Yasadışı bahis Türkiye’nin uzun zamandır başa çıkmaya çalıştığı bir büyük sorun. Bunun sorun olmasının sebebi, Türkiye’de yasal bahis şirketlerinin olması.
Devletten aldıkları lisansla ve devlete lisans bedeli ödeyerek bahis düzenleyen bu şirketler, aynı zamanda ciddi miktarda vergi de ödüyorlar. Bahis kazançları da vergiye tabi, yani bahis oynayıp kazananlar da veraset vergisi ödemek zorunda.
Bu vergiler, yasadışı bahis işi yapmak isteyenlerin de, bahis oynamak isteyenlerin de gözünü kamaştırıyor, devlete gitmesi gereken paraların bir bölümünü cebine atmak isteyenler eksik olmuyor.
Başlangıçta yasadışı bahise karşı en büyük önlemi Maliye Bakanlığı aldı, yurt içinde veya dışında bahis oynamak isteyenlerin buralara para transfer etmesine de, para almasına da çok sayıda etkili önlem getirdi bakanlık.
Bu önlemlerin sertliği, yasadışı bahisi iyice bir yeraltı faaliyeti haline getirdi, ortaya bahis paralarıyla beslenen irili ufaklı suç örgütleri çıkmaya başladı, bu suç örgütlerinin yöntemleri de bahis parasını gizlemek, sonra bu paraları aklayıp sisteme sokmak çabaları nedeniyle giderek daha karmalık hale gelmeye başladı.
Bahis paraları için yaratıcı yöntemler
Bahis paralarını yasadışı bahis oynatan yerlere iletmek konusunda pek çok yeni yöntem geliştirildi, polis ve maliye her seferinde bu yeni yöntemleri buldu ve kullanılamaz hale getirdi ama dün sabah İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’nın talimatıyla yapılan son operasyon, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bütün önlemlerine rağmen yasadışı bahis şebekelerinin kendilerini legal gösterme yolunda ne büyük adımlar attıklarını gösteren önemli imalarla dolu.
Operasyonun merkezinde, internet teknolojilerinin gelişmesiyle dünyanın dört bir yanında ortaya çıkmaya başlayan ve genel olarak “FinTech” diye adlandırılan yeni finansal teknolojileri kullanan şirketler var.
Bu şirketlere Türkiye’de Türkiye’nin bankacılık konusunda iki otoritesi Bankacılık denetleme ve Düzenleme Kurumu BDDK ile Merkez Bankası son 10 yıldır lisans veriyor. Ancak bazı şirketlerin kuruluşu bundan önceye, 2011’e kadar geri gidiyor.
Ödeme şirketlerini kullanmak
Bunlara genel olarak “ödeme şirketi” deniyor. Bazıları bir nevi dijital banka niteliğinde; yani onlara para da yatırabiliyorsunuz, para transferi yapabiliyorsunuz veya fatura veya e-ticaret gibi ödemelerinizi bu şirketler üzerinden yapabiliyorsunuz.
Bu şirketler sadece bireylere hizmet vermiyor. E-ticaret yapan ama kredi kartıyla para tahsilatı için gereken güvenlik altyapısını kurmaya parası olmayan küçük ve ortaboy şirketler, satışlarından elde ettikleri parayı bu ödeme şirketleri aracılığıyla tahsil ediyor. Yani bu şirketler bireylerin şirketlere yönelik ödemelerine de aracılık ediyor.
Dün İstanbul’da yapılan operasyonun merkezinde böyle üç tane ödeme şirketi var. Bunlar, isimleri de ilan edildi PayFix, İnial ve Aypara (iPara) adlı üç şirket. Hepsinin gemişi farklı ama yakın zamandan beri bu üç şirket aynı kişiye veya kuruma ait. O kişi de dün gözaltına alınan Erkan Kork. Bu üç ödeme şirketi iç içe geçmiş, zaten hepsinin yönetim merkezi aynı adreste.
Yasadışı bahisin en kolay kısmı bahis
Savcılığın Mali Suçları Araştırma Kurumu MASAK’a hazırlattığı rapora göre bu ödeme şirketleri yasadışı bahis paralarının gerek bahisçilerden alınıp bahis düzenleyenlere aktarılmasında; gerek bahis düzenleyenlerden bahis oynayanlara kazançlarının gönderilmesinde ve gerekse bahis düzenleyenlerin suç gelirlerinin aklanmasında kilit rol oynamış.
Esasen baktığınızda “yasadışı bahis düzenlemek” denen eylemin bahis düzenleme kısmı en kolay kısım. Çünkü bu işi zaten yasal bahis şirketleri yapıyorlar; sizin ayrıca bir bahis altyapısı kurup oranlar vs belirlemenize gerek yok. Zor kısım, parayı tahsil etme, kazananlara parasını geri yollama ve elde edilen kârı gizleme.
Normalde yüksek lisans bedelleri ve sıkı kuralları nedeniyle ödeme şirketi kurmak kolay bir şey değil. Ayrıca ciddi uzmanlık gerektiren bir konu bu. Bu kadar zorlukla kurulan şirketlerin suça bulaştırılması ise ciddi bir risk; çünkü zaten oldukça kazançlı olan bu işi bozmak, dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olmak tehlikesi var.
Ama İstanbul Savcılığı’nın soruşturmasında medyaya verilen bilgilere bakılacak olursa oldukça cüretkar bir suç örgütü ile karşı karşıyayız.
Bahis parasıyla banka satın alınmış
Çünkü MASAK raporuna göre yasadışı bahis paralarının aktarılmasında ve suç gelirlerinin aktarılmasında merkezi rol oynayan üç ödeme şirketinden en büyüğü olan PayFix, o kadar çok para kazanmış ki, sonunda bu parayla bir de banka satın almış. BankPozitif, aslında klasik bir mevduat bankası değil bir yatırım ve kredi bankası. PayFix’in sahibi Erkan Kork Türkiye’de kurulu, biraz da talihsiz bir geçmişi olan bu bankayı İsrailli bir bankadan satın aldı. Bankanın sahibi önce PayFix’in kendisiydi, sonra Erkan Kork’un holdingi CapitalTürk bankanın sahibi haline geldi.
İşin ilginci, Türkiye’de banka sahibi olmak 2001 krizinden beri son derece sert ve ciddi kurallara bağlanmış bir şey. Banka kurmak isteyenler veya mevcut bir bankaya hissedar olmak isteyenler son derece sıkı bir denetimden geçiyor, üstelik herkes de bu denetimlerde başarılı olamıyor, bazı kişi ve şirketler lisansları çıkmadığı için satın alamalardan vazgeçebiliyorlar. Ama BankPozitif’te bunların hiçbiri yaşanmamış, süreç sessiz sedasız işlemiş ve satın alma gerçekleşmiş.
İşin içine banka da girdiğinde kara para aklamak birden bire çok daha kolay olmaya başlayabilir. Suçtan elde edilen parayla banka sahibi olup bu parayı daha da arttırmak mümkün. Bu dünyada “suç cenneti” diye bilinen ülkeler dışında pek yaşanmış bir şey değil. Geçmişte Kuzey Kıbrıs’ta bazı bankalar bununla suçlandı, bugün o bankalar yok artık.
Sadece banka değil medya da satın almış
Erkan Kork banka satın almakla da kalmamış, belli ki kendine hem siyasi destek hem de siyasi güç de arıyor, son olarak bir de medya sahibi oldu; HalkTV’nin patronuna satılmasına izin verilmeyen FlashHaber adlı televizyonu satın aldı. Bugün savcılık o kanala da el koymuş durumda.
