Aralık ayında başlayacak olan asgari ücreti belirleme maratonu başlıyor. Sosyal yardımlar, SGK teşvikleri, işçilerin aldığı maaş, kıdem tazminatı gibi pek çok kalemi belirleyecek olan asgari ücret için pek de iç açıcı olmayan tahminler gelmeye başladı.
Asgari ücret 2025 yılı için net 22 bin 104 lira brüt ise 26 bin 5 TL olmuştu. İşveren için maliyeti ise yaklaşık 30 bin 621 TL.
Geçen yıl enflasyon belirlenirken iktidarın yüzde 24’lük enflasyon tahminine bakılmış ve kabaca yüzde 30’luk bir artışla az önce verdiğimiz rakamlar belirlenmişti.
Yılın başında 627 dolara karşılık gelen 22 bin 104 lira 25 Kasım itibarıyla 520,86 dolara kadar geriledi. Bu 107 dolarlık kayıp, oransal olarak yüde 17’ye denk geliyor. Ancak enflasyonla kıyaslandığında aslında bu kayıp çok daha fazla. Çünkü bu yıl enflasyon iyimser ihtimalle yüzde 32-33 aralığında bitecek; yani asgari ücretin reel alım gücü TL bazında çok daha fazla azalmış olacak. Sadece genel enflasyon oranına da bakmak doğru değil; asgari ücretliler, bu ücretlerinin önemli bölümünü gıda harcamasında kullanıyor. Oysa gıda enflasyonu yüzde 40’ı bulacak. Türk-İş’in her ay yayınladığı açlık sınırı-yoksulluk sınırı rakamlarına bakınca bunlarda artış yüzde 39.
Kısacası asgari ücretli, bu yılı ciddi bir reel gelir kaybıyla, daha fazla yoksullaşmış olarak kapatıyor.
Bu da gelecek yılın asgari ücret artış beklentisini büyütüyor; çünkü iktidardan hem geçmişe doğru reel gelir kayıplarını gidermesi hem de geleceğe dönük reel gelir artışı vaat etmesi, yani enflasyonun üzerinde gelir artışını vaat etmesi bekleniyor.
Evet ama iktidar gelecek yıl için enflasyon beklentisini yüzde 16 olarak açıklamış durumda. Bu rakamın gerçekleşme olasılığı aslında bulunmuyor ve çeşitli uzman kurumların gelecek yıla ilişkin enflasyon beklentileri yüzde 22-24’ten başlayıp yüzde 30’a kadar uzanıyor.
Peki bu durumda asgari ücrete ne kadar zam yapılacak?
Bazı senaryolar
Kulislerde öne çıkan tahminler, hükümetin geçen yıl izlediği hedef enflasyon modeline göre hareket edebileceğini gösteriyor. Buna göre:
Hedeflenen enflasyon yüzde 16: Asgari ücret net 25 bin 640 TL
Yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 31-33: Net 28 bin 956 TL – 29 bin 398 TL arasında
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda bulunan ve bu sene adil bir düzen oluşturulmazsa katılmayacaklarını açıklayan işçi temsilcileri Türk-İş ve Hak-İş, komisyonda değişiklik bekliyor. Ancak hükümet kanadından bu talebe ilişkin bir açıklama yapılmadı.
Bazı muhtemel zam oranları
Geçmiş yıllarda hükümetin uyguladığı stratejiye göre, refah payı eklenerek asgari ücrete yüzde 20-25 arası bir artış yapılabileceği konuşuluyor:
Yüzde 20 zam yapılırsa: Net 26 bin 584 TL, Brüt 31 bin 206 TL
Yüzde 25 zam yapılırsa: Net 27 bin 630 TL, Brüt 32 bin 506 TL
Alım gücündeki erime
2025 Ekim verilerine göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 28 bin 411 TL, yoksulluk sınırı ise 92 bin 547 TL olarak belirlendi. Uzmanlar, Türkiye’de asgari ücretin artık ortalama ücrete dönüştüğünü belirtiyor. Prof. Dr. Aziz Çelik, “Son yıllarda asgari ücret hükümet tarafından tek taraflı belirleniyor. Bu kadar geniş bir kitlenin gelirini ilgilendirdiği için her yıl siyasetin ana gündem maddesi hâline geliyor” dedi.
DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu da asgari ücretin belirlenme yöntemini eleştirerek, “Komisyon yöntemi tamamen antidemokratik. Artık değişmelidir” ifadelerini kullandı.
Asgari ücret pek çok şeyi belirliyor
Belirlenecek yeni asgari ücret, yalnızca çalışanların maaşını değil; kıdem tazminatından SGK cezalarına, engelli ve doğum desteklerinden askerlik borçlanmasına, burs ve sosyal yardım tutarlarına kadar birçok kalemi doğrudan etkileyecek. Bu nedenle yapılacak komisyon görüşmeleri, 2025’in en belirleyici ekonomik adımlarından biri olarak değerlendiriliyor.
Bakan ne diyor?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, yaklaşan toplantıya dair, “Komisyondan hem çalışanlarımızın refahını koruyan hem de işverenlerimizin üretim ve istihdam gücünü gözeten optimal bir seviyenin ortaya çıkacağına inanıyorum” dedi.
Dört gün önce Bakan Işıkhan şu ifadeleri kullanmıştı:
“Bu yıl da aralık ayının başlarında Asgari Ücret Tespit Komisyonumuzu toplayarak işçi ve işveren temsilcilerimizle yeniden bir araya geleceğiz. Bu süreçte temel önceliğimiz, sosyal diyalog çerçevesinde tarafların ortak akılla uzlaşmaya varmasıdır. Komisyondan hem çalışanlarımızın refahını koruyan hem de işverenlerimizin üretim ve istihdam gücünü gözeten optimal bir seviyenin ortaya çıkacağına inanıyorum”
