Bugünün süper yapay zeka şirketi OpenAI’ı 2015 yılında Elon Musk ile Sam Altman birlikte kurdular. Ama sadece 3 yıl içinde şirketin neyi nasıl yapması gerektiği konusunda anlaşmazlığa düştüler ve ayrıldılar. Eski dostluğun yerini düşmanlık aldı; hele Open AI ve Sam Altman ChatGPT’yi açıkladığında bu düşmanlık saklanamaz hale geldi.

Son olarak Sam Altman, Elon Musk’a büyük bir gol attı ve onun burnunun dibinde gizlice donald Trump’a yanaştı, Trump’la birlikte basın toplantısına çıkıp Stargate adlı dev projeyi açıkladı.

Amerikan iş dünyasının gazetesi The Wall Street Journal bu dostluktan düşmanlığa Elon Musk-Sam Altman öyküsünü dört muhabirinin kaleminden yayınladığı çok geniş bir araştırmayla anlattı. WSJ’nin bu müthiş haber-incelemesini geniş bir özet olarak sunuyoruz:

Donald Trump’ın başkan olarak yemin etmesinin ertesi günü, yani başkanlığının ilk tam gününde Elon Musk, başlıca düşmanının Başkan Trump’la bir basın toplantısı düzenlemek üzere olduğu haberini aldığında Beyaz Saray kompleksindeydi. Televizyonu açtı ve OpenAI’ın CEO’su Sam Altman ve ışıldayan Donald Trump’ın Stargate adlı yapay zeka altyapısına 500 milyar dolarlık bir yatırım açıklamasını izledi.

Konuya aşina olan kişilere göre, önceki birkaç ay içinde cumhurbaşkanının yanından nadiren ayrılmış olmasına rağmen, Musk duyuru karşısında şaşkına döndü.

Sam Altman’ın bütün bu düzeni Trump’ın yanından neredeyse hiç ayrılmayan Musk’tan gizlice kurmayı başarmış olması çok şaşırtıcıydı. Musk çok öfkelendi, yardımcılarına ve müttefiklerine kızdı, ona göre Stargate’i ilan edenlerin bu yat ırımı yapacak parası yoktu.

Altman ve Musk, 2015 yılında OpenAI’ı kurdular, ancak Musk bir güç mücadelesinin ardından 2018’de ayrıldığında ilişkileri bozulmuştu. Musk, kendi rakip girişimi xAI’yi başlatarak ChatGPT’nin lansmanına yanıt verdiğinde ilişkileri daha da kötüleşti.

Geçen hafta Musk, nükleer saldırıya geçti: OpenAI’ı kontrol eden kar amacı gütmeyen kuruluşun varlıkları için 97,4 milyar dolarlık düşmanca bir teklif sundu. 

2015’ten on yıl sonra, şimdi onları yakın iş tarihinin en yüksek bahisli ve en kişisel dövüşlerinden birinde bir araya getiren şeyin kontrolü için savaşıyorlar. Sonuç, dünyayı değiştiren bir teknolojinin geleceğinden yeni bir başkanla ülkenin teknoloji gündemini belirlemeye kimin yardımcı olacağına kadar her şeyi belirleyebilir.

Bu haber, yıllar boyunca Altman ve Musk’ın ilişkisine aşina olan bir düzineden fazla kişiyle yapılan konuşmaların yanı sıra OpenAI ve Musk’ın iş ve siyasi kararlarına dayanarak hazırlandı.

Birçok yönden, 39 yaşındaki Sam Altman ve 53 yaşındaki Elon Musk daha farklı olamazdı.

Musk çocukken dövülüp sözlü taciz edilirken, Altman, ona rutin olarak olmak istediği her şey olabileceğini söyleyen bir öğretmenin çocuğuydu. 

Musk sık sık sert ve yadırgatıcı konuşur, karşısındakileri kötü hissettirirken, Altman insanlara duymak istediklerini söyleme eğilimindeydi. 

