Kuzeydoğu Suriye’yi kontrol eden Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) merkezî Suriye yönetimine entegrasyonu görüşmelerinde ilerleme sağlanırken bölgeden donanımlı bir heyet Şam’da görüşmelere katılıyor.
İddialara göre görüşmelerde SDG’ye bağlı silahlı güçlerin merkezî orduya entegrasyonunda büyük oranda anlaşmaya varıldığı, bölgenin yönetimi, sınır kapıları, petrol ve diğer konularda ortaklaşmaya doğru yol alındığı belirtiliyor. Yine iddiaya göre anlaşma kapsamında SDG’nin üç askerî tümen ve aralarında Kadın Savunma Birlikleri tugayı da dâhil birkaç bağımsız tugaydan oluşacak silahlı grupları, Suriye ordusunun yapısı içerisinde yer alacak. Beşar Esad yönetimi dönemindeki orduda görev yapan generaller ve bazı rütbeli askerlerin yeni Suriye ordusunda görev almasının gündemde olduğu, Ankara’nın da bu yönlü girişime olumlu tepki verdiği ileri sürüldü.
Kuzey ve Doğu Suriye Yönetimi’nden askerî ve güvenlik heyeti ile merkezi yönetim heyeti arasında başkent Şam’da iki gündür görüşmelere devam ediliyor. Heyette SDG’nin üst düzey komutanları yer alıyor. Heyete “Gölge Adam” olarak isim yapan Genel Komutanlık Üyesi Sîpan Hemo başkanlık ediyor. Heyetin diğer üyeleri Sozdar Hecî, Ebcer Dawûd ve Şakir Deyrezor’dan oluşuyor.
Bölgedeki kaynakların verdiği bilgiye göre, görüşmelere katılan SDG heyeti, Kuzey ve Doğu Suriye’nin coğrafi çeşitliliğini yansıtan isimlerden oluşuyor. Bu kapsamda Kamışlı’dan Afrin’e, Kobani’den Derik’e, Heseke’den Deyrizor ve Rakka’ya kadar tüm önemli kentlerden yetkililer heyette yer aldı. Görüşmelere katılan heyette Deyrizor ve Rakka’dan önemli Arap isimlerin de yer almasının yerel dinamiklerin Şam’la entegrasyonunda dengeli bir yaklaşım sergileme amacı taşıdığı ve görüşmelerin sadece Kürt odaklı olmadığı mesajı verdiği ifade ediliyor.
Entegrasyon ve ateşkes odaklı adımlar
Görüşmelerin detaylarını aktaran gazeteci Doğan Cihan’a göre, Şam’daki buluşma, 10 Mart 2025’te imzalanan anlaşmanın uygulanmasını hızlandırmak üzere tasarlandı. Taraflar, dört ana madde etrafında yoğunlaştı: Öncelikle, Kuzey ve Doğu Suriye ile Halep’te derhal ve kapsamlı bir ateşkes ilan edilmesi kararlaştırıldı. Bu, Şeyh Maksud ve Eşrefiye mahallelerindeki gerilimleri sona erdirmeyi ve tüm Suriyelilerin istikrarlı bir ülkede yaşamasını güvence altına almayı hedefliyor. İkinci olarak, SDG’nin Suriye ordusuna, İç Güvenlik Güçleri’nin (Asayiş) ise İçişleri Bakanlığı’na entegrasyonu masaya yatırıldı.
Anayasada uzlaşma
Bir diğer gündem Suriye Anayasası’nın revizyonu oldu. Heyetler, anayasanın tüm etnik ve dinî bileşenlerin temsilini garanti edecek şekilde değiştirilmesi konusunda uzlaştı. Bu, Kürtçe’nin resmî dil statüsü gibi kültürel hakları da kapsıyor ve merkezî olmayan bir yönetim modelini teşvik ediyor.
Son olarak, mültecilerin dönüşü ve terörle mücadele yöntemleri ele alındı. Afrin, Resulayn ve Tel Abyad gibi bölgelerden göç edenlerin organize dönüşü için çalışmalar hızlandırılacak; IŞİD hücrelerine karşı ortak operasyonlar öngörülüyor.
