Ortadoğu’da geniş kapsamlı bir barış için İbrahim Anlaşmaları’nı genişletmeyi hedefleyen ve Gazze’deki ateşkesi bunun anahtarı olarak gören Trump yönetimi, Netanyahu hükümetinin Gazze’de savaşa dönmesi ihtimalini engellemek için üst düzey yetkililerle İsrail’e çıkarma yapıyor. Başkan Yardımcısı Vance’den sonra Dışişleri Bakanı da gidiyor.
Türkiye, ABD, Mısır ve Katar’ın arabuluculuğunda Hamas ve İsrail arasında varılan Gazze’de ateşkes anlaşması kırılgan bir zeminde devam ederken, bölgede son günlerde artan sıcak temaslar nedeniyle İsrail’in savaşa yeniden dönebileceği endişesine kapılan Washington yönetimi “A takımını” İsrail’e gönderdi. Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner’den sonra dün de ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüştü. Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun da ‘ateşkesin başarılı bir şekilde uygulanmasına destek’ için cuma günü İsrail’de olması bekleniyor.
New York Times’a konuşan ABD’li yetkililer Washington’da Netanyahu’nun anlaşmadan çekilmesinden endişe duyulduğunu belirtirken, İsrail’in pazar günü Hamas saldırısı sonucusu iki askerinin öldüğü gerekçesiyle Gazze Şeridi’ne düzenlediği hava saldırılarında 45 Filistinlinin ölmesi Washington’ı harekete geçirdi. Pazartesi günü İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile görüşen Witkoff ve Kushner, İsrail’e Hamas’ın olası ateşkes ihlallerine vereceği tepkilerde “ölçülü” olmasını tavsiye etti. Salı günü İsrail’e varan Vance de ABD liderliğinde kurulan denetleme ve komuta merkezinde yaptığı açıklamalarda ateşkesin devam edeceğine dair olumlu mesajlar verdi.
ABDhimayesinde değiliz
İsrail basını, JD Vance’in Trump’ın talimatıyla İsrail Başbakanı Netanyahu’ya “bebek bakıcılığı” yapmak için İsrail’e gönderildiği yorumunu yaptı. Bu iddiaların Tel Aviv yönetiminde yarattığı rahatsızlık Vance ve Netanyahu’nun dünkü görüşmesi öncesinde düzenlenen basın toplantısına da yansıdı. İsrail’in ABD’nin himayesinde olduğu iddialarına sinirlenerek bunların “saçmalık” olduğunu söyleyen Netanyahu, “Bunu çok net söylemek istiyorum. Bir hafta İsrail’in ABD’yi kontrol ettiği söyleniyor. Ertesi hafta ise ABD’nin İsrail’i kontrol ettiği. Bu tamamen saçmalık. Ortak değerleri ve ortak hedefleri paylaşan bir ortaklık, bir müttefiklik ilişkimiz var” ifadelerini kullandı.
“Biz ABD’nin himaye devleti değiliz” diyen Netanyahu, “İsrail’in güvenliği için son kararı biz veriyoruz” diye konuştu. JD Vance de İsrail’in bir himaye devlet olmadığını vurgulayarak, “Gazze’deki ateşkes anlaşmasını İbrahim Anlaşmaları’nın kilidini açacak kritik parça olarak gördüklerini” kaydetti. ABD Başkanı Trump’ın İsrail ve Körfez ülkelerinin bölgede liderlik rolünü üstlenebileceklerine inandığını kaydeden Vance, “Böylece ABD Ortadoğu ile daha az ilgilenebilir çünkü bölgedeki müttefiklerimiz devreye girer, kontrolü ele alır ve kendi bölgelerinin sahipliğini üstlenirler” ifadelerini kullandı. Vance bu durumun hem ABD hem de İsrail’in çıkarına olacağı yorumunu yaptı.
Amerikan basını ABD Başkanı Trump’ın eşzamanlı yürüttüğü Gazze ve Ukrayna barış girişimlerinin umduğu gibi gitmediği görüşünde. Amerikan CNN’de yer alan bir analize göre Trump’ın “kalıcı barış” vizyonu, diplomatik belirsizlikler ve sahadaki şiddet olaylarının testinden geçmekte zorlanıyor. Uzmanlar, hem Ukrayna hem Gazze dosyasında Trump’ın başarısının sürekli ABD müdahalesi ve hızlı uygulamaya bağlı olduğunu vurguluyor. Analizde buna karşın her iki cephede de Washington yönetiminden gelen sinyallerin aksine somut bir ilerleme görülmediği savunuluyor.