Ve Musk, roket ve pil tasarımının ayrıntılarına dalan bir mühendisken, Altman, felsefe, bilim ve edebiyatta geniş çapta okuyan ve toplumun kendini nasıl organize etmesi gerektiğine dair makaleler yazan teknoloji takıntılı bir entelektüel.

Ancak her ikisi de çarpıcı bir şekilde benzer bir güç zevkine sahip. Daha doğrusu güce sahip olmayı seviyorlar.

Bir millenial kuşağı mensubu olan Altman, yıllarca X kuşağından Musk’a bir kahraman, ülkenin teknolojik durgunluğuna karşı mücadele eden gerçek hayattaki bir Tony Stark olarak baktı. O sırada Altman’ın start-up şirketler için bir çeşit hızlandırıcılık işlevi gören Y Combinator’un başkanıydı. 

Atman ile Musk’ı, Altman’ın Y Combinator’daki ortağı Geoff Ralson tanıştırmış ve Altman’ın Musk’ın SpaceX roket fabrikasını gezmesini sağlamıştı.

Altman’ın 2014’ten 2019’a kadar Y Combinator’a liderlik etmesi onu Silikon Vadisi’ndeki gücün merkez üssüne yerleştirdi. Yatırım yaptığı girişimler için iyilikler yapabilen veya onları geçen yatırımcıları cezalandırabilen rakipsiz bir telefon defteri ile bir sorun çözücü olarak tanındı. Özel yeteneği para toplamaktı, ki bunu üniforması gibi olan kot pantolon ve spor ayakkabılarıyla gelip ufak tefek gövdesine rağmen görkemli, zorlayıcı ve ciddi bir vizyonu ortaya çıkararak yapardı.

2015’in başlarında Musk ve Altman, San Francisco Bay Area’da her Çarşamba düzenli akşam yemekleri yemeye başladılar. Sık sık “kıyamet”i konuşuyorlardı: Dünyanın nasıl sona erebileceği, ona nasıl hazırlanabilecekleri, nereye kaçmak zorunda kalabilecekleri. 

Kıyametin olası bir nedeninin insanlardan daha akıllı ve kontrol edilmesi imkansız yapay zeka olacağı konusunda hemfikir oldular.

O yıl Mayıs ayında Altman, insanlar kadar akıllı olan yapay genel zeka veya AGI geliştirmek için bir “Manhattan Projesi” oluşturmalarını önerdi. Bu teknolojiyi geliştirmede büyük bir güç olan Google’ın, bunun insan ırkı için ne anlama geleceğine tek başına karar vermemesini sağlamak istediler.

Yıl sonunda Musk ve Altman, Musk’ın aslan payını tedarik etmeyi taahhüt ettiği 1 milyar dolara kadar desteklenen OpenAI adlı yeni, kar amacı gütmeyen bir yapay zeka laboratuvarı oluşturmak için güçlerini birleştirdi. Musk ve Altman eş başkan olarak liderlik edecekti.

OpenAI araştırmacılarının gelişmiş yapay zeka geliştirmek için kar amacı gütmeyen bir kuruluşun toplayabileceğinden çok daha fazla paraya ihtiyaç duyacaklarını fark ettikten sonra ilişkileri 2017’de dağılmaya başladı. 

Yönetim ekibi, mahkeme belgelerinde sunulan dahili e-postalara göre kar amacı gütmeyen bir şirketten kar amacı güden bir yapıya geçişi araştırmayı kabul etti. Ancak ikili bu yeni şirketi nasıl yapılandıracakları konusunda anlaşamadılar. E-postalardan birine göre Musk, çoğunluk kontrolü ve CEO olmayı talep etti.

 

Altman’ın Musk’ın bu hamlesini engelleyen başarılı hamlesi, kopmalarının başlangıcını işaret edecekti. Altman, başka bir kurucu ortak olan Greg Brockman’ı Musk’a karşı onu desteklemeye ikna etti. Brockman, Altman’ı da desteklemek için OpenAI’nin baş bilim adamı Ilya Sutskever’i de ayarladı.

