Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş, Diyarbakır’da Dicle Üniversitesi’nin akademik yılı açılışında konuşmasını Kürtçe dörtlükle bitirdi: “Bi hev re bibin dil bi dil, dest bi dest; aştî li nav me ra best. (Birlik olalım, gönül gönüle, el ele olalım, aramızda barış esas olsun)”
Kurtulmuş konuşmasında kültürel farklılıkların bütünleştirme aracı olarak görülmesi gerektiğini belirterek ana dille ilgili şunları söyledi:
‘Ana dil ana sütü kadar helaldir’
“Dil, insanların kendisini en iyi ifade ettiği alanlardan birisidir. Ayrışmanın değil, çok çeşitliliğin ve çok kültürlülüğün yansımasıdır. Ana dil, ana sütü kadar helaldir. Bu ülkede hiç kimse dilini istediği gibi kullanmak istediği için sorgulanamaz.
Bir şekilde dil üzerinden memlekette ayrıştırma ya da ayrımcılık yapmanın hesapları yapılamaz çünkü biliyoruz ki dil insanın kalbe en yakın yeridir, çünkü biliyoruz ki Türkçedeki dil kelimesi de bildiğiniz gibi gönül manasında kullanılır.
Sadece lisandan, yani dilimizle konuştuğumuz lisandan ibaret değildir. Onun için diyoruz ki dillerin üzerinden bir ayrımcılık yapmak asla bizim lügatımızda yazmaz.”
Gazetecilerle sohbet
Kurtulmuş, “Diyarbakır Sivil Toplum Buluşması” programının ardından, gazetecilerin Diyarbakır ziyareti ve gündeme ilişkin sorularını yanıtladı.
“TBMM resmi hesabından bugüne kadar farklı dillerde onlarca paylaşım yapıldı. Üniversite programınızda Kürtçe bir şiir okudunuz ve TBMM resmi hesabından paylaşıldı. Eleştirenler de oldu, olumlu karşılayanlar da… Bu konuda neler söylemek istersiniz?” sorusu üzerine Kurtulmuş, “Konuşmanın akışı içerisinde herhalde tam yerine oturdu diye düşünüyorum. Manası itibarıyla, birlikte olmayı, el ele olmayı, barış içerisinde olmayı, aramızda huzurun, esenliğin hakim olmasını dileyen Kürtçe bir dizeydi. Bunun Türkiye’deki kardeşliğe ve esenliğe katkısı olacağı kanaatindeyim” dedi.
Öcalan’la görüşülecek mi?
“Milli Dayanışma, Kardeşlik ve Demokrasi Komisyonu terör örgütü Abdullah Öcalan ile görüşecek mi?” sorusuna ise Kurtulmuş, şu sözlerle yanıt verdi:
“Bu konu komisyonun gündemindedir. Komisyon da gündemine hakimdir. Nihayetinde bu benim tek başıma vereceğim bir karar değil. Komisyon üyesi arkadaşlarımız böyle bir tartışmayla yerini, zamanını, şeklini bir şekilde eğer karar verirlerse ona göre hareket edilir. Komisyon hakikaten çok titiz bir çalışma yaptı. 15 toplantı, onlarca saat, yüzlerce saat süren belki çalışmalar yapıldı. 138 sivil toplum kuruluşu ve kanaat önderi dinlendi.”
“Kürtçe ana dilde eğitimin önündeki engellerin kaldırılacağını düşünüyor musunuz?” sorusuna Kurtulmuş, şu yanıtı verdi:
“Üniversite açılışında kendi görüşlerimi ifade ettim. Çok temel bir insani haktan bahsettim. Herkesin doğuştan gelen haklarından birisi, kendi ana dilini kullanabilmesidir. Nasıl karar alınacağı konusu ise ifade ettiğim gibi komisyonun vereceği bir karardır. Tekraren altını çizerim. Komisyon, yasa yapmak için kurulmuş bir komisyon değildir. Anayasa değiştirmek için kurulmuş bir komisyon değildir. Bu komisyon, sadece bu sürecin demokratik olgunlukla bitirilmesi için tespitlerini ve tekliflerini TBMM Genel Kuruluna tavsiye eder. Benim temennim, alınacak kararın daha evvel aldığımız üç kararda olduğu gibi ittifakla alınarak Meclis’in Genel Kuruluna komisyonun raporunun gönderilmesidir.”
İyi Partili Türkeş Taş’tan tepki
İYİ Parti Adana Milletvekili Ayyüce Türkeş Taş, TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş’un Dicle Üniversitesi 2025-2026 Akademik Yıl Açılış Programı’nda Kürtçe konuşma yapmasına tepki gösterdi.
Sosyal medya hesabından açıklama yapan Türkeş Taş, Kurtulmuş’un davranışının Anayasa’nın 3. maddesi ile TBMM İçtüzüğü’nün 96. maddesinin ihlali olduğunu savundu. Türkeş Taş paylaşımında şu ifadeleri kullandı:
“TBMM Başkanı olarak yaptığınız Anayasa’nın 3. maddesi ile TBMM iç tüzüğünün 96. maddesini açıkça çiğnemektir! Amacınız her fırsatta dile getirdiğiniz anayasanın ilk 4 maddesini tartışmaya açmak mıdır? Anayasayı açıkça çiğneyen bir Meclis Başkanı derhal istifa etmelidir.”
