileşenleri fabrikada seri olarak üretilerek kurulum sahasına taşınıp monte edilen modern nükleer reaktör tasarımlar;
4. Mikroreaktör: Genellikle 1-20 MWe arası elektrik gücüne sahip ve mobil olarak taşınabilecek kadar kompakt olup uzak veya şebekeden bağımsız yerlerde hızlıca enerji sağlamak üzere tasarlanmış taşınabilir bir nükleer reaktör türleri;
5. Reaktör basınç kabı, reaktör koru, basınçlandırıcı, buhar üreteci, çevrim pompaları, reaksiyon kontrol sistemleri, moderasyon sistemi, enstrümantasyon ve kontrol sistemleri, aktif ve pasif güvenlik sistemleri, yapısal malzemeler, soğutma sistemleri ve ısı değiştiriciler gibi temel bileşen tasarımları.
Bilmiyorum bu çağrıya 31 Aralık’a kadar cevap veren, başvuran olur mu ama sadece bu çağrıyı yaptığı için bile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığını kutlamak gerektiğini düşünüyorum.
Bence bu konudaki başvurulara bir süre sınırı koymamak, her zaman geliştirilmesi gereken bu teknolojiler için yerli bilim insanlarını ve girişimcileri teşvik etmeye devam etmek gerekiyor.
Programdaki gelişmeleri heyecanla bekleyeceğim