Brockman ve Sutskever, Musk’a gönderdikleri bir e-postada, OpenAI’nin “Bir AGI diktatörlüğünden kaçınmak için” kurulduğunu hatırlatıp “İsterseniz diktatör olabileceğiniz bir yapı oluşturmanın kötü bir fikir” gibi göründüğünü yazdı. Maile cevap hemen geldi, Musk, “bu son damla” diye yazdı, bardağın taştığını anlatmak için. 

2018’in başlarında şirketten ayrıldı ve Altman liderliği devraldı. Sonraki birkaç yıl boyunca OpenAI, sessizce araştırmaya odaklanmaya devam etti. Ardından 30 Kasım 2022’de ChatGPT adlı yeni bir ürün piyasaya sürdü. 

Altman, X’de “Bu, neyin mümkün olduğunun erken bir demosu (hala çok fazla sınırlama var – bu çok fazla bir araştırma sürümü)” diye yazdı.

Ama bu araştırma sürümünün kısa sürede yüzyılın en başarılı ve dönüştürücü tüketici teknolojisi ürünlerinden biri olduğu ortaya çıktı. 

Dünyanın geri kalanı kadar yapay zekanın ana akım haline gelmesine şok olmuş ve bunun bir parçası olmadığı için üzülmemiş olan Musk, OpenAI’yi çok hızlı hareket ettiği ve güvenliği ciddiye almadığı için alenen eleştirmeye başladı. Yapay zeka geliştirme konusunda altı aylık bir duraklama çağrısında bulunan açık bir mektup imzaladı.

Birkaç ay içinde Musk, kendi kar amacı gütmeyen, açık kaynaklı yapay zeka şirketi xAI’yi kurdu, ancak teknolojisi ve pazar etkisi OpenAI’nin çok gerisinde kaldı. Musk, Altman’ın ciddi bir rakibi olacağını umuyordu, ancak bir sıkıntı bile olmadı.

2024’te Altman’a başka bir mekanda saldırdı: mahkeme. 

O Şubat ayında OpenAI ve CEO’suna dava açtıktan sonra Haziran ayında davayı geri çekti, Ağustos ayında yeniden açtı ve Kasım ayında değiştirdi. Birincil şikayeti, Altman’ın OpenAI’nin kamu yararına kârdan daha fazla öncelik vereceğine dair orijinal anlaşmalarını ihlal ettiğine dair iddiasıydı.

Musk’ın yasal saldırıları tırmanırken Altman, Musk’ın Donald Trump’a yaklaşmasını, onun yanında kampanya yürütmesini ve onu desteklemek için yüz milyonlarca dolar harcamasını giderek artan bir endişeyle izledi.

OpenAI CEO’su, bir keresinde Trump’ın ilkelerinin “Amerika için kabul edilemez bir tehdit” olduğunu söyleyen bir Demokrattı. Şirketinin Trump ve danışman çevresi ile çok az bağı vardı ve bu sorunu çözmek, yani Trump’a yanaşmak için çalışmaya başladı.

Ama Musk zorlu bir engeldi. Eski arkadaşına olan nefreti Mar-a-Lago’da o kadar iyi biliniyordu ki, Trump’a yakın insanlar Altman’ın yalvarışlarını aktarma konusunda temkinliydi.

Bu yüzden Altman, Musk’ın etrafından dolanmaya çalıştı. Aralık ayında, OpenAI ile savunma sanayi girişimi Anduril’in ortak çalımasını sağladı. Anduril’inkurucu ortağı Palmer Luckey teknoloji endüstrisinin en önemli Trump destekçilerinden biriydi. Musk, OpenAI-Anduril anlaşmasından rahatsız oldu.

