‘Doğruluk mu cesaret mi?’ programında öne çıkan filmlerden bazıları şunlar:

Berlin’de futbol oynayan Türkiye kökenli genç kadınların kimlik, entegrasyon ve aidiyet mücadelesini konu alan Oyun Değiştiriciler (Aysun Bademsoy)

İstanbul Film Festivali’nde SİYAD En İyi Film Ödülü’nü kazanan Gündüz Apollon, Gece Athena (Emine Yıldırım)

Teknolojinin insanlık ve tarih algımızla ilişkisini araştıran Beşinci Seviye (Chris Marker)

Miguel Gomes’e geçen yıl Cannes Film Festivali’nde en iyi yönetmen ödülünü kazandıran Büyük Yolculuk

Doğru ve cesur paneller

Program, akademi ve sanat dünyasından konukların katılımıyla gerçekleşecek paneller aracılığıyla izleyiciyi; iktidar oyunlarından video oyunlarına, çocukluktan sporda anlam arayışına uzanan etkileşimli tartışmalara davet ediyor. Panel katılımcıları arasında oyuncu, yönetmen ve senarist Onur Saylak, psikiyatrist Prof. Dr. Bengi Semerci, yönetmen-senarist Deniz Tortum gibi isimler yer alıyor.

Panel 1 – İçimizdeki Tanrıçalar

25 Eylül Perşembe, 16:30

Katılımcılar: Emine Yıldırım (yönetmen), Ferhan Özenen (psikanalist), Prof. Dr. Ayşe Naz Bulamur 

Moderatör: Dr. Müge Turan (İstanbul Modern Film Küratörü)

Mitoloji, insanın dünyayı anlamak için kurduğu ilk ‘oyun sahnesi‘dir. Bu panel, kadim anlatıların ruhumuzdaki yankılarını, tanrıça imgelerinin bilinç dışımızda ve kolektif hafızamızda nasıl yaşamaya devam ettiğini araştırırken, sinemadan edebiyata, psikanalizden sanata uzanan bakışlarla içimizdeki tanrıçaları keşfe davet ediyor.

Panel 2 – Oyun Birleştirir: Kolektif Mücadele 

25 Eylül Perşembe, 19:30

Katılımcılar: Aysun Bademsoy (yönetmen), Banu Yelkovan (gazeteci), Alper Hasanoğlu (psikiyatrist)

Moderatör: Dr. İren Dicle Aytaç (öğretim üyesi)

Bu panel, sporun rekabet alanı olmaktan öteye uzandığını, aynı zamanda kimlik, aidiyet ve dayanışmanın sahnesi olduğu fikrinden hareket ediyor. Göç deneyimlerinden kadınların sahadaki varlığına, kolektif mücadele pratiklerinden oyunun dönüştürücü gücüne uzanan tartışmalarla sporun birleştirici etkisini birlikte düşünmeye davet ediyor. Sinirbilim, sanat ve spor yazını üzerinden gelen katkılarla sporun toplumsal rolü farklı açılardan ele alınıyor.

Panel 3 – Şiddetin Ritüelleri

27 Eylül Cumartesi, 15:30

Katılımcılar: Prof. Dr. Bengi Semerci (psikiyatrist), Onur Saylak (oyuncu, yönetmen, senarist)

Moderatör: Prof. Dr. H. Serdar Gergerlioğlu (sinirbilimci)

Oyun, ritüel ve insan deneyimiyle şiddet nasıl kesişiyor? Panel, oyun ve ritüelin şiddeti görünür kılma biçimleri üzerine felsefi ve psikanalitik bir tartışma alanı açarak şiddetin temsilinin kolektif hafızadaki yankılarını sorguluyor. Katılımcılar, şiddetin oyun aracılığıyla nasıl yeniden üretildiğini ve oyuncuların şiddeti canlandırma deneyimlerini tartışıyor; oyunun ve temsilin sınırlarını birlikte deneyimlememizi sağlıyor.

Panel 4 – Sanal, Gerçek ve Ötesi

28 Eylül Pazar, 15:30

Katılımcılar: Deniz Tortum (yönetmen, senarist), Alkan Avcıoğlu (yönetmen, senarist)

Moderatör: Dr. Reşat Fuat Çam (öğretim üyesi, yönetmen)

VR ve yapay zekâ gibi yeni teknolojilerin sinema aracılığıyla ‘gerçek‘liği nasıl dönüştürdüğünü keşfe çıkan panel, yeni dünyada sanatın dönüşümünü ve sinemanın bu yeni teknolojik oyun alanındaki yerini tartışmaya açıyor. Sanatın sınırlarını ve dünyayı hayal etme biçimlerimizi değiştiren bu dönüşümü tartışırken de teknolojinin yaratıcı gücü üzerine birlikte düşünmeye davet ediyor.

Atölye

360° VR Film Atölyesi – Oyun mu Gerçek mi? 

28 Eylül Pazar, 13:30 

Moderatör: Doç Dr. Berceste Gülçin Özdemir (öğretim üyesi, yönetmen) 

Atölye, iklim krizinin en temel sorunlarından kuraklığı konu alan Susuzluk (Berceste Gülçin Özdemir, 2023) filmini VR gözlükleriyle deneyimletiyor. Hem geleneksel kamera hem 360° VR teknolojisiyle çekilen film, suyun anlamını sorgulayan felsefi bir yolculuk sunuyor.