Görüşmelerde resmî belge imzalanmasa da atmosferin olumlu geçtiği ve pratik adımların atılacağı belirtildi.
SDG üç tümen şeklinde örgütlenecek
Şam’daki görüşmelere katılan isimlerden olan Kuzey ve Doğu Suriye yetkililerinden Foza Yûsif, Şam ile SDG heyetleri arasında gerçekleşen görüşmede bazı hususların netleştiğini söyledi. Yûsif, şunları söyledi:
“Esas olarak SDG üç askerî tümen şeklinde örgütlenecek. Fakat bazı ayrıntılar var ve bunlar tartışılacak. İç güvenlik konusunda da bazı hususlar netleşti, buna göre güvenlik boşluğunun oluşmaması için ve yeni bir güvenlik sistemi tamamen oturuncaya kadar her iki taraf iş birliği içinde çalışacak. İnanıyoruz ki bu tüm Suriye’de olumlu bir etki bırakacaktır. SDG, tüm Suriye’ye hizmet edecek şekilde Suriye ordusu içinde yer alacak, hiç fark oluşturmadan tüm Suriye’nin ordusu olacak; sadece bir grubun, bir mezhebin ya da bir milletin değil.”
Orduya entegrasyonun detayları ve yol haritası
SDG bünyesinde Araplardan oluşan Şimal Demokratik Tugayı Komutanı Ebu Ömer İdlibi, Rûdaw’a verdiği yazılı mülakatta, SDG askerî heyeti ile Suriye Savunma Bakanlığı arasında Şam’da gerçekleşen son toplantıların ayrıntılarını aktardı.
İdlibi, “Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) “üç askeri tümen ve aralarında Kadın Savunma Birlikleri’nden bir tugayın da bulunduğu birkaç bağımsız tugaydan oluşacak silahlı grupların yeni Suriye ordusunun yapısı içerisinde yer alacağını” belirtti.
SDG’li komutan, “Suriye Demokratik Güçleri” adının yeni Suriye’nin inşası aşamasına uygun olarak değiştirilebileceğini aktardı.
İdlibi, entegrasyondan sonra SDG bünyesindeki saha komutanlarının askerî rütbelerinin ne olacağına yönelik soruyu, “Entegrasyon mekanizması ve bu konuya ilişkin askeri işler, 10 Mart Anlaşmasının arzu edilen hedeflerine ulaşacak şekilde teknik ve askeri müzakereler sırasında ele alınacak. Bu konuların sonuçları, her iki tarafın alacağı kararlara göre, üzerinde birlikte çalıştığımız yeni Suriye’nin yeni vizyonuna uygun olarak ulusal hedeflere ulaşacak şekilde belirlenecektir” sözleri ile yanıtladı.
Komuta ettiği Şimal Demokratik Tugayı’nın, “SDG’nin özgün ve kurucu bir parçası olarak” entegrasyon mekanizmalarının bir parçası olacağını aktaran İdlibi, anlaşmanın uygulanması için belirlenen takvimin yıl sonu olarak gösterilmesinin kesin tarih olmadığına dikkat çekti. İdlibi, “gerçekçi bir sonuç” elde etmek için sürecin uzayabileceğini söyledi. değiştirilebileceğini vurguladı.
Eski general devrede
İsrail kaynaklı İ24 TV, Esad yönetimi döneminde Suriye ordusunda Tuğgeneral iken ülkeden kaçarak Türkiye’ye sığınan Manaf Tlass’ın, Suriye’nin yeni Savunma Bakanı olarak atanması için Ankara’nın Şam yönetimine teklif yaptığını ileri sürdü.
Suriye’de uzun süre Savunma Bakanı olarak görev yapan deneyimli siyasetçi ve General Mustafa Tlass’ın oğlu ve Beşar Esad’ın geçmişte beraber askerlik yaptığı yakın bir arkadaşı olan Suriyeli General Manaf Tlass’ın, Suriye ordusunda görev almaya hazır olduğu ve bu kapsamda Ankara ile görüşme halinde olduğu ifade ediliyor.