Daha yakın zamanlarda Altman, OpenAI’yi bir Trump aile üyesine yanaştırmaya çalıştı. Cumhuriyetçilere yakın bir girişim sermayesi şirketi olan 1789 Capital’e yatırım yapmak için lobi yaptı. Şirket Omeed Malik tarafından yönetiliyordu ve Donald Trump Jr. Kasım ayında firmaya katılmıştı.

Altman’ın danışmanları ona Mar-a-Lago’da Musk ile hoş olmayan karşılaşmalardan kaçınmak için Palm Beach’in başka bir yerinde Trump müttefikleriyle toplantılar planlaması gerektiğini söyledi.

Bu toplantılardan biri, başkanlık geçiş eş başkanı Howard Lutnick ile yapıldı. Altman ona OpenAI’nin ABD veri merkezlerine milyarlarca dolar yatırım yapmaya kararlı olduğunu söyledi.

Altman bunu potansiyel bir Trump girişimi olarak sundu. OpenAI içinde Stargate olarak bilinen proje yıllardır üzerinde çalışılan bir şeydi.

Altman, şirketinin yapay zekayı geliştirmek ve çalıştırmak için yararlanabileceği bilgi işlem gücünü büyük ölçüde artırmanın bir yolu olarak Stargate’ten ilk olarak 2023’te OpenAI yönetim kuruluna bahsetmişti.

Başlangıçta fikri ilk Microsoft’a sundu ve 100 milyar doların üzerinde yatırım yapmasını istedi. Ancak, 2023’te Altman’ın beş günlüğüne CEO’luktan kovulduğu bir dönemin ardından, teknoloji devi Microsoft gerildi.

Altman kısa süre sonra başka ortaklar buldu. Bunlardan biri, açık sözlü patronu Masayoshi Son’un karizmatik girişimcilere büyük yatırımlar yapmasıyla tanınan Japon holdingi SoftBank’tı. Altman onu Y Combinator günlerinden beri tanıyordu.

İkincisi, Elon Musk’ın eski iy,i arkadaşı Oracle’ın patronı Larry Ellison’du. Elon Musk, kendi tyapay zekası xAI’ı Ellison’un Teksas’taki veri merkezinden çıkartmış ve Oracle patronunu zorda bırakmıştı. Altman, Teksas’daki veri vermezine kurtuluş yolu öneriyordu. Teksas projesi birden bire Stargate’in temeli haline geldi.

Son ve Ellison, derin ceplerinin ve teknolojik yeteneklerinin ötesinde, Altman’a başka bir avantaj daha getirdi: Her ikisinin de Trump ile yıllar öncesine dayanan ilişkileri vardı.

Aralık ayında Son, Mar-a-Lago’da seçilen başkanla golf oynadı ve Trump ve Lutnick’e ABD altyapı projelerine 100 milyar dolar yatırım yapma niyetini açıkladı. Masayoshi Son ile Trump’ın basın toplantısı aslında hiçbir ayrıntısı verilmeyen Stargate duyurusuydu. Böylece Musk’ın projeye OpenAI’ın da katıldığından hiç haberi olmadı..

Masayoshi Son ayrıca Ellison ile yakındaki mülkünde buluştu.

Yemin töreninden dört gün önce Ellison, Altman ve Trump arasında bir telefon konuşmasına aracılık etti. Altman, telefonda başkana ABD’de yapay zeka altyapısına yatırım yapma konusundaki iddialı planlarını anlatırken, Trump, otel, kumarhane ve golf sahaları inşa etme yıllarının deneyiminden yararlanarak ona inşaat süreciyle ilgili sorular sordu.

Altman yemin törenine geldi, ancak Musk’ın yanında diğer teknoloji CEO’larıyla oturmadı. Diğerlerine Musk ile herhangi bir kamusal karşılaşmadan kaçınmak istediğini söyledi.