Gösterimin ardından yönetmen ve proje yürütücüsü Doç. Dr. Berceste Gülçin Özdemir eşliğinde bir söyleşi planlanıyor. İzleyici deneyiminin, VR teknolojisinin sınırları ve oyun felsefesi çerçevesinde yeni sorgulama alanları açması tartışmaya sunuluyor.

Filmler

Gündüz Apollon, Gece Athena

Yönetmen: Emine Yıldırım

Oyuncular: Ezgi Çelik, Barış Gönenen, Selen Uçer, Gizem Bilgen

Film, yetimhanede büyüyen Defne’nin annesinin hayaletini bulma umuduyla çıktığı fantastik ve duygusal yolculuğu Side Antik Kenti’nin mistik atmosferinde anlatıyor. Dünya prömiyerini yaptığı Tokyo Film Festivali’nin ‘Asian Future‘ bölümünde en iyi film ve İstanbul Film Festivali’nde de SİYAD En İyi Film Ödülü’ne değer görüldü. Defne’nin hayaletlerle kurduğu diyaloglar aracılığıyla mitolojik figürlerin gölgesinde ilerleyen hikâye, geçmişin travmalarının yanısıra, bugünün dünyasında kadınlara yüklenen rollere dair sorular soruyor.

Oyun, 2011

Yönetmen: Ruben Östlund

Oyuncular: Anas Abdirahman, Sebastian Blyckert, Yannick Diakité

Göteborg’da yaşanan gerçek bir olaydan esinlenen film, Afrikalı göçmen ailelerin çocuklarından oluşan bir grubun, varlıklı beyaz çocukları manipüle ederek telefon ve benzeri eşyalarını ellerinden alışını konu alıyor. Östlund, belgesel sinemaya yönelik yakın gözlemci tavrını hayranlık uyandıran mizansenlerle birleştirerek sosyal sınıf, akran baskısı, zorbalık ve sömürüyü soğukkanlılıkla aktarıyor. Yönetmenin sonradan daha çok dikkat çektiği filmlerinin habercisi niteliğindeki ‘Oyun‘ kimi eleştirmenlerce ırkçı, kimilerince ise cesur bulundu.

Beşinci Seviye, 1997

Yönetmen: Chris Marker

Oyuncular: Catherine Belkhodja, Kenji Tokitsu, Nagisa Ôşima

Marker’ın dijital çağın bellek, tarih ve kimlik üzerindeki etkilerini masaya yatırdığı filmde, bilgisayar programcısı Laura, eski sevgilisinin yarım bıraktığı Okinawa Savaşı konulu bir video oyununu tamamlamaya çalışıyor. Marker, burada bir görüntünün aynı anda hem belge hem silah olabilen sorunlu statüsü üzerine düşündürüyor. Bu kurmaca-belgesel yaklaşım, şiddetin ve hafızanın nasıl araçsallaştırıldığına işaret ederken sinema ile oyun arasındaki sınırları bulanıklaştırıyor; bu, filmi teknolojinin insanlık ve tarih algımız üzerindeki etkilerine dair çarpıcı bir başyapıt haline getiriyor.

Büyük Yolculuk, 2024

Yönetmen: Miguel Gomes

Oyuncular: Gonçalo Waddington, Crista Alfaiate, Cláudio da Silva

1918’de Burma’da geçen romantik hikâyede Edward ve Molly, bizi bir tür aşk kovalamacasının içine davet ediyor. Zamanlar ve imgeler arasında gezinen, sömürge dönemi saklambaç oyunuymuşçasına ilerleyen film, analogdan dijitale, belgeselden kurmacaya türler ve zamanlar arasında özgürce dolaşarak sinemaya derin bir övgü niteliği taşıyor. Sekizinci uzun metrajı, Gomes’e Cannes Film Festivali’nde en iyi yönetmen ödülünü kazandırdı.

Öldürme eylemi, 2012

Yönetmen: Joshua Oppenheimer

Oyuncular: Anwar Congo, Herman Koto, Syamsul Arifin

Belgesel, Endonezya’da karaborsada sinema biletleri satan Anwar ve arkadaşlarından oluşan ufak çetenin, daha sonra milyonlarca kişinin öldürülmesinden sorumlu tutulacak paramiliter, aşırı sağcı bir örgüte dönüşmesini anlatıyor. Film boyunca Anwar ve arkadaşları, giriştikleri katliamları bütün sıradanlığıyla anlatırken bu anları tuhaf, çok sevdikleri eski Amerikan filmlerinden sahnelermiş gibi canlandırıyor. 

Film, kötülüğün sıradanlığını ve faillerin akıl işleyişini geleneksel belgesellerin yapamayacağı şekilde tüm çıplaklığıyla gözler önüne seren, sarsıcı ve unutulmaz bir sinema deneyimi sunuyor.

Oyun Değiştiriciler, 2024

Yönetmen: Aysun Bademsoy

Bademsoy, 1995’te çektiği Mädchen am Ball (Sahadaki Kızlar) belgeselinde Berlin’de futbol oynayan Türkiye kökenli genç kadınların hikâyelerini anlatmıştı. Aradan geçen 30 yılın ardından yönetmen, aynı kadınların ve onların kızlarının izini sürerek kimlik, entegrasyon ve aidiyet meselelerine yeniden bakıyor. Belgeselin çok katmanlı yapısı, futbol sahasının bir özgürlük alanı olarak kadınlara açtığı imkânları ve sonraki kuşakların sosyal medya, aile ve toplum baskıları arasındaki sıkışmışlığını incelikle yansıtmasıyla açığa çıkıyor.