Gazze’de elde edilen ateşkeste ilk kritik sınav günü pazartesi olacak. O gün Hamas elindeki canlı esirleri İsrail’e teslim edecek. İsrail ordusu dün öğlen saatlerinden itibaren ateşkesi başlattı ve geri çekilmeye girişti. Gazze şehrini terk etmek zorunda kalan Filistinliler yüzbinler halinde şehre geri dönmeye başladı. Pazartesi öğlen 12.00’de Hamas’ın 72 saatlik süresi doluyor ve bu saatten önce örgütün elindeki canlı rehineleri teslim etmesi gerekiyor. Aynı gün sabah saatlerinde Amerikan Başkanı Donald Trump da İsrail’in başkenti Tel Aviv’de olacak ve ülkenin parlamentosu Knesset’te bir konuşma yapacak. Trump ardından hemen Mısır’a gelecek ve burada çok sayıda ülke liderinin de katılacağı bir imza töreninde bulunacak. Mısır’daki törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılması bekleniyor.
Gazze’de İsrail’in iki yılı aşkın süredir sürdürdüğü acımasız savaş ve işgalin ardından Başkan Donald Trump tarafından hazırlanan 20 maddelik barış planının ilk aşaması için hızlı gelişmeler yaşanıyor. Bu aşamada İsrail’in ateşkes ilan etmesi ve işgali hafifletip daha önce belirlenmiş sınır çizgisine çekilmesi gerekiyordu. Bu dün başladı, İsrail askerleri geri çekilmeye başladı. Bununla eş zamanlı olarak, daha birkaç hafta önce Gazze şehrinin de operasyon sahası ilan edilmesi yüzünden buradan göç etmek zorunda kalan yüz binlerce Filistinli Gazze’nin Güneyinde sığındıkları yerlerden yeniden Gazze şehrine dönmek için yürüyüşe geçti.
Bu ilk aşamanın en önemli unsuru esir değiş tokuşu. Pazartesi günü Hamas elinde olan ve hala hayatta olan 20 kadar esiri Kızılhaç aracılığıyla İsrail’e teslim edecek. Eş zamanlı olarak İsrail de cezaevlerinde tuttuğu 2 bin kadar Filistinli’yi serbest bırakacak.
Geçmişte Hamas’ın bu esir değiş tokuşlarını bir çeşit zafer kutlamasına çevirdiği ve bunun da hem İsrail hem de ABD’de büyük tepki çektiği biliniyor. Bu kez değiş tokuşun nasıl yapılacağı o yüzden merakla bekleniyor. Çünkü anlaşmanın henüz pazarlığı bile başlamamış sonraki aşamaları için Hamas’ın silah bırakması ve Gazze yönetiminden vazgeçmesi en önemli maddeler. Hamas’ın esir değiş tokuşunu silahlı bir zafer gösterisine çevirmesi, zor elde edilen güveni yeniden sarsabilir. İsrail bu yılın mart ayında ateşkesi tam da bu sebeple bozmuş, Gazze’ye yeniden saldırmaya ve bölgeye insani yardım girişini durdurmaya başlamıştı. Bunun üzerine Gazze’de büyük bir açlık olmuş, çok sayıda küçük çocuk ve yetişkin açlıktan ölmüştü.
Pazartesi rehinelerin serbest bırakılmasıyla Gazze’ye insani yardım girişi de başlayacak; Birleşmiş Milletler yardım girişinin daha önce başlamasını sağlamaya çalışıyor, çünkü Gazze’de durum acil ve BM’nin toplam 170 bin ton yardı malzemesi halen sınırın Mısır tarafında, Refah sınır kapısı yakınında bekliyor.
Pazartesi sabahı Amerikan başkanı Donald Trump da İsrail’e gidecek ve Tel Aviv’de Knesset’te bir konuşma yapacak, ardından Mısır’a gelecek ve burada çok sayıda liderin katılacağı bir törende ateşkes anlaşmasının imzalanmasına tanıklık edecek. Bu törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılması bekleniyor.
ABD Başkanı Trump, dün Beyaz Saray’da Gazze gündemine ilişkin soruları yanıtladı. Trump, “Sanırım (pazartesi) erken saatlerde Knesset’te konuşma yapacağım, sonra da Mısır’a gideceğim. Ayrıca dünyanın dört bir yanından birçok lider davet edildi” diye konuştu.
Gazze’de uygulanmaya başlayan ateşkesin sadece İsrail ve Filistin için değil tüm bölge ülkeleri ve dünya için “iyi bir şey” olduğunu vurgulayan Trump, “Bu, Gazze’nin ötesinde bir şey. Gazze çok önemli ama bu Gazze’nin ötesinde bir şey. Bu Orta Doğu’da barış demek, bu çok güzel bir şey” şeklinde konuştu.
Trump, ateşkesin devam edeceğinden emin olup olmadığı yönündeki soruya yanıt vererek, “Ateşkesin devam edeceğini düşünüyorum. Herkes savaştan yoruldu. Unutmayın, 7 Ekim korkunç bir gündü, 1200 kişi öldü ama Hamas da 58 bin kişi kaybetti. Bu büyük bir intikamdı. İnsanlar bunu anlıyor. Bence herkes savaştan yoruldu” ifadelerini kullandı.
İran ve Rusya gibi ülkelerin de Hamas-İsrail ateşkes sürecine pozitif katkı verdiklerini görmekten çok mutlu olduğunu dile getiren Trump, bu durumdan dolayı bölge barışı için umutlu olduklarını aktardı.
Trump, Gazze’nin yeniden inşa sürecinde bölgedeki bazı Arap ülkelerini işaret ederek, isim vermeden bu ülkelerin Gazze’nin inşa sürecinde sorumluluk almaya hazır olduklarını ima etti.
