Kahramanmaraş’taki bir mağara, “lüks”ün ve süslenmenin tarihini aydınlatması bakımında çok önemli. Çünkü bu mağarada bundan 12 binde 18 bin yıl önce yaşayan insanların sadece karınlarını doyurup hayatta kalmaya uğraşmanın ötesinde olduklarına dair önemli kanıtlar bulundu. O dönem insanları çeşitli incik boncuklarla, şekil verilmiş taşlarla süsleniyordu. Bu süs eşyası kök boyalarla boyanıyor, rengarenk oluyordu.

Kahramanmaraş kent merkezine 65 kilometre uzaklıktaki Döngel Mahallesi’nde bulunan Direkli Mağarası 2007’den beri kazılıyor.

Titizlikle sürdürülen çalışmalarda bugüne kadar ana tanrıça figürü, Paleolitik Dönemi’ne ait kalıntılar, tarım aletleri, mezarlar ile kemikten yapılmış 13 bin yıllık iğneler bulunmuştu. Yeni bulgularla birlikte Direkli Mağarası, bölgenin tarihine ışık tutmaya devam ediyor.

11 bin 500-16 bin yıl öncenin estetik merkezi

Kazı Başkanı ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cevdet Merih Erek, AA muhabirine, Direkli Mağarası’nın o dönemde Arap Yarımadası, Kafkasya, Doğu Akdeniz ve Anadolu arasında kültürel alışverişin ve estetik anlayışın merkezi konumunda olduğunun ortaya çıktığını söyledi.

Bu yılki kazıların ana temasının süslenme kültürü olduğunu belirten Erek, şunları kaydetti:

“Bu yıl sekiz plan karede çalıştık ve üçüncü arkeolojik seviyeden sekizinci seviyeye kadar ulaştık. Direkli Mağarası insanı, beslenme ve avcılığın yanı sıra süslenmeye de büyük önem vermiş. Taş, kemik ve deniz kabuklularından yapılmış çok sayıda boncuk ortaya çıktı. Boncukların çeşitliliği, ateşle işlenmesi ve kırmızı aşı boyasıyla renklendirilmesi, milattan önce 9 bin 500 ila 14 bin arasına tarihlenen dönemde insanların kendini süsleme ve farklı görünme eğilimini güçlü şekilde gösteriyor.”

Erek, kazılarda bulunan renkli boncukların Anadolu kültürünün tarihine önemli katkı verdiğini ifade ederek, “Anadolu’da yaylacılık, köy ve ova kültürlerinde hayvanların bile boyanıp süslenmesi, bu geleneğin ne kadar köklü olduğunu ortaya koymaktadır.” dedi.

Paleolitik veya neolitik çağdan hemen öncesini, günümüzden 13 binle 18 bin yıl öncesini ifade eden Epipaleolitik Dönem’deki insanların süslenmeye büyük önem verdiğini vurgulayan Erek, şöyle devam etti:

“Kazılarda ortaya çıkan veriler, Direkli Mağarası insanlarının yalnızca gündelik ihtiyaçlarını karşılamadıklarını, aynı zamanda sanatsal bir ifade olarak süslenmeye büyük önem verdiklerini göstermektedir. Boncuklar, kullanılan ham maddeler, üretim teknikleri ve ticaret yolları, bu insanların yaşam hikayesinin önemli parçalarını oluşturmaktadır.”

Kazılarda bulunan yabani keçi kemiklerinin ve boynuzlarının Direkli Mağarası insanlarının Kafkasya ile Anadolu arasında doğrudan bağlantıya sahip olduğunu anlatan Erek, bu durumun mağaradaki yaşamın yalnızca yerel toplulukla sınırlı kalmadığını, geniş coğrafyada yoğun hareketlilik ve kültürel etkileşim olduğunu açıkça gösterdiğini sözlerine ekledi.