Ertesi gün Altman ve ortakları Beyaz Saray’a geldiler ve burada Stargate planlarını Trump’a daha ayrıntılı olarak anlattılar. Trump gruba bu projeyi hemen duyurmak istediğini söyledi. Yeni başkan, görev süresi boyunca 500 milyar dolar yatırım yapmayı hedeflemelerini sevmişti – manşetlere çıkacağından emin olduğu bir sayıydı bu çünkü.

Bu rakamı duyurmak bir riskti. Stargate’in hala dış paraya ihtiyacı vardı ve kilit yatırımcılar özel taahhütlerini kesinleştirmemişti. Ancak Altman, Musk’ı habersiz bırakma hedefine ulaşmıştı.

Musk, Stargate ortaklarının proje için finansmanlarının olmadığını yardımcılarına öfkeyle anlattı o gün. Ardından projeyi X’de “sahte” olarak nitelendirdi – bazı Trump müttefiklerini teknoloji milyarderinin başkandan kamuoyu önünde ayrı düşmesiyle şoka soktu.

Musk zaten bir karşı hamle planlıyordu ve Ocak ayının başından beri OpenAI’yi kontrol eden kar amacı gütmeyen kuruluş için bir teklif vermeyi düşünüyordu. Ayın ortasında, ekibi bir teklif için potansiyel ortak yatırımcılarla etkileşim kurmaya başlamıştı.

Musk, OpenAI’nin kar amacı gütmeyen bir şirket olması ve Altman’ın kar amacı gütmeyen kuruluşu olduğundan daha düşük değerli göstermeyi planladığına inanıyordu. Bundan ilham aldığını söyledi.

Ancak Musk’ın yatırımcılar için daha temel bir mesajı daha vardı: Sam Altman ile savaşa girelim.

Altman, The Wall Street Journal Musk’ın 97 milyar dolarlık teklifi haberini yayınladığında Paris Yapay Zeka Zirvesi’ndeydi. Bir Slack mesajındaki çalışanlara bunun Musk’ın OpenAI’yi raydan çıkarma taktiklerinden bir başkası olduğunu söyleyerek bir yanıt bulmak için çabaladı.

X’de Musk’a tweet attı: “Hayır teşekkürler ama isterseniz twitter’ı 9,74 milyar dolara satın alırız.” Bu, Musk’ın 2022’de Twitter’ı satın almak için harcadığı 44 milyar doların küçük bir kısmı.

Haftanın ilerleyen günlerinde Musk, Altman’ın OpenAI’ı kar amacı gütmeyen bir şekilde tutması durumunda teklifi geri çekeceğini söyledi.

Cuma günü OpenAI, Musk’ın avukatına yazdığı bir mektupta şirketin ve yönetim kurulunun 97,4 milyar dolarlık teklifi reddettiğini bildirdi.

OpenAI’nin yönetim kurulu başkanı Bret Taylor, “OpenAI satılık değil ve yönetim kurulu, Bay Musk’ın rekabetini bozmaya yönelik son girişimini oybirliğiyle reddetti” dedi. “OpenAI’daki bir potansiyel yeniden yapılanma, kar amacı gütmeyen kuruluşumuzu ve AGI’nin tüm insanlığa fayda sağlama misyonunu güçlendirecektir.”

Musk’ın avukatı Marc Toberoff, OpenAI’nin reddinin “sürpriz olmadığını” söyledi.

Musk, şirketi kurucu ortağının götürdüğü tehlikeli yönden kurtarmak istediğini söylemişti. “OpenAI’nin bir zamanlar olduğu gibi açık kaynaklı, güvenlik odaklı güce geri dönme zamanı geldi” dedi. “Bunun olmasını sağlayacağız.”

Altman, karanterinin markası haline getirdiği iyi adam pozuyla yanıt verdi: “Muhtemelen tüm hayatı güvensiz bir pozisyondan geliyor” dedi Bloomberg TV’de. “Adama üzülüyorum. Onun mutlu bir insan olduğunu sanmıyorum. Onun için üzülüyorum.”